Türkiye, Irak ve KİK ülkeleri arasındaki Kalkınma Yolu'na bir bakış

Büyük Fav Limanı ve Kalkınma Yolu projesinin tamamlanması, sadece Türkiye ve Irak arasında değil, diğer bölgesel ve küresel aktörlerle de iş birliği ve koordinasyonu gerektirecek

Fotograf: TRT Haber

Mayıs 2023'te Irak, Arap Körfezi'ndeki Büyük el-Fav Limanı'nı demiryolu ve karayolu ağları aracılığıyla Türkiye'ye bağlayan, kendi toprakları boyunca uzanan cesur bir altyapı projesini duyurmuştu.

Maliyeti 17 milyar dolara ulaşan bu Kalkınma Yolu Projesi, Asya ile Avrupa arasında yeni bir bağlantı oluşturacak.

Plan, Bağdat'ta Arap Körfez İşbirliği Konseyi (KİK), Irak, İran, Türkiye, Suriye ve Ürdün'den ulaştırma bakanları ile yetkililerin katıldığı bir günlük konferansın ana gündemi olmuştu.

Kalkınma Yolu'nun amacı, onlarca yıldır süren çatışmaların karayolu ve demiryolu ağlarının çökmesine yol açmasının ardından Irak'taki ulaşım altyapısını dönüştürmek.

Bu çöküş sadece insanların yolculuklarını etkilemekle kalmadı, aynı zamanda ticaret ve karşılıklı ticaretin maliyetini de arttırarak mal ve hizmetlerin uluslararası ve bölgesel aktivizmini de engelledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Irak hükümetine göre proje resmi olarak 2024 yılında başlayacak ve 2050 yılına kadar üç aşamada tamamlanacak.

Irak, Körfez bölgesini Türkiye sınırına bağlayacak bir kara hattı ve demiryolu inşası projesini de duyurdu.

Bağdat bu proje aracılığıyla Ortadoğu ile Avrupa arasında mal taşımacılığında ana hat olmayı hedefliyor.

Irak hükümetinin maliyetini yaklaşık 17 milyar dolar olarak belirlediği ve Irak içinde 1200 kilometre uzanacak proje henüz başlangıç ​​aşamasında.

Irak, Kalkınma Yolu olarak adlandırılan bu projeyi, duyurulması için Irak'ta düzenlenen konferansa temsilcileri davet edilen Katar, BAE, Kuveyt, Umman, Ürdün, Türkiye, İran, Suudi Arabistan ve Suriye gibi bölge ülkeleri ile iş birliği içinde hayata geçirmeyi hedefliyor.

Zira bu proje, petrol dışı gelirler ile sürdürülebilir ekonominin bir direğini, Irak'ın komşularına ve bölgeye hizmet eden bir bağlantıyı ve ekonomik entegrasyon çabalarına katkıda bulunmayı temsil ediyor.

Petrol zengini Irak, altyapısında ve yollarında onlarca yıldır süren savaşlardan ve yaygın yolsuzluklardan kaynaklanan çöküşten mustarip.

Hükümetin önceliklerinden biri ulaşım ve karayolu altyapısının yanı sıra harap olmuş elektrik sektörünü de iyileştirmek.

Bu proje Irak'ın coğrafi konumundan yararlanmasına ve Körfez, Türkiye ve ardından Avrupa arasında mal ve ticaret için bir geçiş noktası haline gelmesine olanak tanıyor.

Projede ayrıca güneyde Basra'dan başlayıp Bağdat'tan geçerek Türkiye sınırına ulaşan hat boyunca yük ve yolcu taşımacılığı için 15 tren istasyonunun inşa edilmesi de hedefleniyor.

Irak'ın en güneyinde ve Körfez ülkelerinin bitişiğinde yer alan, malların kara yoluyla taşınmasından önce teslim alınması için önemli bir istasyon olacak Fav Limanı'nın rehabilite edilmesine yönelik çalışmalar şu anda devam ediyor.

Körfez bölgesi, özellikle bölge ülkelerinin çıkardığı petrolün taşınmasında önemli bir deniz taşımacılığı alanı sayılıyor.

Türkiye ile Irak arasında oluşturulacak kara ulaşım koridoru, Arap Körfezi'nin sularından geçerek Asya ülkelerini Irak üzerinden Avrupa'ya bağlaması nedeniyle, uluslararası ticaret düzeyinde büyük önem taşıyor.

İnşa edilmekte olan kuru kanalın ekonomik getirilerinin sadece Türkiye ve Irak ile sınırlı olmadığını, tüm bölge ülkelerini kapsadığını da unutmayalım.

Kanal, Basra'dan Türkiye sınırına kadar uzanan bir kara ve demiryolu koridorunu da içeriyor.

Kuru kanal, Fav Limanı'nın ana çıkış noktası olması nedeniyle Kalkınma Yolu'nun en büyük ve en önemli dev projesi olarak tanımlanıyor.

Liman, bu proje sayesinde Irak'ın güney sınırını kuzeyindeki Türkiye sınırına bağlayacak, oradan da Avrupa pazarlarına ulaşmak için Avrupa ulaşım ağına bağlanacak.

Kalkınma Yolu, Irak ekonomisini çeşitlendirmenin ve yeni bir küresel lojistik hat oluşturmanın yanı sıra, Irak ile Türkiye arasındaki ilişkilerin güçlenmesine de katkı sağlayacak. Hatta Irak'ın yatırımları sonucunda Türkiye'nin jeopolitik konumu güçlenecek.

Kalkınma Yolu'nun Körfez bölgesinde inşa edilmesi beklenen demiryolu hattı ile birleştirilmesi ise Türkiye'nin bölgesel düzeyde nüfuzunun artmasına zemin hazırlayacak ve ticaret hacmine olumlu etki yapacak.

Tüm bu fırsatlara rağmen projenin hayata geçmesinin önünde önemli meydan okumalar da bulunmuyor değil.

Bu girişimlerin tamamlanabilmesi için Irak'ın güvenlik ve finansman alanlarında desteğe gereksinimi var ve bu engellerin aşılması için de uluslararası iş birliğine ve yatırıma büyük ihtiyaç bulunuyor.
 


Kalkınma Yolu Projesi, fabrika ve depoların kurulmasına olanak sağlayarak Irak'ın gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesine katkıda bulunuyor.

Zira bu proje, Fav Limanı ile ulaşım yollarını ve bir sanayi kentini kapsıyor. Basra'dan başlıyor ardından Zikar, Kadisiye ve Vasıt şehirlerinden geçerek başkent Bağdat'a doğru ilerliyor.

Oradan da Selahaddin, Kerkük ve Ninova yönünde devam ederek, Habur bölgesinde Irak-Türkiye-Suriye üçgenine kadar uzanıyor. Proje yaklaşık 15 tren istasyonunu içeriyor.

Kalkınma Yolu Projesi, Irak ekonomisinin kaynaklarını çeşitlendirerek ve petrole olan bağımlılığı azaltarak ekonomik krizlere çözüm bulmayı amaçlıyor.

Projenin geçeceği illerde ise yeni iş imkanları yaratılıp gençlere iş imkanı sağlanarak işsizliğin azaltılması, gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesi, ekonomik kalkınmanın sağlanması ve ekonomik krizlere çözüm bulunması hedefleniyor.  

Irak bilhassa çoğu sektörde bazı meydan okumalarla karşı karşıya olduğundan, özel sektörün rolünün yeniden canlandırılması ve kamu istihdamına olan talebin azaltılması bir diğer hedefi oluşturuyor.

Kalkınma Yolu Projesi aynı zamanda Irak'ın kalkınma stratejisinde iddialı bir adımı temsil ediyor, ancak özellikle Irak'ın devlet kurumlarında yaygın yolsuzluktan muzdarip olmasının yanı sıra, projenin finansman kaynaklarının belirtilmemesi nedeniyle ele alınması gereken bazı meydan okumalar da var.

Ön tahminler, hükümetin iyi bir karayolları ve demiryolları altyapısına sahip olmak istediğine işaret ediyor.

Öte yandan Irak'ta elektrik sektöründe yaşanan kriz, Kalkınma Yolu'nda çalıştırılması planlanan trenlerin işleyişini aksatacaktır.

Irak'ın limanları hâlâ sorunlu altyapı, ileri teknoloji kullanımının eksikliği ve küçük kapasite nedeniyle sıkıntılar çekiyor.

Sonuç olarak, Büyük Fav Limanı ve Kalkınma Yolu projesinin tamamlanması, sadece Türkiye ve Irak arasında değil, diğer bölgesel ve küresel aktörlerle de iş birliği ve koordinasyonu gerektirecek.

Finansal sürdürülebilirlik, gösteriler ve siyasi gerilimler gibi potansiyel meydan okuma ve risklerin ele alınması, çeşitli ilgili taraflar arasında iş birliği ve sürekli bir çaba gerektirecek.

Diğer etkin aktörlerin projeye dahil edilmesi bu risklerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır.

Bu nedenle, projenin potansiyel faydalarını görmek ve başarılı olmasını sağlamak için bölgesel aktörlerin birlikte çalışması gerekiyor.

Meydan okumalara rağmen bu projenin potansiyel faydaları önemli; Büyük Faw Limanı ve Kalkınma Yolu, bölgenin ekonomik sahnesini dönüştürme, yeni ticaret ve yatırım fırsatları sağlama, daha fazla ticareti cezbetme, daha fazla iş fırsatı yaratma potansiyeline sahip

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU