Sosyal güvenlik sistemi, sigortalılara emekli maaşı ödemenin yanı sıra hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalıkları durumunda da bir takım ödemeler yapmaktadır. Bunların başında geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik ödemeleri gelmektedir.

Ancak sosyal güvenlik sisteminde yer alan birçok düzenleme veya hak çalışanlar tarafından tam olarak bilinmemektedir. 

Peki, geçici iş göremezlik ödeneği nedir ve kimler yararlanabilir?

Geçici iş göremezlik ödeneği nedir?

Geçici iş göremezlik; sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama halidir.

Geçici iş göremezlik ödeneği; sosyal sigortacılık bakımından, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kollarından istirahatli bulunan sigortalıya işten kaldığı günler için Kurumca ödenen parasal yardımdır.

Geçici iş göremezlik ödemeleri ne kadardır?

Hastalık halinde geçici iş göremezlik ödeneği; Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla sigortalıya ortaya çıkan iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için verilmektedir.

Hastalık halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği,

• Yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı,
• Ayaktan tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisidir.

Geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için şartlar nelerdir?

Geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için;

a) İstirahatin başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemesi,
b) İş göremezliğin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması,
c) Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması, gerekmektedir.

Sigortalılık niteliği ne zaman sona erer?

Hastalık halinde sigortalılık niteliği;

Sigortalının kanuni ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini,

Diğer hallerde ise hizmet akdinin sona erdiği tarihi veya terk tarihini, takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır.

Sigortalılık niteliğinin sona erdiği tarihten sonra hastalık hali nedeniyle alınan istirahat raporlarına, ilk istirahat raporu ya da devam raporu olup olmadığına bakılmaksızın geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez.

Geçici iş göremezlik ödemeleri nereden yapılmaktadır?

Geçici iş göremezlik ödenekleri anlaşmalı banka şubeleri aracılığı ile yapılmaktadır.

Geçici iş göremezlik ödeneğimin bankaya aktarılıp aktarılmadığını nasıl öğrenebilirim?

4/a ve 4/b sigortalılık statüsüne sahip sigortalılar “İş Göremezlik Ödeme” durumlarını ve ödenen miktarı, https://www.turkiye.gov.tr/4ab-isgoremezlik-odemesi-gorme linkine tıklayarak sorgulayabilirler.

Geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için nasıl müracaat edilir?

4/a sigortalılık statüsüne tabii sigortalıların geçici iş göremezlik ödeneğine ilişkin işlemleri e-ödenek programı ile elektronik ortamda yapılmaktadır.

4/a sigortalılarının istirahatli olduğu dönemde işyerinde çalışıp çalışmadığının işverenlerince Kuruma elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir. Ancak 4/a sigortalılarının geçici iş göremezlik ödeneklerini alabilmeleri için işyerinde çalışmadıklarına dair işverenlerince bildirimde bulunulması şartı aranmaz. İstirahatin bitim tarihi itibariyle gerekli işlemler yapılarak sigortalının hak ettiği geçici iş göremezlik ödeneği anlaşmalı bankanın herhangi bir şubesinden çekilebilecek şekilde hesaba aktarılır.

Sürekli iş göremezlik ödeneği nedir, nasıl alınır?

Sürekli iş göremezlik ödeneği nedir? 

Kurumca, iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalıya sağlanan sağlık yardımı ve tedavi sonunda, şayet sigortalının geçici iş göremezlik durumu düzelip çalışma gücü yeniden kazanılmamışsa, sürekli iş göremez duruma düşen bu sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.

Sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanma koşulları nelerdir?

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az yüzde 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

Sürekli iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için şartlar nelerdir?

Sürekli iş göremezlik gelirinden yararlanma koşulları arasında belli bir sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş gibi faktörler yer almaz.

Ancak, 4/b sigortalıları ile tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalılarının sürekli iş göremezlik ödeneği hakkından yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekmektedir.

Sürekli iş göremezlik ödeneğinden ne kadar ödeme yapılmaktadır?

Sürekli iş göremezlik hali iki duruma ayrılmıştır;

• Tam iş göremezlik, sigortalının mesleğinde hiç çalışamaması hali olup, bu durum sigortalının meslekte kazanma gücünü yüzde 100 kaybettiğini gösterir.
• Kısmi iş göremezlik, sigortalının mesleğinde kazanma gücünü kısmen kaybetme halidir. En az yüzde 10, en fazla yüzde 99,99’unun yitirildiğini gösterir.

Sürekli iş göremezlik geliri, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır. Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, aylık kazancının yüzde 70’i oranında gelir bağlanır. 

Sürekli kısmî iş göremezlikte ise sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iş göremezlik derecesi oranındaki tutarı kendisine ödenir. 

Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı yüzde 100 olarak uygulanır.

Sürekli iş göremezlik gelirinden faydalanmak için nasıl müracaat etmeliyim?

Sürekli iş göremezlik gelirinden faydalanmak isteyen sigortalılar ve hak sahipleri başvurularını doğrudan, posta yoluyla veya elektronik ortamda yapabileceklerdir.

Doğrudan ya da posta yoluyla yapılacak başvurularda Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ve bir adet belgelik fotoğrafın en son çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik müdürlüğüne/merkezine iletilmesi gerekmektedir.

e-sigorta uygulaması ile PTT’den alınacak e-devlet şifresi ile www.turkiye.gov.tr adresinden sırasıyla, “e-hizmetler”, “Sosyal Güvenlik Kurumu”, “Ortak (4A/4B/4C) Hizmetler”, “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesinin Verilmesi” seçeneklerine girilmek suretiyle gerçekleştirilir.

Sorularınız için: [email protected]