Bilim insanları Parkinson hastalığını kan testiyle 7 yıl önceden öngörebilen bir yöntem geliştirdi. 

Henüz tedavisi bulunmayan bu nörolojik hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için çeşitli yöntemler aranıyor. Beyindeki dopamin üreten hücrelerin zarar görmesiyle ortaya çıkan Parkinson tedavisinde genellikle bu hormonu artıran ilaçlar kullanılıyor.

Bilim insanları tedavinin yanı sıra hastalığı semptomlar ortaya çıkmadan tespit edecek yöntemler de bulmaya çalışıyor. Beyin-omurilik sıvısı testlerinde belirtiler erkenden yakalanabiliyor fakat bu yöntem vücuda nüfuz edilmesini gerektiriyor.

Nature Communications adlı hakemli dergide dün yayımlanan çalışmadaysa basit bir kan testiyle hastalık semptomlar ortaya çıkmadan 7 yıl önceden tespit edildi. 

Araştırmacılar yakın zamanda Parkinson tanısı alan 99 kişinin kan örneklerini REM uykusu davranış bozukluğu olan 72 ve sağlıklı 26 kişininkiyle karşılaştırdı. REM uykusu davranış bozukluğu, Parkinson'ın fiziksel belirtileri ortaya çıkmadan önce görülen daha gizli işaretlerden biri. 

Daha sonra bir makine öğrenmesi modelinden yararlanan ekip, Parkinson hastalarının kanında 8 adet biyobelirteç saptadı. Ardından yapay zeka aracı, REM uykusu davranış bozukluğundan muzdarip kaç kişinin Parkinson'a yakalanacağını tahmin etti.

Gözle görülür semptomlar başlamadan hastalığı öngörmede yüzde 79 başarı elde edilirken, katılımcılardan birinde Parkinson 7 yıl önceden saptandı. Çalışmanın başyazarı, "Bu daha da geriye gidebilir" diyor.

Cambridge Üniversitesi'nde danışmanlık yapan, Parkinson uzmanı nörolog Prof. Roger Barker, yer almadığı araştırma hakkında "Parkinson hastalarını, beyinlerindeki çok sayıda hücreyi kaybetmeden önce hastalığı düzenleyen yöntemlerle tedavi edebiliriz" ifadelerini kullanıyor. 

Belli ki hâlâ bu tür tedavileri bulmamız gerekiyor ama bu çalışma doğru yönde atılmış bir adım.

Bir hasta Parkinson teşhisi aldığında, beyninin substantia nigra denen bölümündeki dopamin üreten hücrelerin yüzde 60'ından fazlasını genellikle kaybetmiş oluyor.

Öte yandan nörolog Prof. Ray Chaudhuri, Parkinson teşhisinde kan testlerinin kullanılmasına ihtiyaç duyulsa da bunun önünde önemli engeller olduğunu söylüyor. "Parkinson tek bir hastalık değil, bir sendrom ve çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir" diyen Prof. Chaudhuri şöyle ekliyor:

Bu nedenle hastalığın yönetimi farklılık gösterir ve tek bir model herkese uymaz. Bu tahminin bu aşamada alt gruplara ilişkin bir işaret vermesi pek olası değil.

Independent Türkçe, Science Alert, Guardian, Nature Communications

Derleyen: Büşra Ağaç