Adalet salt bir bölüşüm, paylaşım ve yerli yerindelik ilişkisi olmaktan öte, bir hak, hukuk ve hakkaniyet arayışıdır.

Bir kez elde edilerek bir yana bırakılamayacak bu arayış, sürekli yenilenmesi gereken bir çabayı, kritiği ve teyakkuzda olmayı gerektirir.

Özellikle de kriz şartlarında ortaya çıkan her toplumsal durum, akil ve adil insanlarca tefekkür ve teşhis edilerek, adalet ve hakkaniyete dair doğru karar ve davranışlar ortaya konulmalı, bakış açılarımız kadar çabalarımız da yenilenmelidir. 

Günümüzde de insanlığın birçok temel sorunu yeniden tartışmaya açılmış durumda.

Söz gelimi yıllardır tartışılan kadınların kamusal hayata katılımı ve bu bağlamda ortaya çıkan siyaset, öğrenim ve çalışma hakları çevresindeki sorunlar.

Sanayileşme ile birlikte bir sorun haline gelen çevre kirliliği ve buna yol açan kapitalizmin yarattığı haksızlık, adaletsizlik ve sömürüler.

İmparatorluklar sonrası dünyasında oluşan ulus devletlerin azınlıklara baskıları sonucu kaybolmaya yüz tutan dillerin ve kültürlerinin korunması, bu dillerin eğitim dili ve hatta resmi dil olarak tanınması ve azınlıkların siyasete katılımı meseleleri.

Sözgelimi ABD'de siyahların, Filistin'de Arapların, Türkiye ve İran'da Kürtlerin her açıdan eşit yurttaş olma sorunları.

Bu konularda aşılamayan asıl mesele ise yasal mevzuattan da öte, kasıtlı ya da kasıtsız bir biçimde süregiden ötekileştirici toplumsal pratikler ve kültürel dışlayıcılıklar gibi fiili tavırlardır.  

Bir de mültecilik meselesi var ki, büyük ölçüde sömürgecilerin sebep oldukları ve arkalarında bıraktıkları sorunlarla baş edemeyen sömürge halkları, bu kez çareyi yaşadıkları coğrafyaları terk ederek, bu gibi sorunları bir ölçüde de olsa aşmış olan sömürgeci ülkelere ilticada bulmakta ve bu da küresel bir krize yol açmakta.

Doğrudan nüfus hareketlerine dayanan bu tepki, Batılı ülkelerin konforunu bozduğu gibi, bu ülkelerin ırkçılık açısından sorgulandığı yüzleşmelere de neden olmakta.

Öyle ki sınırlar kapatılmakta, mültecilerin denizlerde boğulmalarına göz yumulmakta ve hatta İngilizlerin yapmaya çalıştığı gibi, mültecilerin henüz 1961 yılında sömürge olmaktan kurtulan ve akabinde bir soykırım süreci yaşayan Ruanda'ya gönderilmeye çalışılması gibi abes kararlar alınmakta.

Bunlar, sömürgeciliğin meflûç bir halde ve baş edilemez sorunlarla geride bıraktığı sömürge halklarının içerisine düştükleri çaresizlikler.

Çünkü sömürgecilik bu toplumları kargaşaya düşürerek çekildiği gibi geride de adeta bir toplumsal çöplük bıraktı.

Bu katmanlı sorunların en ağırı da bir türlü içinden çıkılamayan maduniyet sorunu; sömürgeciler yanında yerel kültürlerin de en alttakileri sürüklediği insanlık dışı durumlardır.

Gayatri Spivak'ın "madun konuşabilir mi?" sorusuyla dillendirdiği bu can yakıcı sorun, paryalaştırılan halkın etrafında ortaya çıkan adalet ve hakkaniyet tartışmalarıyla daha da sorunsallaşır.

Doğal olarak madunun bir dili vardır ama konuşma, konuşabilme, kendi fikrini ifade etme, siyasal temsil ve eşit yurttaşlık hakkı ya da becerisi var mıdır?

Zira o, toplumsal örfün ve hatta yasaların kabulleri nedeniyle eğitim, çalışma ve temsil haklarından mahrum bırakılmakta ve kendisini eşit bir insan olarak hissedememektedir. 

Bun meseleleri aşılamaz kılan ise madunların maruz bırakıldığı veya içselleştirdikleri bu tip eşitsizliklerin doğal ve kaçınılamaz bir olgu olarak kabullenilmesidir:

Azınlıkların dili ilkel ve yetersizdir, proletaryanın sendikalaşması çalışma hayatını zora sokabilir, dezavantajlılara tanınacak pozitif ayrımcılıklar toplumsal barışı tehdit edebilir, madun kıt akıllı ve hatta akılsızdır, siyahiler veya Filistinliler insan değil, insansıdır... 

Bu tür eşitsizlikleri meşrulaştırmak için sözüm ona bilimsel çalışmalar dahi yapılmış, meclislerden yasalar da çıkarılmış olabilir.

Daha da vahimi ise bunlara dair cari toplumsal duyarsızlıklar ve kabullerdir. Yani sorun salt haksızca çıkarılmış veya dayatılmış yasalardan öte toplum tarafından benimsenmiş ve içselleştirilmiş örflere de dayanmakta.

Bu gibi kabullerin ve sorunların görmezlikten gelinmesi, düşmanlıklara ve çatışmalara yol açarken, bu durum zamanla toplumsal krizlere de dönüşmekte.

Sonuçta ise tüm bu eşitsiz ve adaletsiz tutumlar yasalara, bilimsel kabullere ve cari örfe uyarlı olsa ve bu durum toplum tarafından benimsense de kamu vicdanında bunların ahlaki, adil ve hakkaniyete uyarlı olup olmadığı tartışması sürüp gidecek, açılan yaraların üstü örtülemeyecektir. 

Bir asır öncesine gidelim. Sömürgecinin sömürge halklarından, beyazların siyahlardan daha üstün olduğunun varsayıldığı, dünyanın çoğunun "beyaz ve üstün" ırk mensuplarınca işgal edilmiş olduğu şartlara.

Fransızcanın ve İngilizcenin dünyanın pek çok ülkesinde resmi dil, eğitim dili ve üstün dil olarak kabul edildiği ve anadillerin unutturulmaya çalışıldığı şartlara.

İşte o şartlarda adalete ve hakkaniyete dair sorunlar çok boyutlu bir biçimde tartışmaya açılacaktır.

O eşitsiz şartlarda sömürgeciyle yerel halkın hukuku, dolayısıyla da hakları bir değildir.

Egemenin hukuku adil olmadığı gibi, bölüşüm de hakkaniyetten yoksundur. 

Günümüzde bile birçok Afrika veya Ortadoğu ülkesinin finansal muslukları ABD, İngiltere, Fransa gibi sömürgeci ülkelerin inisiyatifindedir

Bu ülke halklarının refahı, sömürge halklarının sofrasındaki ekmeğin çalınmasıyla sağlanır.

Bu gibi sorunları çözmek için kurulan Birleşmiş Milletler Cemiyeti'nin yapısı bile bu eşitsizliği destekleyecek bir biçimde kurgulanmıştır.

Madunlaştırılmış halklar ise en temel haklarından yoksundur ve hatta adalet talep etme gücüne ve hakkına dahi sahip değildir.

Dolayısıyla sömürgeci/egemen için adil olan, onun için adaletsizdir, zalimcedir ve ısrarla bu konu tartışmaya açılmak istense de sömürgeci ve ardında bıraktığı işbirlikçiler bu tartışmaları her türlü zorbalığı kullanarak, bilim ve düşün insanlarını, hukukçuları ve siyasileri, askerleri ve paramiliter güçleri de seferber ederek susturmakta ya da bastırmaktadır. 

İslamcılık tartışmaları da tam da bu süreçte, bir sömürgecilik karşıtlığı olma yanında, adalet ve hakkaniyet arayışı ve mücadelesi olarak da ortaya çıkmıştır.

Bu gibi akımların yapmaya çalıştığı ilk şey ise sömürgeleş(tiril)miş halkların içerisine düştükleri durumun açıklığa kavuşturulması ve bu durumdan çıkışı sağlayacak bir adalet ve hakkaniyet arayışı ile buna dair bir bilinç oluşturma çabalarıdır.

Bu ise öncelikle özgür bir insan ve özerk bir toplum olmanın anlamının kavranmasını gerektirir. Temel mesele, öncelikle içselleştirilmiş olan toplumsal zafiyetin, yani sömürgeleş(tiril)menin ve mustazaflaş(tırıl)manın (maduniyetin) bir sorun olarak açığa çıkarılması, sömürgecinin dayattığı şartlara karşı tezlerin tartışmaya açılması, topluma kabul ettirilmesi ve bu durumdan kurtuluşun yollarının gösterilerek mücadele pratiklerinin ortaya konulmasıdır. 

Bu döneme dair çözümlemelerde bulunan Malik bin Nebi'nin ifadesiyle sömürge halini kabullenmemiş, bu durumu içselleştirmemiş ve bu kölelik şartlarını sindirmemiş bir halkın sömürgeleşmesi mümkün değildir.

Dolayısıyla da öncelikle bu madunlaşmış, kendisini ifade etme, savunma ve sömürgeciye karşı koyma yeteneğini kaybetmiş toplumun bu durumunu görmesi, anlaması ve bundan kurtulması için bir bilince ve isteğe kavuşturulması gerekmektedir.

Toplumun içerisine düştüğü bu zaaf açığa çıkarılmalı ve tartışmaya açılarak topluma yitirdiği özgüven ve bilinç yeniden kazandırılmalıdır.

Sorunun asıl yönü budur: Bir toplumun kendisini, bilincini ve edimlerini değiştirebilmesi; zira "bir toplum kendisini değiştirmedikçe Allah onu değiştirecek değildir."

Bunu yapacak olanlar ise öncelikle sorumlu ve özverili âlimler, aydınlar ve düşünürlerdir. Söz gelimi Mahatma Gandi, Abdulgaffar Han, Cemaleddin Efgani, Muhammed Abduh, Mehmed Âkif, Musa Carullah, Frantz Fanon, Ali Şeriati, İmam Humeyni, Aliya İzzetbegoviç gibi öncüler.

Ve hatta İran İslam Devrimi'nin kökleri de, sömürgeciliğin reddine dair mücadelelerin başladığı bu sürece, 1890'lardaki Tütün Kıyamı esnasında Mirza Şirazi'nin İngilizlere verilen imtiyazı berhava eden tütünün ekilmesi, satışı ve içilmesini yasaklayan fetvasından itibaren başlayan bir krizle ortaya çıkan tartışmalara ve çatışmalara kadar dayanır.

Bu süreçte tartışılan ve açığa çıkarılan özünde sömürgecilik olgusu ile birlikte, işbirlikçi bir rejimin aymazlığı, sömürgecinin zalimliği ve buna karşı özellikle sorumlu âlimler ve aydınların ortaya koyduğu hakkaniyet ve adalet arayışlarıdır.

Öyle ki aynı dönemde Osmanlı maliyesinin girdiği borçlanma krizi (Düyun-u Umumiye meselesi) de, Osmanlının yıkımına yol açacaktır.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 2/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 3/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 4/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 5/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 6/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 7/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 8/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 10/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 11/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 12/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 13/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 14/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 15/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 16/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 17/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 18/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 19/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 20/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 22/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 23/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 24/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 26/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 27/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 28/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 29/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 30/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

Benzeri bir mücadele, bir hak ve adalet arayışı ve buna dair tartışmalar, ABD'de, beyazların tahakkümünü bertaraf etmek isteyen siyahlar tarafından verilir.

Siyahlar da bir yandan eşit bir insan kabul edilmek için hak ve hukuk mücadelesine, öte yandan ise toplum içerisinde maruz kaldıkları madunlaştırılmaları aşmak için bir hakkaniyet arayışına girişirler.

Nitekim gerek Malcolm X gerekse Martin Luther King, bu süreçte katledilerek siyahların mücadelesi durdurulmaya ve adalet talepleri susturulmaya çalışılacaktır.

Türkiye'de başörtülü kadınlar da kamusal alanda uğradıkları ayrımcılıklara karşı bir adalet ve hakkaniyet mücadelesi verirken; Kürtler de uğradıkları eşitsizliklere, özellikle de dillerini kullanma konusundaki baskılara karşı mücadelelerini sürdürmekte ve anadilde eğitim hakkı talep etmektedir.

Bunlar bir açıdan da aşağılanan ve zayıf düşürülen toplumsal kesimlerin (mustazafların) imtiyazlı sınıflar (egemenler) karşısında verdikleri bir eşitlenme mücadelesidir ki bu mücadelelerin bir yönü hukuk, diğer yönü ise hakkaniyet arayışına dayanır. 
 

Günümüzün en can yakıcı hak ve adalet mücadelesi ise Filistin halkının İsrail karşında verdiği varoluş mücadelesi ve bunun yarattığı küresel krizdir.

İşte bu kriz sürecinde de kritiğe tâbi tutulan, adalet ve hakkaniyet meselesidir.

Çünkü Batı ülkelerinin yönetimleri meseleyi İsrail'in egemenlik ve kendini savunma hakkı olarak görürken, sair ülkelerin pek çoğu ve özellikle de halklar ve hatta BM kararları, temel sorunun yıllardır hakları yok sayılan, işgal altında tutulan ve hatta soykırıma uğratılan Filistin halkının özgürlük ve bağımsızlık hakkının gasp edilmesi olduğunu savunmakta.

Sonuçta ise 1948 yılından beri süregelen bir çatışma sürecinde Filistin halkı işgal edilen topraklarını ve gasp edilen haklarını kazanma mücadelesi verirken, bu süreçte milyonlarca Filistinli yersiz yurtsuzlaştırılmış, binlercesi de katledilmiştir. 

İsrail'in ve ardındaki küresel güçlerin ahlaka, adalete ve BM kararlarına aykırı tutumları birçok alanda tartışmaya ve eleştirilere yol açsa da, "eleştirinin silahı silahların eleştirisinin" yerini tutmuyor olacak ki, apartheid koşullarına tâbi tutulan Gazze halkının 7 Ekim'de kendisini dış dünyaya kapatan duvarları yıkmasıyla birlikte başlayan savaş, küresel çapta yeni bir krize yol açarken egemen söylemin ezberlerini de bozmuş; bir adalet ve hakkaniyet tartışması ve mücadelesi başlatmış bulunmaktadır.

Bu süreçte kavramları da tersine çeviren ve istismar eden Siyonist egemenler ve yandaşları, bir yandan Filistin halkını yok etmeye çalışırken, öte yandan antisemitizm kavramının aslında Arapları da kapsayan Semitik halklara düşmanlık anlamını Yahudi düşmanlığı'na indirgeyerek, 100 yıl önce Yahudilere karşı sürdürülen küresel bir aşağılama ve nefretin dilini şimdilerde Filistin halkına karşı yürüttükleri bir aşağılama ve nefret söylemi haline getirdikleri halde, antisemitizm kavramını salt kendilerine özgüleştirme arsızlığını da ısrarla ve haksızca sürdürmekteler.

Öyle ki İsrail devletinin Filistin halkına karşı uyguladığı zulme ve şiddete yönelik her haklı tepki ve eleştiri bile antisemitizm suçu olarak telakki edilmektedir.

Oysa içerisinde bulunduğumuz güncel durum, kavramın yeniden tartışılmasını, kastının ve unsurlarının ne olduğunun açığa çıkarılmasını, dolayısıyla da adalet ve hakkaniyetin bu güncel durum çerçevesinde kritiğini ve yeniden belirlenilmesini gerektirmekte.

Çünkü İsrail doğrudan Yahudi halkının bir temsilcisi olmaktan öte, sömürgeci ülkelerin bölgedeki aparatı ve hatta kriz üretme merkezi konumundadır.

Yok edilmeye çalışılan Semitik halk ise artık Yahudiler değil, Filistinlilerdir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.