Mısır ile İsrail arasındaki Refah Sınır Kapısı krizinde ‘yapıcı ilerleme’ kaydedildiği konuşulurken, İsrail'in ABD'nin Gazze Şeridi'nde ateşkes önerisi konusunda net bir tavır alması için bölgesel baskılar artıyor.
Stratejik ve askeri uzman olan eski bir Mısırlı diplomat bu baskıları ‘bir kuşatma ve ABD Başkanı Joe Biden'ın girişimini bozacak her türlü manevrayı durdurmak için Tel Aviv üzerindeki ilmiği sıkma’ olarak değerlendirdi.
Söz konusu tahminlere dayanarak uzmanlar, ateşkesin onaylanması için Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nden destek talebinde temsil edilen uluslararası mutabakat, Arap hareketi ve ABD baskısı ışığında “İsrail'in öneriyi açıkça kabul etmesi koşuluyla önümüzdeki günlerde müzakerelerde bir ilerleme ve anlaşmaya varma olasılığını” izliyor.
Mısır, Katar ve ABD, geçtiğimiz ocak ayından bu yana arabulucu olarak, aralık ayındaki ilk ateşkesin ardından ikinci bir ateşkes sağlamaya çalışıyor. Bu çerçevede Kahire, Doha ve Paris arasında, Hamas tarafından kabul edilen ve İsrail tarafından son anda reddedilen bir müzakere belgesi de dahil olmak üzere, yeni sonuçlar üretmeyen müzakere turları gerçekleştirildi. Son olarak Biden'ın cuma günkü konuşmasında Gazze'de ateşkes sağlanması için aşamalı bir öneri sunması, Mısır, Arap ve uluslararası kamuoyu tarafından olumlu karşılandı. Ayrıca Hamas'ın öneriden ‘olumlu’ bahsettiği ve İsrail'de destekçilerle karşıtlar arasında bir bölünme yaşandığı bildirildi.
Şarku’l Avsat’ın CNN Arabic’ten aktardığına göre Washington'un önerinin kabul edilmesi için yaptığı baskının bir parçası olarak, ABD BM Daimî Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield dün (Salı) yaptığı açıklamada, “Washington, Biden'ın esirlerin serbest bırakılması karşılığında Gazze'de ateşkes önerisini destekleyen yeni bir karar tasarısını BM Güvenlik Konseyi'ne sundu” dedi.
Mısır da dün Dışişleri Bakanı Samih Şukri aracılığıyla Biden’ın önerisinin çökmesini önlemek için bölgesel baskılar ve uluslararası bir konsensüs olduğunu açıkladı.
Kahire'de Kıbrıslı mevkidaşı ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, Arapların bu konuda Batılı ülkelerle toplantılar ve temaslar da dâhil olmak üzere birçok girişimde bulunduğunu belirten Mısırlı Bakan, ‘uluslararası toplumda savaşı durdurmanın ve çabaları buna odaklamanın zamanının geldiği ve her iki taraftan da olumlu olarak karşılık verilmesi gerektiği konusunda fikir birliği olduğunu’ vurguladı.
Kahire'de pazar günü gerçekleşen İsrail, ABD ve Mısır arasındaki üçlü toplantıdai Refah Sınır Kapısı krizinin boyutlarının ele alındığını belirten Bakan, Mısır'ın İsrail'in 7 Mayıs'ta kontrolünü ele geçirdiği sınır kapısının Filistin tarafından çekilmesi konusundaki ısrarını yineledi.
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari dün düzenlediği basın toplantısında, ateşkesin tamamlanması konusunda ‘Doha'nın İsrail'den net bir tutum sergilemesini beklediğini’ söyledi.
İsrail'de muhalefet lideri Yair Lapid dün Biden'ın önerisini kabul etme konusundaki ısrarını sürdürürken, Başbakan Binyamin Netanyahu ‘mutlak zaferden vazgeçmeden esirleri kurtarmak için savaşa 42 günlük bir ara verilmesini’ kabul etme olasılığından bahsettikten sonra söz konusu öneriyi kabul etme konusunda kararsız kaldı. İsrail Şas Partisi dün Netanyahu hükümetine ateşkesi kabul etmesi yönünde ‘baskı’ olduğunu açıklarken, İsrail medyasına göre bu baskıların niteliğine açıklık getirilmedi.
Pazar ve Pazartesi günleri boyunca, ilki Mısır, Katar ve ABD tarafından Hamas ve İsrail'i Biden'ın önerisini kabul etmeye çağıran ortak bildiriler yayınlanırken, bunu Suudi Arabistan, Katar, BAE, Mısır ve Ürdün'ü içeren beşli Arap bildirisi izledi. Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller pazartesi günü yaptığı açıklamada, ‘ABD'nin İsrail'in Biden'ın önerisini kabul edeceğinden tamamen emin olduğunu’ belirterek, ‘Refah Sınır Kapısı’nın yeniden açılması konusunda Mısırlılar ve İsraillilerle yapıcı görüşmeler yapıldığını’ vurguladı.
Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Raha Ahmed Hasan Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ateşkesin önümüzdeki günlerde ‘olumlu yönde’ ilerlemesini beklediğini belirterek, bunu ‘iki hususa’ bağladı. Birincisinin, ‘Washington'un BM Güvenlik Konseyi'nde Biden’ın önerisiyle ilgili bir karar geçirme hamlesi’ olduğunu ifade eden Hasan, bunu ‘iyi bir gelişme’ olarak nitelendirdi.
Mısırlı eski diplomata göre ikincisi ise Netanyahu'nun pazartesi günü yaptığı ve bölgesel ve Arap baskıları ışığında ateşkesi kabul etmenin yolunu açabilecek bir adım olarak esirlerin serbest bırakılmasını her şekilde kabul etme olasılığından bahsettiği açıklamalarından kaynaklanıyor.
Bölgesel ve Arap baskılarının ‘İsrail'in karşı karşıya kaldığı uluslararası izolasyon çerçevesinde arabulucuların rolünün güçlenmesine katkıda bulunabileceğine’ inandığını ifade eden Hasan, bu faktörler doğrultusunda önümüzdeki günlerde ateşkes konusunda olumlu bir eğilim ortaya çıkacağını umuyor.
Hamas heyetinin Kahire'ye yapacağı ziyarette ‘ateşkesin uygulanmasına yönelik garantilerin görüşülebileceğine’ inandığını belirten Hasan, “Mısır ile İsrail arasındaki Refah Sınır Kapısı konusu, görüşmelerde yapıcı bir ilerlemeden söz edilmesi durumunda çözümsüz kalmayacaktır” dedi.
İhtiyatlı iyimserlik
Nasır Askeri Akademisi Ulusal Savunma Koleji eski müdürü Tümgeneral Muhammed el-Gabari, Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Netanyahu'nun ateşkesi kabul etmesi için yapılan baskılara yanıt vermeyi reddetmeye devam etmesi ışığında ateşkes konusunda temkinli ve şartlı bir iyimserlik dile getirdi.
Ona göre Netanyahu, Gazze'deki savaşı durdurmak için devam eden bölgesel ve Arap baskılarına rağmen, Biden'ın girişimi karşısında oyalanmaya ve manevra yapmaya devam edecek.
Gabari’ye göre Netanyahu'nun Biden'ın önerisine yanıt vermeme manevrasını sürdürerek savaş lehine zaman tüketmesi ve içerideki konumunu güçlendirmek için İsrail içişlerine mesajlar göndermesi muhtemel.
Gabari, “Ama sonuç İsrail'e daha fazla baskı yapılması ve Refah'tan ve sınır kapısının Filistin tarafından çekilmesi olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
