Sudan'daki savaşın çizdiği kader ve ilk kurşunu atanların ortaya koyduğu irade her geçen gün daha da netlik kazanıyor.

Devrimden sonra Sudan'daki siyasi gelişmeleri takip edenlerin göz ardı edemeyeceği açık bir iplik var.

Bu iplik, Hartum'un merkezinde korkunç bölümlerini yaşadığımız bu savaşta durumun kötüleşmesiyle organik bir ilişkiye sahip.

Bu iplik, Aralık Devrimi muhalifleri için nihai bir kadere nasıl ulaşılacağını bize açık ve net bir şekilde gösterebilecek.

Bunu, bu savaşta işlerin nasıl sonlandığı açısından değil, birbiriyle ilişkilendirilebilecek başlangıçlar ve gelişmeler açısından bilebiliriz ki, tahminimize göre gerçeğe daha yakın bir tablo oluşacaktır.

25 Ekim 2021'de Abdullah Hamduk liderliğindeki geçici devrimci hükümete karşı Burhan- Hamideti darbesinin, eski rejimin unsurlarının kaçamak bir tavırla bir kez daha güç birliklerine dönmesi için ordu komutanı Abdulfettah el-Burhan tarafından sağlanan bir fırsata kapı aralayan yeni bir sıçrama anı olduğu açıktı.

Aynı şekilde Hızlı Destek Kuvvetleri komutanı Muhammed Hamdan Daklu'nun (Hamideti), "Burhan'ın eski rejimin unsurlarını geri getirmek üzere faaliyet yürüttüğünü görmesiyle", iki adam arasında gizli kalan krizler yoluyla kendisini Burhan'dan uzaklaştırdığı da açıktı. 

Böylece 3 Haziran 2019'daki oturma eylemi katliamından, ardından 25 Ekim 2021 darbesinden, ardından sivil güçlerin bir bölümüyle varılan çerçeve anlaşmadan ve anlaşmanın 15 Nisan'da uygulanmasını engelleyen bir savaşın baş göstermesiyle tepe taklak olmasından bu yana ve Hamideti'nin hattı Burhan'ın hattından açıkça uzaklaştıktan sonra savaşın siyasi nedenlerini bize açıklayan açık farkı göreceğimiz söylenebilir.

Hamideti'nin Burhan'dan uzaklaşması, 24 Şubat 2022'de, yani Rusya'nın Ukrayna'da savaş başlattığı gün Moskova'ya yaptığı ziyaret gibi, 2022 yılında yaptığı yıkıcı siyasi hataların ardından Hamideti hattında bazı değişikliklerin meydana gelmesiyle ilgiliydi.

Ayrıca Burhan'ın 25 Ekim 2021'deki darbesinin, Hamideti'nin yardımıyla iktidarı ele geçirmeyi ve eski rejimin bazı unsurlarını geri getirmeyi amaçladığı ne kadar açıksa, bugün Hamideti ile Burhan arasında yaşanan bu savaşın, şüphesiz Burhan'ın sivillere yönelik darbesiyle ortaya çıkan iktidarı ele geçirme senaryosunu tekrarlama girişimi olduğu da açıktır.

O dönemde Burhan için sivilleri iktidardan tecrit etmek ve onları hapishanelere atmak kolaydı. Çünkü sivillerin orduları ve silahları yok.

Ancak Burhan, Çerçevede Anlaşma konusundaki pozisyonun arka planında Hamideti ile anlaşmazlığa düştükten sonra, aynı darbe senaryosunu bu sefer Hamideti'ye karşı tekrarlamak istedi.

Hamideti'nin 110 bin kişilik bir ordusu olduğu için ise bugün yaşanan savaş kaçınılmazdı.

Bu nedenle yukarıda söylediklerimize dayanarak, bu savaşın başlangıcından beri neye ikna olduğumuzu bize açıklayan birçok gerçek ortaya koyabiliriz.

Ancak bu gerçek, üçüncü bir tarafın savaşa katılımı değil. Reuters, savaştan birkaç gün önce ordunun yanı sıra eski rejimin güvenlik birimine mensup, el-Bera Taburu gibi güvenlik tugaylarının savaşa katıldığını ortaya koydu.

El-Bera Taburu, savaşın başlamasından birkaç gün önce orduya katılan altı bin askerden oluşuyor.

Durum, darbenin başlangıcından bu yana ve Beşir'in devrilmesinden sonra Burhan liderliğindeki dört yıllık bir süre boyunca ordunun eylemlerinin doğasıyla analitik olarak ilişkilendirilebilir.

Bu eylemler, bir yandan karşı-devrimin gündeminde, diğer yanda oturma eylemini dağıtma, tarafları sıkıştırma ve sivillerle yapılan anlaşmayı iki kez tepe taklak etme faaliyetlerinde bölümlerini açıkça gördüğümüz eylemlerdir.

Hamideti, ordunun son dört yıldaki eylemlerinin bazı bölümlerinde Burhan'la birlikteyken, iki askeri liderle bir otoriteyi sürdürmenin imkansızlığı, özellikle de Hamideti'nin 2022'deki büyük siyasi hataları ile kısa sürede keskin ve şiddetli çelişkiler ortaya koydu.

Hamideti'nin bu hataları, uluslararası baskı altında düşüşünü hızlandırmış, Çerçeve Anlaşma ile uyumlu hale gelecek şekilde kendisini Batı ile bir uzlaşmaya itmişti.

Bu, Çerçeve Anlaşma tarafında saf tutmayı tercih ettiği bölgesel ve uluslararası güçlerle ilişkilerinde yaptığı isabetli hesaplar kadar, Hamideti'nin demokrasiye olan inancından kaynaklanmayabilir.

Sudan'ı 30 yıl boyunca yöneten İslamcı darbeci rejimin doğası, "Ömer el-Beşir rejiminin güvenlik komitesinin liderleri, devrimin fırtınasına boyun eğdikleri ve başkanları Ömer el-Beşir'i hapse gönderdikleri için", Aralık Devrimi'nin hedeflerini sürekli şekilde başarısızlığa uğratmak için sürekli olarak kabuk değiştirmeye çalışıyor.

Ancak sürekli olarak bilinen istasyonlarda yok etmeye çalıştıkları ve ilk olarak 3 Haziran 2019'da oturma eylemlerini dağıttıkları devrime saf tutarken samimi değillerdi.

Nitekim daha sonra tarafları çekerek ve batı ve doğu Sudan'da güvenlik gerilimi yaratarak aşiret unsurları arasında iç çatışmalar çıkardılar.

Sudan halkını sivillerin yönetiminden umutsuzluğa itmek için tüm araçların başarısız olmasından ve sürekli olarak bunu engellemeye yönelik girişimlerden sonra, 25 Ekim 2021 darbesine ulaşana kadar karşı devrimin gündemiyle gizli anlaşmaya giriştiler.

Nihayetinde durum, Çerçeve Anlaşma'ya ve ondan yana olanlara bir darbe çerçevesinde bu savaşla sona erdi.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 2/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 5/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 6/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 7/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 8/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 9/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 10/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 11/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 12/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 13/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 14/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 15/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 16/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 17/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 18/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 20/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 21/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 22/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 23/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 24/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 25/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 26/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 28/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 29/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 30/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

Tüm veriler savaşın başlamak üzere olduğunu gösteriyordu. Bir yandan ordunun rejim kalıntılarıyla işbirliği içinde kendi denetimini kurmaya yönelik uyguladığı tüm yöntem ve taktikler tükenmişti.

Diğer yandan ise nihai şekli 1 Nisan 2023'te imzalanan Çerçeve Anlaşma, bölgesel ve uluslararası alanda güçlü ülkeler tarafından desteklenen bir anlaşmaydı ve Uluslararası Sudan Dörtlüsü (ABD- İngiltere- Suudi Arabistan- BAE) sponsorluğundaydı.

Nihai anlaşmanın imzalanması için yaklaşan sürenin, eski rejim unsurlarıyla birlikte ordunun iktidarda kalma şansının sona ermesi anlamına geleceği açıktı.

Bu kez bu anlaşma, Eylül 2019'da Hamduk liderliğindeki devrimci hükümetin kurulduğu, Afrika Birliği'nin sponsor olduğu 17 Ağustos 2019 tarihli anlaşma kadar kırılgan görünmüyordu.

Dolayısıyla Hamideti ile Burhan arasındaki Çerçeve Anlaşma hususundaki tutumun arka planına ilişkin anlaşmazlık noktası, uygulanmasını engellemek amacıyla savaşın patlak verdiği andı.

Savaşın başlamasından üç ay sonra bugün, öyle görünüyor ki savaş yapıcılar tarafından hazırlanan plan, bir yıldırım savaşına yol açmadı.

Ordunun ana kampları ve stratejik karargahlarının Hızlı Destek Kuvvetleri'nin eline geçtiğini gördük.

Öyle ki özellikle ordu komutanının gençlere silahlanmaları ve eğitim kampları açmaları yönündeki açık çağrılarından sonra Sudan'daki durum, iç savaşa doğru kayar gibi oldu.

Kısa süre sonra bu çağrı, Güney Darfur bölgesindeki Arap aşiretlerinin Hızlı Destek'e desteklerini ilan ettikleri tepkilere yol açtı.

Bugün, dört yıl önce tüm öncülerinin işaret ettiği bu savaşın, sadece ertelenmiş bir savaş olduğu neredeyse kesin olarak biliniyor. Çünkü bu, pek çok delilin de gösterdiği gibi, gücü tekelleştirmeyi ve İslamcı rejimi yeniden kurmayı amaçlayan bir savaştır.

Elbette ordunun bu çaresiz savaş hareketinde, karşımıza çıkan bu senaryonun iki seçenek arasında kaldığını göreceğiz.

Bu iki seçenek ise şunlar; Ordunun ve arkasındaki İslamcıların hakimiyeti, ya da o dönemde ülkede hüküm sürecek olan kaos ortamında savaşı başlatanların hayatta kalması amacını güden bir iç savaşın içine ülkeyi sokmak.

Bu çağrılar üzerinden hazırlanmakta olan iç savaşın kimliğini tanımlamaya yönelik doğanın özellikleri ve senaryoları açısından bugün gördüklerimizin belki de en öne çıkanı şu; Burhan, savaşı sona erdirmek ve Sudan'ı güvenli hale getirmek için müzakere masasına dönmek amacıyla yapılan bölgesel ve uluslararası çağrılar ve girişimler karşısında devamlı ‘ret' yanıtını veriyor.

Ama bu analizle üzerinde durduğumuz gerçek verileri anladığımız anda şok edici gerçekleri de fark edeceğiz.

Çünkü rasyonel bir siyasi bölünmeye dayalı herhangi bir savaş, çağrışımlar içerebilir. Çünkü savaşın siyasi ufku ve savaşan tarafların ulusal kimliği, savaşın bir iç savaşa doğru ilerlediği ortaya çıktığında, nihai olarak savaşın nihilist kaderini engeller.

Ancak iktidarı ele geçirememenin bedeli olarak merkezi bir iç savaş niyeti besleyenler, Sudan'ın kaçışı olmayan bir kaosa sürüklenmesiyle sonuçlanabilecek en kötü seçenekleri seçenlerdir.

Bu nedenle bugün, ABD liderliğindeki uluslararası toplumun, bedeli ne olursa olsun savaşı barışçıl bir şekilde bitirmeye bel bağladığını görüyoruz.

Zira Sudan'ın jeopolitik gerçekliği, etnik bileşimin doğası ve bu ülkeyi vuran uzun iç savaşların tarihi, ister istemez ‘buradaki merkezi devletin çöküşü ve Doğu, Orta ve Batı Afrika'nın jeopolitik sisteminde bir felaket' gibi yansımalara neden olacaktır.

Independent Arabia