Birçok açıdan kendisini yenileyemeyen FKÖ'nün yerine Hamas'ı etkinleştiren ve kabul edilebilir kılan "intifada"nın başlangıç tarihi, "bir İsrail kamyonunun iki Filistin taksisine çarparak dört kişinin ölümüne yol açtığı 8 Aralık 1987'dir. Bir gün önce, Gazze'de bir İsrailli bıçaklanmıştır ve bu araba kazası, mülteci kamplarındaki genç Filistinliler tarafından fütursuz bir misilleme gibi yorumlanarak çok kalabalık bir kitlenin toplandığı öfkeli mitingler yapılır. Bu hareket, dışarıdaki FKÖ yöneticilerini (ve 'Müslüman Kardeşler'i) şaşırtarak çabucak dinmeyip kalıcı bir ayaklanmaya dönüşmüştür. Kuruluşunu Şubat 1988'de açıklayan Hamas (Hareket el Mukaveme el Islamiyye) Filistin İslamcılığı olarak tanınacaktır. Hamas, gençliğin karma ve öngörülemeyen toplumsal öfkesinin önünde kanallar açmaya ve onu kendi özel toplum projesinin hizmetinde dindar bir 'gayret'e dönüştürmeye çabalayacaktır." ¹

Dolayısıyla Filistin'deki mücadele ancak 1987'den itibaren bir toplumsal "direniş"e (intifada), hem de sivil ve silahsız bir direnişe dönüşecektir.

Çünkü korku duvarını aşan Filistin halkı, İsrail askerlerine karşı doğaçlama bir biçimde ellerine geçen taşları atarak topyekûn bir mücadeleye girişmişlerdir.

Bu mücadele biçimi bir projeye veya programa göre değil, kendiliğinden ortaya çıkan bir bilince dayanmaktadır.

Zira gerçek bir gelecek ancak yaratıcı ve olumlu bir bilince dayanır. Bu, ne İsrail'in ne de FKÖ'nün beklediği ve belirlediği bir durumdu ve kelimenin tam anlamıyla bir halk hareketiydi.

Bu durumu takiben FKÖ de "terörizmden vazgeçtiğini ve İsrail'in varlığını kabul ettiğini" ² açıklayarak, diyaloğa kapı aralar.

Akabinde, 15 Kasım 1988'de, Filistin topraklarının oldukça uzağında, Cezayir'de, Filistinlilerin ellerinde kalan ve Filistin topraklarının ancak yüzde 22'sine tekabül eden topraklar üzerinde bir Filistin devletinin kuruluşu ve iki devletli çözümün kabulü ilan edilecektir.

Bu girişim, Yaser Arafat ile İzak Rabin'in 13 Eylül 1993'te el sıkışmalarıyla sonuçlanacaktır.

Avrupa anti-semitizminin kurbanı olan Yahudiler, Filistin'e geldiklerinde yeni bir kurban yaratmışlardır. Yani bugün kurbanların kurbanları olmaktan başka bir şey olmayan Filistinlileri. İsrail'in yaratılmasının Filistin'in yıkımı anlamına geldiği şeklindeki yürek parçalayıcı tarihsel gerçeği hiçbir şey hafifletmez. Kutsal topraklarda yeni bir halkın iktidara gelmesi, diğerinin boyunduruk altına alınması, müsadere edilmesi ve bastırılması anlamına gelmiştir. ³

Üstelik bu sadece Filistinlileri değil, komşu coğrafyaları da dönüştürmeyi (maduniyetin dönüşümünü) amaçlayan küresel planın bir parçasıdır.

Bu strateji ise İslam dünyasının karşı küresel bir yönelime gidişini önlemeye ve Müslümanların direncini kırmaya yönelikti.

Avrupa'dan, yüzyıllardır uğradıkları kıyımların hıncını taşıyarak gelen Yahudiler, tarihsel atıflarla dolu topraklarıyla buluştuklarında burada barışçı ve olumluluğa (komşuluğa) dayanan bir iskân politikasını gerçekleştirmek yerine, biriktirilmiş ve bastırılmış bir hıncın öfkesi ve tepkisiyle hareket edeceklerdir.

Başlangıçta kendilerine olumlulukla yaklaşan Filistinlileri, kimi zaman zorla, kimi zaman parayla ikna ederek ya da Batılı yönetimlerin de desteğini aldıkları terörle yıldırarak, yurtlanma sürecini kendi maduniyetlerini dönüştürmenin bir aracı haline getirirler.

Irkçı düşüncelerle beslenmiş bu modern dinsel ırkçılık (Siyonizm), maduniyetten kurtuluşun ancak yeni madunlar yaratarak mümkün olacağını öğrenmişti.

Buradaki "madun" ise tarihsel komşuları ve düşmanları Filistinlilerdi.

Hegelist öğretiye göre onlar da madunluğun alevli ateşinden geçerek pişecek ve şayet buna güç yetirebilirlerse özgürleşmenin o zorlu yollarında yürüyerek kurtuluşa erebilecek yahut da kölelerin dilsiz sessizliğine gömüleceklerdi.

Yaser Arafat, 13 Aralık 1988'de, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda, "iki devletli çözüm"ü kabullenen bir konuşma yaparak, ⁴ Filistin tarihinde yeni bir dönemi başlatır.

Bu konuşmanın akabinde ise gizli bir biçimde İsrail'le barış görüşmeleri başlar.

1987 yılında Şeyh Ahmed Yasin ve Abdülaziz el Rantisi tarafından Mısır'daki Müslüman Kardeşler örgütünün Filistin kanadı olarak kurulan Hamas ise "1992'de, reddedeceği Oslo antlaşmalarının imzalanmasından bir yıl önce, el-Kassam Tugayları'nı kurar." ⁵

Oslo görüşmelerinde İsrail, Filistinlilere bağımsızlık yerine özerklik, yani mevcut durumun kantonal bir yapı olarak sürdürülmesini teklif eder.

1995 yılında Oslo II, 2000'de Camp David müzakereleri ve 2007 görüşmeleriyle süreç devam ettirilmişse de, somut bir sonuç ortaya çıkmamıştır.

Bu süreci akamete uğratan etkenlerden birisi İsrail tarafının Ariel Şaron gibi şahinleri iken, diğeri de FKÖ karşıtı Hamas'ın barış görüşmelerini sabote eden ve ardı ardına gelen intihar eylemleridir.

Nitekim 1993'ten itibaren başlayan ve daha sonra vazgeçilen intihar eylemlerinin sivil hedeflere yönelik kışkırtıcı ve ses getiren etkisi, taraflar arasındaki güveni ortadan kaldırdığından, Oslo görüşmelerinin de sonunu getirir.

Zira barış anlaşmasının şartlarından birisi de silahlı saldırıların sona erdirilmesidir. Ama halk desteğini kaybeden Arafat'ın bu saldırıları durduracak bir gücü yoktur. 

Hamas'ın intihar eylemleri, hedef gözetilmeksizin sürdürülen saldırılar biçimiyle, İslami ilkeler açısından sorunlu olduğu gibi, direnişin silahsızlandırılması olan intifadayı yeniden silahlandıran ve bu açıdan da gerek barış görüşmelerini çığırından çıkaran gerekse İsrail'in terörüne meşruiyet kazandıran bir girişimdir.

Bu koşullar altında Filistin yönetimi, 25 Temmuz 2019'da, artık anlamsızlaşan ve önemini kaybeden süreci askıya aldığını açıklayacaktır.

***

1995 Eylül'ünde 2. Oslo Antlaşması'nı da imzalayan İzak Rabin, kasım ayında Yahudi teröristler tarafından katledilecektir.

Onun katledildiğini duyan Yaser Arafat'ın tepkisi, şahinler arasındaki bir güvercin kadar çaresizcedir:

Barış süreci bugün ölmüştür. ⁶

Sorun sadece bundan ibaret değildi kuşkusuz. Yılardır terörün gölgesinde mücadele eden her iki tarafın cepheleri de yolsuzluklar, niteliksiz şahinler, zorbalıklar ve yalanlarla beslenen bir çürümenin içerisindedir.  

Yıllar sonra, barış görüşmelerinin diğer tarafı olan Yaser Arafat da 2004 yılında, iki yıldır kuşatma altında tutulduğu Ramallah'tan tedavi için götürüldüğü Fransa'da ölecektir.

Hamas'ın önderleri olan Şeyh Ahmed Yasin ve Abdülaziz el-Rantisi de İsrail'in saldırılarıyla öldürülecektir.

Hamas'ın barış sürecinin rağmına şiddeti tırmandıran politik stratejisi ona, 2006 yılında girdiği ilk demokratik seçimi kazandıracak ve 2007 yılında iktidar olacaktır ama bu, Gazze'deki kuşatmayı aşamayan bir iktidardır.

Üstelik de artık bir "örgüt" gibi elleri rahat olmadığı gibi,⁷ duvarla deniz arasında sıkıştırılan Gazze halkı, 2008 ve 2014 yıllarında İsrail'in topyekûn saldırılarına (işgale) uğrayacaktır. 

Bu süreçte Ortadoğu'daki şartlar da değişecek, Suriye-İran ittifakının İsrail karşıtı duruşuna karşı, 1979'da Mısır'la birlikte başlayan İsrail'i tanıma ve sorunu barışçı çabalarla çözme eğilimine zamanla diğer Arap ülkeleri (Körfez ülkeleri) de katıldığından, süreç adeta bir kördüğüm haline gelecektir.

Bölgedeki denklemin başat belirleyicisi haline gelen ise İran ile Körfez ülkeleri arasındaki hegemonik savaşlardır.

Tarihsel düşmanlıkların canlandırıldığı bu savaşlar sırasında ve İsrail'i oldukça rahatlatan bir biçimde, Suriye ve Lübnan ciddi bir biçimde tahrip edilecektir. 

İran İslam Devrimi'nin boğulmasını amaçlayan Batılı güçlerin baskısı, bu stratejisini büyük ölçüde bölgedeki Sünni-Vahhabi kesimlerle işbirliğiyle birlikte yürütmeye çalışınca, İran'ı da ister istemez Doğu'ya, Rusya ve Çin'in Şangay, yani Asya Birliğine doğru itecektir.

Böylece tarihsel Batı-Doğu karşıtlığı, bir kez daha güncellenerek tekrarlanacaktır. İslam dünyasını bölen bu güncelleme, İslam birliği düşüncesini, dolayısıyla da devrimin de şiarı olan ve İslamcı güçlerin birliğini amaçlayan "ne Doğu ne Batı" ya da "ne Sünnilik ne Şiilik, İslam" tezini de büyük ölçüde zayıflatacaktır. Bu ise, farklı tezler ve tartışmalar bir yana, İslamcılığın da tüm zeminini yitirmesidir.

Çünkü ne mezhepçi bölünme aşılabilmiş ne de siyasal tevhid sağlanabilmiş; üstelik Batılı ve Doğulu güçlerin savaşımlarının birer parametresine dönüşülmüştür.

Tarihsel şartların, etkilerin ve fırsatların izleklerinde yürüyerek, bu şartlara ve süreçlere sorgulamaksızın tâbi olan ana akımlar yanında, her şeye rağmen bunları sorgulayan ve aşmak için zorlayan, sözgelimi barışçı politikalar geliştirmeye çalışan insanlar ve gruplar da vardı:

Rachel Corrie ya da Thomas Hurndall gibi bireysel barışçı girişimciler, "Gazze Özgürlük Filosu" olarak yola çıkan uluslararası barış girişimleri gibi.

Gazze etrafındaki ablukayı kırmak için yola çıkan ve "32 farklı ülkeden 663 yolcu bulunan filoda Almanya, İsveç, Kuveyt parlamentosundan milletvekillerinin yanı sıra Holokost'tan sağ kurtulan kişilerden Hedy Epstein, Nobel Barış Ödülü sahibi Mairead Corrigan ve İsrail parlamentosu milletvekili Hanin Zuabi de bulunmaktaydı. Filodaki 663 kişiden 380'i Türkiye, 38'i Yunanistan, 31'i Birleşik Krallık, 30'u Ürdün, 28'i Cezayir vatandaşıdır." ⁸

Ne var ki İsrail açısından bu gösterilerin bir anlamı yoktur. Silahların gücü ve uluslararası toplumun lakaytça bakışları altında İsrail, tüm bu özünde oldukça kıymetli girişimleri ezerek yok etmekte bir beis görmez.

Nitekim İsrail bu girişimi de saldırganlıkla cevaplamış, 31 Mayıs 2010 tarihinde filoda bulunan Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda yapılan saldırıda, on kişi öldürülürken, ellinin üzerinde kişi de yaralanmıştır. 

İsrail içerisinde de "Barış Şimdi," "İşgale Son," "Bir Sınır Var" gibi barışçı gruplar, Filistin halkına yönelik yapılan saldırıların ve ayrımcılıkların durdurulması için çaba göstermekte, bunun için çeşitli girişimlerde bulunmaktadır.

Bunların yanı sıra, Abie Nathan, Udi Aloni, Şlomo Sand, Ezer Weizman, Glad Atzmon, Ilan Pappe gibi aydın, sanatçı veya aktivist Yahudiler de birçok zorlukları göze alarak barış girişimine destek vermektedirler.

Bu tür tepkiler ve destekler oldukça önemli ve değerli olsa da kendilerini karşısında hissettikleri bir blok olarak Batı ile girişilen savaşın asimetrik şartları, İslam dünyasını giderek taşralılaştırmaktadır.

Zira Müslüman savaşçılar bir süre sonra savaşın Allah (hak ve adalet) için cihat olma anlamından uzaklaşarak, devletlerin veya örgütlerin aklı başında bir stratejiden (hikmet) uzak savaş makineleri haline gelmektedirler.

Hamas, önceleri halefi olduğu FKÖ'nün kimi olumsuz yöntemlerini sürdürse de (asker sivil ayrımı göstermeksizin gerçekleştirilen intihar eylemleri gibi), süreç içerisinde hareketini bu tür şaibeli eylemlerden arındırmaya çalışacaktır.

Bu konuda daha ilkeli bir örgüt olan Hizbullah ise Arap Baharı sürecinde Suriyeli muhaliflerle girdiği çatışmalarda, karşısında durduğu El Kaide ve IŞİD'in koşullarına çekilerek bu niteliğini yitirecektir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 2/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 3/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 4/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 5/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 6/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 7/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 8/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 9/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 10/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 11/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 12/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 13/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 14/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 15/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 18/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 19/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 20/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 21/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 22/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 23/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 24/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 25/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 26/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 27/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 28/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 29/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 30/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

Birinci (1987-1993) ve İkinci (2000-2005) İntifada döneminde Hamas, sivil direniş yöntemlerine başvurarak, İsrail'in ezberlerini bozar.

Ancak İsrail saldırılarının şiddeti sonucu, bu saldırılara karşı verilen cevabın silahlı karşılıklara dönüştürülmesinden de vazgeçilmez.

Ve hatta "Abdülaziz er-Rantisi"nin tanımıyla 'kendini şehit olarak seçmek" gibi "intihar eylemleri"nden de.

Şeyh Yasin ise "insan bombaların Filistinlilerin elindeki en iyi silahlar olduğunu" ⁹ söyler.

Ancak bu savrulmanın yanlışlığı kısa sürede anlaşılır ve süreç içerisinde Hamas intihar eylemlerinden vazgeçer. ¹⁰

(Bu eylemler daha sonra el-Kaide ve IŞİD tarafından geliştirilerek sürdürülecektir. Zira onların yerleşik bir topluma karşı siyasal ve insani herhangi bir sorumlulukları ve temel anlamıyla toplumcu ve özgürlükçü bir amaçları yoktur.) 

Her ne kadar direniş biçimleri çeşitlendirilse ve derinleştirilse de, İsrail, Filistin toprakları üzerindeki egemenliğini giderek daha da yaygınlaştırmakta ve etkinleştirmektedir.

Birleşmiş Milletler'in 1948 kararlarında belirlenen Filistinlilere ait olan toprakların büyük bölümü İsrail tarafından işgal edilerek buradaki yerleşik halk, Müslüman Hıristiyan farkı gözetilmeksizin sürgüne gönderilir ya da "apertheid"ı andıran bir maddi ve manevi kuşatılmışlık içerisinde tüketilmeye çalışılır.

İsrail parlamentosunun 19 Temmuz 2018'de kabul ettiği Ulus-Devlet Yasası'nca, birleşik Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğu, İsrail'in Yahudi halkının tarihi anavatanı olup, bu coğrafyada self-determinasyon hakkına yalnızca Yahudilerin sahip olduğu, Arapçanın resmî dil olma statüsünün kaldırıldığı, dünyadaki tüm Yahudilerin İsrail'e yerleşme hakkına sahip olduğu kabul edilmiştir. ¹¹

Bu yasanın "İsrail'deki tüm etnik ve/veya dinî gruplara karşı Yahudileri üstün kılması, İsrail'in sadece fiili olarak değil artık resmî olarak da ırkçı bir devlet olduğunu tüm dünyanın gözü önünde tescil etmiştir.  Dahası İsrailli bir Yahudi olan Ilan Pappe'nin deyişiyle, 'bir paradigma olarak İsrail, sömürgecilik ile post-sömürgeciliğin bir karışımı olan, Muhaberat devleti olarak hüküm süren bir garabet örneğidir." ¹²

Filistinli bir Arap olan Edward Said de yıllarca önce şunları yazmıştı:

1967'den bu yana İsrail, Batı Şeria ve Gazze'yi ve oranın neredeyse 2 milyon Filistinli nüfusunun işgali ile uğraşmaktadır. 1987 sonunda intifada başladığından bu yana 1100'ün üzerinde silahsız Filistinli İsrail askerleri tarafından öldürüldü, 2000'in üzerinde ev yıkıldı, 15 binin üzerinde politik mahkûm İsrail hapishanelerinde işkence gördü.

(Bu ise) Güney Afrika ırkçılığı örneğindeki benzerlerinin sayı olarak 2 katıdır. Tüm bölgelerde 24 saat dışarı çıkma yasağı geçerli olup; 120 bin ağaç kökünden sökülmüş; okullar ve üniversiteler yıllardır 'bir süre' kapalı, binlerce dönüm toprak kamulaştırılmış, tüm köylüler yoksullaştırılmış; 150'nin üzerinde yeni yerleşim bölgesi kurulmuş, 80 bin civarında Yahudi yerleşimci Arap nüfusunun tam ortasına yerleştirilmiş ve orada hiçbir ceza görmeden silahlı olmak, Arapları dövmek ve öldürmek hakkını kendilerine veren kanunlara göre yaşıyorlar… 'Filistin' kelimesi ve Filistin bayrağının renkleri bile yasaklanmıştır… ¹³

Bölgedeki stratejik sıkışmışlık bir yandan ABD'nin egemenliğini sürdürme, öte yandan ise Çin'in karşı hegemonya çabaları karşısında, zaten oldukça karışık olan denklemi daha da karmaşıklaştırmaktadır.

Körfez ülkelerinin İran ve Çin'le yakınlaşma çabaları, Ukrayna savaşı ve Suriye'deki çözümsüzlüğün yarattığı sıkışmışlık, en kırılgan yerinden yani Gazze'den patlayarak tüm stratejileri bir kez daha altüst edecektir. Ancak bu sadece siyasal stratejilerle sınırlı olmayan, ahlaki değerleri de tartışmaya açan bir patlamadır.  

Her ne kadar kendisini Batı karşısındaki bir konumlanış içerisinde bulsa da Müslüman halkların diriliş, direniş ya da maduniyetten kurtuluş çabaları, aynı zamanda hangi şartlarda olursa olsun insanların ahlak ve adaletten ayrılmaması gerektiğine dair oldukça yalın ve temel ilkeleri ayakta tutma yükümlülüklerine de dayanır.

Evet, İslam siyasal bir araca dönüştürülmemeli ama Ayetullah Humeyni'nin de vurguladığı gibi, İslam'ın siyasetini ortaya koyma çabasından da vazgeçilmemelidir.

Evet, iktidarlar ahlakçılık yapmamalı ama Aliya'nın da vurguladığı gibi, insanlar kadar iktidarlar da ahlaki ilkelere riayet etmelidir.

Çünkü tüm bu stratejilerin ve cephe savaşlarının ötesinde, asıl önemli olan, bu oldukça şaşırtıcı trajik eylemlerin güncel etkisinden geriye ne kalacağı, insanlık adına nasıl bir örneklik ve kazanım sağlanacağıdır. 

<sup>1. Gilles Kepel, Cihat, İslamcılığın Yükselişi ve Gerilemesi, Doğan Kitap, s. 184, 185.
2. David Hırst, Silah ve Zeytin Dalı, İYİDÜŞÜN Y. s. 41.
3. Edward Said, Sürgün Üzerine Düşünceler, Hece Y. s. 408, 506.
4. "Filistin Devleti 138 BM üyesi tarafından tanınmaktadır ve 2012'den beri Birleşmiş Milletler'de üye olmayan bir gözlemci devlet statüsündedir." Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Filistin_Devleti.
5. Hamit Bozarslan, Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi, İletişim Y. s. 282.
6. Ian Black, Komşular ve Düşmanlar, Filistin ve İsrail'deki Araplar ve Yahudiler (1912-2017), Pegasus Y. s. 299.
7. Gerçi gerek ABD tarafından öldürülen Üsame bin Ladin'in bir "özgürlük savaşçısı" olarak kutsanması, gerekse Ocak 2017'de IŞİD tarafından yapılan bir eylemin kutsanması, Hamas'ın söylemlerinin hâlâ örgütlükle devletlik arasında bir itidali yakalayamadığını göstermektedir. Söz konusu atıflar için bkz. Ian Black, age, s. 386, 405.
8. https://tr.wikipedia.org/wiki/Mavi_Marmara_Sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1#Filo_organizasyonu.
9. Hamit Bozarslan, age, s. 273.
10. İntihar eylemleri 1. Dünya Savaşında Fransız askerleri tarafından kuramlaştırılmış ve özellikle Sihler ve Tamil gerillaları tarafından uygulanmıştır. Bkz. Hamit Bozarslan, age, s. 276.
11. Berdal Aral, Bitmeyen İhanet, Çıra Y. s. 209.
12. Aral, age, s. 285.
13. Edward Said, Sürgün Üzerine Düşünceler, Hece Y. s. 408. (Kısmi değişikliklerle.)</sup>

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.