ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Jeff Flake, iki ülkenin İsrail'in Gazze'deki savaşı konusunda yaşadığı görüş ayrılığına rağmen Türkiye'nin Batı'ya "güçlü şekilde demir attığını" ve iki ülke arasındaki stratejik ortaklığı daha önce "hiç bu kadar güçlü olmadığını" söyledi.
Sonbaharda görevden ayrılmaya hazırlanan Flake, Reuters ile yaptığı söyleşide Türkiye'nin NATO'nun genişlemesine verdiği desteğin ve F-16'ların satışına yönelik anlaşmanın Ankara'nın yönünün Batı'ya dönük olduğunu gösterdiğini ve bu durumun ticaret ile yatırım alanlarında kalıcı ivme için zemin hazırladığını söyledi.
Flake, Ankara'daki konutunda gerçekleşen söyleşide "Stratejik ortaklık hiç bu kadar güçlü olmamıştı ve iyi bir yerdeyiz" dedi.
ABD'nin Demokrat Başkanı Joe Biden tarafından 2021 yılında büyükelçi olarak atanan eski Cumhuriyetçi senatör Flake, 2022 başlarında göreve başladı. Türkiye'ye gelişinden altı hafta sonra başlayan Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Flake'in görevindeki başlıca konu oldu.
Flake'in görev esnasında Washington, Rusya'ya yönelik ABD'nin başlattığı yaptırımların ihlalinin engellemesi ve NATO'nun genişlemesine destek vermesi için Ankara'ya baskı yaptı. Türkiye de 20 aylık gecikmenin ardından bu yılın başlarında İsveç'in NATO üyeliği başvurusuna onay vermişti.
Büyükelçi, Türkiye'nin ekonomi, ticaret ve enerji alanlarında Rusya ile güçlü ilişkilere sahip olmasına rağmen Ukrayna'daki savaşın Türkiye'nin NATO'ya ve Batı'ya olan bağlılığını vurguladığını söyledi.
Flake, Türkiye'nin Rus savaş gemilerinin Karadeniz'e geçişini engellemesi ve Kiev'e insansız hava aracı temin etmesine atıfta bulunarak "(Türkiye) Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine destek verme konusunda kusursuzdu" dedi.
Flake, ABD Kongresi'nde her iki partinin de Türkiye'ye yönelik bakışının bu yıl olumlu hâle geldiğini ve bu olumlu düşüncenin ABD'de Kasım'da gerçekleşecek seçimlerin sonucundan bağımsız olarak devam edeceğini de ekledi. Flake "Batı'ya güçlü şekilde demir attılar" dedi.
İsrail-Gazze konusunda görüş ayrılığı
Flake, geçen ay Beyaz Saray'da Erdoğan ile Biden arasında gerçekleşmesi planlanan görüşme takvim sorunları nedeniyle iptal edilmiş olsa da aynı dönemde Gazze'deki durumun da "zorlu bir politik zemin" belirtti.
Flake, "Gazze konusundaki görüşlerde farklılıklar olacağı açık, bu zor bir konu" dedi.
Öte yandan Flake, Ankara'nın Hamas'ın siyasi liderleri ile olan yakın ilişkilerinin çatışma ve ateşkes görüşmeleri sırasında kıymetli bir iletişim hattı oluşturduğunu ve Washington'un bazen Ankara'nın Hamas'a mesaj iletmesini istediğini ekledi.
Büyükelçi, gelecek ay Washington'da yapılacak NATO liderler toplantısının "her iki tarafta da bir istek olduğu için" Biden ile Erdoğan arasındaki görüşme için bir fırsat sunduğunu söyledi.
Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkiler
Flake, Türkiye'de geçirdiği iki buçuk yılda, ABD Kongresi ile sahip olduğu ilişkileri, bazı Kongre üyelerinin Türkiye'nin Batı'ya olan bağlılığı ve Erdoğan'ın insan hakları konusundaki sicili konularındaki endişelerinin üstesinden gelmek için kullanmaya çalıştı.
Flake, F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kitlerinin Türkiye'ye, İsveç'in NATO üyeliği başvurusunu onaylamasının hemen ardından gerçekleşen satışının iki taraf arasında artan güveni gösterdiğini ve imalat sektöründe işbirliği ve diğer doğrudan yatırım konularına işbirliğinin önündeki "engellerin kalkmasına" yardımcı olduğunu belirtti.
Flake, Türkiye'nin BRICS'e katılmayacağını umduğunu ancak katılması halinde bu durumun Türkiye'nin Batı ile uyumunda değişiklik yaratmayacağını söyledi.
Flake, "Rus ekonomisinin artık savaş ekonomisine döndüğünü fark ettiklerini düşünüyorum. Orada pek bir gelecek yok, özellikle de Batı'nın yaptırımları varken" dedi ve Washington'un Türkiye'nin enerji konusunda Rusya'ya olan bağımlılığını azaltması için Ankara ile birlikte çalıştığını ekledi.
Reuters
