Fransa'da erken genel seçimin ilk turunda, radikal sağcı Marine Le Pen liderliğindeki Ulusal Birlik (RN) partisi oyların yüzde 33'ten fazlasını toplayarak ilk sırayı aldı.
İçişleri Bakanlığı'nın açıkladığı sonuçlara göre, radikal sağ ittifak yüzde 33 oyla birinci, sol partilerin oluşturduğu Yeni Halk Cephesi İttifakı (NFP) ise yüzde 28'le ikinci sıraya yerleşti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cumhuriyet İçin Hep Birlikte ittifakıysa yüzde 20 oyla üçüncü sırada kaldı. Merkez sağdaki Cumhuriyetçiler de yüzde 7 oy topladı.
Seçimde, Fransız Parlamentosu'nun alt kanadı Ulusal Meclis'teki 577 sandalyeden 76'sı ilk turda sahiplerini bulurken kalan 501 sandalyenin kazananları, 7 Temmuz'da düzenlenecek ikinci turda belli olacak.
Son üç seçimdir oylarını artıran RN, 9 Haziran'daki Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde yüzde 31,4 oy oranıyla ilk sıraya yerleşmiş, bunun ardından Macron erken seçime gitme kararı almıştı.
"Kumar geri tepti"
Fransız haber ajansı AFP, ilk tur sonuçları için "Macron'un erken seçim kumarı geri tepti" yorumunu yaptı.
Analizde, seçimlerin ülke açısından önemine dikkat çekilerek "Bu, Fransa hükümetinin II. Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez radikal sağcı bir partinin eline geçmesine neden olabilecek yüksek riskli bir süreç" dendi.
AFP, son anketlerde ikinci turun ardından RN'nin Ulusal Meclis'te toplamda 230 ila 280 sandalye kazanabileceğinin öngörüldüğünü aktardı. Çoğunluğun elde edilmesi içinse 289 koltuk gerekli.
Le Pen, ilk tur sonuçlarının ardından yaptığı açıklamada seçmenlerine seslenerek partinin "mutlak çoğunluğu" elde etmesi için destek vermelerini istedi.
Ajans, böyle bir senaryoda Macron'un, RN'den 28 yaşındaki Jordan Bardella'yı Başbakan olarak atamasının beklendiğini aktardı.
Macron ise seçimden bir hafta önce yaptığı açıklamada, RN veya radikal solcu Jean-Luc Melenchon liderliğindeki NFP'nin kazanması halinde ülkenin "iç savaşa" sürükleneceğini öne sürmüştü.
Analizde, RN'nin Nazi yanlısı kökenlerine de dikkat çekildi. Partinin kurucusu ve Le Pen'in babası olan Jean-Marie Le Pen, 2016'da yaptığı açıklamada Nazi toplama kamplarındaki gaz odalarını "II. Dünya Savaşı'nın teferruatı" diye nitelemiş, bunun ardından 30 bin euro para cezasına çarptırılmıştı.
"Radikal sağ imajını temizlemek istiyor"
Birleşik Krallık (BK) merkezli haber ajansı Reuters, RN'nin "iktidara hiç olmadığı kadar yaklaştığını" yazdı.
Analizde, Le Pen'in partinin Yahudi düşmanı ve ırkçı imajını temizlemeye çalıştığına dikkat çekilerek, özellikle hayat pahalılığı ve göçle ilgili sorunlar üzerinden Macron'a yüklenip popülerlik kazandığı belirtildi.
Diğer yandan RN liderliğindeki bir hükümetin, "Avrupa Birliği'nin geleceğine dair büyük soru işaretleri yaratabileceğine" işaret edildi.
"Macron'a büyük darbe"
Amerikan medya kuruluşu CNN, radikal sağın zaferinin "Macron'a büyük darbe vurduğunu" yazdı.
RN'nin seçimleri kazanması halinde, "Macron'un kalan üç yıllık görev süresini muhalefet partisinden bir başbakanla tuhaf bir ortaklık içinde geçirmek zorunda kalabileceği" yorumu yapıldı.
Bundan sonra ne olacak?
BK'nin tanınmış gazetelerinden Guardian, RN'yi iktidardan uzak tutmak için Macron'un grubuyla radikal sol ittifakın ortaklık yapması gerekeceğini fakat bunun kolay olmayacağını yazdı.
Seçimlere katılım oranının 1980'lerde bu yana görülen en yüksek seviyede olduğuna da dikkat çekildi. İçişleri Bakanlığı'nın verilerine göre yüzde 67 olan oran, 2022'de yüzde 39,42'ydi.
Geçen hafta Ipsos tarafından yapılan ankette, NFP seçmenlerinin yüzde 87'si RN'yi engellemek için oy kullanmaya istekliyken, bu oran Macron'un grubunu destekleyenler arasında yüzde 62'de kalmıştı.
Odoxa'nın anketindeyse seçmenlerin yüzde 47'si NFP'yi, yüzde 44'üyse Macron'un ittifakını engellemek için oy kullanacağını söylemişti. RN'yi engellemek için sandığa gideceğini söyleyenlerin oranıysa yüzde 41 olmuştu.
Diğer yandan Reuters, RN'nin Cumhuriyetçi kanatla iktidar kurması durumunda güçlenebileceğine dikkat çekti. Merkez sağdan olası ittifaka dair henüz açıklama gelmedi.
Independent Türkçe, Reuters, AFP, Guardian, CNN, AA
