Amerikan medyasına göre, Gazze Şeridi'ndeki savaşı durdurmak için yapılan müzakerelerle ilgili Roma Dörtlüsü toplantısı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun yeni şartlarından kurtulamadı. Netanyahu, ‘yerinden edilmiş insanların hareketi’ ile ilgili yeni mekanizmalar içeren, Mısır'ın isteğinin aksine Philadelphia Koridoru’ndan ayrılmayı hariç tutan ve uzmanların arabulucuların çabaları için bir ‘komplikasyon’ olarak gördüğü değiştirilmiş bir tekliften bahsetti.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, Netanyahu'nun ‘kişisel kazançlar’ elde etmek için müzakereleri uzatmak istediğine ve Roma turunun bu engelleri gören son tur olmayacağına inanıyor. Uzmanlar, ‘Arabulucuların, özellikle de kötüleşen durum ve daha geniş bir savaş riski ışığında, İsrail'e anlaşmayı sonuçlandırması için ciddi baskı uygulamak üzere uluslararası toplumla daha büyük bir koordinasyon içinde çabalarını sürdüreceklerini’ umuyor.

Yediot Aharonot gazetesine göre Roma müzakereleri dün (pazar), ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Başkanı William Burns, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman es-Sani, Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kâmil ve İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad Başkanı David Barnea'nın katılımıyla, İsrail'in Hizbullah ile yeni bir gerilime girdiği ve ABD'nin Gazze dosyası krizini sona erdirme çağrısı yaptığı bir ortamda gerçekleşti.

Amerikan Axios internet sitesi, üst düzey bir İsrailli yetkiliye ve ismi açıklanmayan başka kaynaklara dayandırdığı haberinde, İsrail'in anlaşmaya ilişkin güncellenmiş teklifini cumartesi günü ABD'ye ilettiğini ve bu teklifin, kaynakların ‘anlaşmanın sonuçlanmasını zorlaştırabileceğini’ söylediği yeni talepleri içerdiğini bildirdi.

İsrailli yetkiliye göre yeni talepler arasında, ‘herhangi bir militanın girişini önlemek için Gazze'nin güneyinden kuzeye doğru yerlerinden edilmiş Filistinlilerin geri dönüşünü izleyecek uluslararası bir mekanizmanın kurulması, İsrail ordu güçlerinin Gazze Şeridi'ndeki yeniden konuşlanma yerlerinde değişiklikler yapılması ve ilk aşamanın uygulanması sırasında Gazze ile Mısır arasındaki sınırda Philadelphia Koridoru’nda güç bulundurulması’ yer alıyor.

‘Koşullar ve şartlar’

Mısır’ın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali el-Hafni, Netanyahu'nun önerilerini İsrail'in Roma'da ve diğer turlarda arabulucuların çabalarını engellemek için öne sürdüğü ‘koşullar ve şartlar’ olarak nitelendirdi. Netanyahu'nun Gazze'deki durumu kontrol ettiğine ve bu nedenle ‘daha büyük kazançlar elde etmek’ için müzakereleri uzatmak istediğine işaret eden el-Hafni, Netanyahu'nun taleplerinin ‘bölgede barış istemeyen’ bir kişinin niyetlerini ortaya koyduğunu söyledi.

Mısırlı strateji uzmanı Semir Ferec ise Netanyahu'nun taleplerinin ‘bölgede barış istemeyen’ birinin niyetlerini ortaya koyduğunu ifade etti. Ferec, İsrail tarafından önerilen bu maddelerin hiçbir koşulda Mısır tarafından kabul edilmeyeceğini belirterek, İsrail'in önerdiklerinin 2005 geçiş anlaşmasını ve Camp David Anlaşması’nı ‘ihlal ettiğini’ vurguladı.

İsrail'in yeni önerilerinden sonra müzakerelerin seyrine ilişkin bu tahminler, Axios'un cuma günü İsrailli bir yetkiliye dayandırdığı ve Netanyahu'nun şu anda ‘elde edilmesi imkânsız’ bir anlaşma istediğini, müzakerelerde anlaşma yerine ‘kriz’ beklediğini söylediği haberiyle uyumlu.

Bu haber İsrail merkezli Walla internet sitesi tarafından da doğrulandı. Site, müzakere ekibi ile güvenlik birimlerindeki üst düzey yetkililerin Hamas'ın revize edilmiş teklifi kabul etmeyeceğine ve bunun da ‘Roma görüşmelerinde bir krize’ yol açacağına inandıklarını aktardı.

Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının ‘üst düzey’ olarak tanımladığı Mısırlı bir kaynaktan aktardığına göre, Kahire dört maddelik bir formüle ulaşılması gerektiği konusunda ısrarcı. Söz konusu maddeler şunlar: ‘Acil ateşkes, Gazze Şeridi'ne insani yardım girişinin sağlanması, Gazze Şeridi'ndeki vatandaşların serbest dolaşımının sağlanması ve Refah Sınır Kapısı’ndan tamamen çekilme.’

Önde gelen bir Filistinli kaynak cumartesi günü basına yaptığı açıklamada, ‘Hamas'ın yeni bir teklif almayı reddettiğini ve arabuluculara sunduğu son teklifi kabul etmekte ısrar ettiğini’ belirterek, ‘İsrail işgal güçlerinin Netzarim ve Philadelphia Koridoru da dâhil olmak üzere Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi konusundaki tutumunda kararlı olduğunu’ söyledi.

Krizin sonunun başlangıcı

Netanyahu daha önce de benzer koşullar öne sürerek önceki müzakere turlarını engellemişti. Bunların sonuncusu temmuz ayında Kahire ile Doha arasında gerçekleşti. O dönemde İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Mossad Başkanı David Barnea söz konusu şartları engelleyici olarak değerlendirmişti. Nitekim öyle oldu ve geçen hafta Katar'da yapılması planlanan görüşmeler ertelendi.

ABD Başkanı Joe Biden ve başkan yardımcısı Kamala Harris, Netanyahu'nun bir anlaşmaya varmasını talep etti. Bunun ardından Cumhuriyetçi aday Donald Trump'ın savaşı sona erdirme yönündeki desteği geldi. El-Hafni'ye göre Roma turu özelinde, krizin sonunun başlangıcı olacağına dair umutlar var.

Ancak gerçekler, ABD'nin krizle ilgili açıklamalarının seçimlerden önce sadece bir medya şovu olduğunu kanıtladı. El-Hafni'ye göre bu, ABD'de savaş karşıtı oyları kazanmak için yapılması zorunlu bir hamleydi. “Eğer aksi bir durum söz konusuysa, Washington yönetimi İsrail'in depolarını dolduran silahların sevkiyatını durdurarak savaşı sona erdirmek için harekete geçmeli. Aynı zamanda bağlayıcı olması koşuluyla BM Güvenlik Konseyi'nden bir karar çıkarmalı” ifadelerini kullanan el-Hafni, ‘arabulucuların sabırlı olmaya devam etmesini ve İsrail'e daha fazla baskı uygulamak için uluslararası toplumla koordinasyonun kapsamının genişletilmesini’ bekliyor. El-Hafni ayrıca, yakın zamanda bir karar alınmazsa müzakerelerin daha fazla zaman alacağına işaret etti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün basına yaptığı açıklamada, İsrail'i Gazze Şeridi'nde ateşkes için bir anlaşmaya varılmasını engellemekle suçladı. Semir Ferec'e göre Netanyahu yoluna aynı bu şekilde ve herhangi bir anlaşmayı engelleyen zihniyetiyle devam ettiği sürece İsrail tarafından müzakerelerin her turu engellenmeye devam edecek. Özellikle Mecdel Şems operasyonundan sonra savaşın kapsamının genişlemesi İsrail'in hesaplarını yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.

AP’ye konuşan Mısırlı bir yetkili, İsrail'in Hizbullah'ı suçladığı Mecdel Şems saldırısının Gazze'de bir ateşkes anlaşması için yapılacak müzakerelerin önemini arttırabileceğine dikkat çekti. Mısırlı yetkili, arabulucuların Golan saldırısını, Gazze'de ateşkes sağlanması ve kapsamlı bir savaştan kaçınılması için baskı yapmak amacıyla kullanacağını ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken dün, İsrail ile Lübnan arasındaki sınırda kalıcı sükûnetin sağlanması için bir ‘fırsat’ olarak Gazze Şeridi'nde ateşkes çağrısında bulundu.

Suriye'nin Golan bölgesindeki Mecdel Şems kasabasına düzenlenen füze saldırısında 12 kişi hayatını kaybetti. Mecdel Şems 1967'den beri İsrail tarafından işgal altında tutuluyor. İsrail ordusu, Hizbullah'ı 50 kilogramlık savaş başlığı taşıyan İran yapımı bir füzeyle İsrail ordusunu vurmakla suçladı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın