Güvenlik durumu ve askeri alarm ışığında savaş hayaleti yeniden Libya'nın üzerinde belirmeye başladı.
Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu'nu (LUO) destekleyen Rus Wagner unsurları, son dönemde Geryan'da kaydedilen çatışmaların yol açtığı gergin atmosfer ışığında keşif gezileri düzenledi. Ulusal Birlik Hükumeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ise güçlerini seferber etti.
Hafter'a sadık bir milis lideri olan Adil ed-Daab'ın 29 Ekim'de Geryan'a girip buradaki kontrolünü genişletmesi ardından tüm taraflar hazırlıklı hale geldi.
Ardından ise Dibeybe harekete geçip 29 taburdan oluşan ortak bir operasyon odası oluşturdu. Bu güçlerin önemli bir direnişiyle karşılaşmadan şehri geri almak için acele etti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
İtalya merkezli Nova haber ajansı, Wagner grubunun Dibeybe hükümet güçlerinin olası ilerleyişi beklentisiyle güçlerini alarma geçirdiğini bildirdi.
Ayrıca geçen pazartesi günü, ekipmanlarının bir kısmını Cufra üssünden Trablus hükümetinin ilerlemeye çalıştığı güneybatıya doğru kaydırdı.
Dünya, Gazze'de İsrail ile Hamas arasında yaşanan gergin durumla meşgul.
Bu durum, özellikle ortamı çevreleyen belirsizlik göz önüne alındığında, Libya'daki çatışma taraflarını harekete geçmeye sevk edebilir.
Bu nedenle, ülkedeki krizi sona erdirmek için seçimlerin düzenlenmesini zorlaştırabilir.
İki farklı senaryo
Bu Batı Libya'daki güçlerin güçlü bir Rus varlığının bulunduğu zengin güneybatıya, bilhassa başkent Trablus'a yaklaşık 600 kilometre uzaklıktaki Barak eş-Şati üssüne doğru ilerlemeye çalıştığı ilk sefer değil.
Ancak Dibeybe'nin niyetini ve hedeflerini açıklamadan güçlerini seferber etmeye başladığının doğrulanmasıyla birlikte şu anda çeşitli sorular patlak veriyor.
Trablus'ta LUO ile eski Ulusal Mutabakat hükümetine bağlı güçler arasında yaşanan savaşın ardından 2020'de varılan kapsamlı ateşkes anlaşmasını ihlal edecek bir saldırı gerçekleştirecek mi?
Libya meseleleri konusunda uzman araştırmacı Celal el-Harşavi, bu hususta, "LUO'nun kontrolü altındaki güneybatıya saldırı başlatmak için Geniva el-Kikli milisleri gibi milislerin toplanması ardında Dibeybe'nin saldırganlığı var. Dibeybe bunu yapabilmek için Geryan'daki olaydan yararlanmaya çalışıyor. Bugün Libya'da iki senaryo var. İlkinde Dibeybe güçlerinin Şarara sahasına ve Ubari şehrine ulaşacağı bir askeri operasyon başlatabilir. Bu, güçlerinin yaptığı alarma dayanarak yapılan bir yorum. İkinci senaryoda ise, bilhassa Ankara'nın onayı ve desteğini gerektirdiği için bu operasyonun başlatılması mümkün değil; ki bu da Türkiye'nin şu anda yapmayacağı bir şey. Bu nedenle bu sürecin başlatılmasının zor olduğunu düşünüyorum. Dibeybe'nin attığı adımlar askeri geçit törenine daha yakın. Zirâ ülkede mevcut koşullar ışığında değişmesi zor olan askeri dengeler var" vurgusunda bulunuyor.
Hafter'ın 5 Kasım'da Libya'nın güneyindeki en büyük aşiretlerden biri olan Evlad Süleyman aşiretinin liderlerinden Şeyh Zidane ez-Zadma'yı ziyaret etmesi, olası bir çatışmaya hazırlık amacıyla Libyalı aşiretleri kazanmaya yönelik önleyici bir hamle gibi görünüyor.
Bu görüşme sırasında Hafter, Libyalı aşiretlerin güneyde istikrarın yeniden sağlanmasındaki rolüne övgüde bulundu.
Böylece önceden akaryakıt kaçakçılığı operasyonları ve Çad'daki muhalefet faaliyetleri dolayısıyla sıkıntılı güvenlik durumu sebebiyle acı çeken güney bölgesi Fizan'ın eski durumuna atıfta bulundu.
Dış ülkeler
Dibeybe veya Hafter, askeri durum hakkında açıklamada bulunmadı. Ancak parlamento ve Devlet Yüksek Konseyi tarafından görevden alınması yönünde yeni girişimlerle karşı karşıya kalan UBH lideri, son dönemdeki açıklamalarında güneydeki duruma odaklandı.
En son yaptığı açıklamada, "Güney, UBH'nin çalışmalarında özellikle sağlık, altyapı, petrol tesisleri gibi konularda öncelikli olacak" vurgusunda bulundu.
Kaynaklar açısından zengin olduğu bilinen bu bölge, Wagner'ın desteğiyle LUO tarafından kontrol ediliyor. Hafter'ın ofisi, Wagner'ın desteği ile ilgili haberleri daha önce defalarca kez yalanlamıştı.
Libyalı siyasi araştırmacı Kemal el-Maraş, "Libya'daki durumun patlak vermesini isteyen harici ülkeler var. İtalyan Nova haber ajansının yaptığı sadece bir haber değil. Daha ziyade bu, İtalyan hükümetinin durumu test etmek ve Roma'nın Libya'da uygulamaya çalıştığı planların önünü açmak için yaptığı bir sızıntı. İtalya, Dibeybe hükümetine Batı Libya'da milislerden askeri bir güç oluşturması, ülkenin güneybatısına yönelmesi ve LUO güçlerini sınır dışı etmesi yönündeki desteği ve baskısını saklamak istiyor. Mellita boru hattına İtalya'ya ihraç edilen gazın yüzde 80'ini sağlayan Şarara sahası ve el-Feel sahası olmak üzere buradaki en önemli iki gaz ve petrol sahası üzerinde kontrol uygulamak istiyor" açıklamalarında bulundu.
Dibeybe hükümetinin bin silahlı araçtan oluşan bir kuvvet oluşturmaya başladığı, gelecek yıllarda güvenli gaz kaynaklarının güvence altına alınmasına yönelik İtalyan stratejisini gerçekleştirmek için güneybatıya yönelerek orada Arap Ulusal Ordusu ile yüzleşmek için liderlerine büyük miktarlarda paralar tahsis ettiği belirtiliyor.
Dibeybe'yi orduyla yüzleşmeye zorlamak için Wagner'ın varoluş hikayesinden yararlanmaya çalışılsa da bu senaryonun şansı zayıf kalıyor.
Zira çıkarları şu an Libya'da savaşın patlak vermesiyle bağdaşmıyor. Amerikalılar, İngilizler ve Türkiye şu an Libya'da askeri bir gerilim istemiyor.
Tüm bunlara ek olarak son birkaç saatte durumu daha da karmaşık hale getirebilecek başka bir senaryo patlak verdi.
Bloomberg, Hafter'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Rus kuvvetlerinin Libya'ya transferini içeren bir işbirliği anlaşması imzalama çabalarından bahsetti.
Batı'nın Rusya'nın zenginliği ile bilinen Afrika'ya sızmasına karşı koyma girişimleri ışığında, Libya'da askeri sürtüşme senaryosu, bilhassa sahadaki yabancı güçler sorununun çözülmemesi, askeri kurumun birleştirilmemesi ve seçimlerin gerçekleştirilmemesi ışığında hala mümkün.
Independent Arabia