O'Reilly Media'nın kurucusu Tim O'Reilly'nin "Veriye sahip olan güce sahiptir" sözü, her çağın kendi araçları olduğu fikrinin etkinleştirilmiş halidir.

İnsanlık tarihinde, güç araçları çeşitlilik göstermiştir; Taş Devri boyunca güçlü olan, taşlardan savunma araçları, binalar veya ateş yakma araçları yapabilenlerdi.

Kömür, özellikle ulaşımda motorları çalıştıran bir güçtü ve kömür madenlerine sahip olan, kentsel inşaat, mal taşımacılığı ve transit ticarette ilerleyebilirdi.

Sonra icatlar ve keşifler birbirini takip etti. Çelik, buhar ve hatta elektrik tek bir şeyi hedefleyen araçlardı, o hedef de sonunda bir hizmet ve mal sunan üretme gücüydü.

Ateşli insan zihninin çevreyle olan mücadelesi, onu rekabet edebilirliği ve üstünlüğü sağlamak için yenilik yapmaya devam etmeye sevk etti.  

Bu, zamanının araçlarına sahip olanlarla olmayanlar arasında bir güç farkı olduğu anlamına geliyor.

Çağdaş tarihe geldiğimizde, güç kavramının tanımlanmasında bilgisayardan sporcuların nabzını ölçen dijital saatte kadar teknolojinin önemi etrafında ekonomik kavramlar şekillendi.

Bu nedenle, yenilik ve icat yeteneği, dünyanın diğer ülkelerine karşı avantaj sağlayan rekabet gücüne sahip olmak için bu yeteneğe büyük önem veren ülkelerde teknoloji kullanımını teşvik etmede ve geliştirmede kilit bir faktördü.

Teknoloji, sanayi, tıp, bilim, savunma, tarım, eğitim vd. yüksek üretimi garanti eden tüm niteliksel alanlara dahil oldu.

Güç değerlendirmelerinin doğal bir seyri olarak, daha avantajlı ülkeler için bir sınıflandırma oluşturuldu.

Bu ülkeler söz konusu alanda mesafe kat edebilmiş ve teknoloji endüstrisi olmayan ülkelere ağırlıklı olarak teknoloji ihraç eden kaynak ülkelerdi.

Aktarılan ve üretim sırlarının bir kısmı açığa çıkan teknoloji de, ABD'nin baskın üstünlüğe sahip ülke olduğu sahneye yeni oyuncuları empoze eden yeni bir standart yarattı.

Gerçek güç sadece veriye sahip olmak değil, aynı zamanda veriyi işlemek, analiz etmek ve kullanımını en üst düzeye çıkarmaktır.

Örneğin, Kovid-19 salgınından sonra veriler ve onun rekabetçi değeri hakkında yayınlanan birçok makale, hükümetlerin sağlık ve nüfusla ilgili olanlar gibi salgının zararlarını hafifletmelerine yardımcı olacak verilere sahip olmasının önemine değindi.

Ancak, bu verileri kullanacak üretken bir yetenek yoksa, verilere sahip olmanın bir işe yaramadığına da işaret edildi.

Bu yeteneğe sahip ülkeler, mevcut verilere dayanarak aşının doğru dağıtımına yönelik stratejiler geliştirerek zararı hafifletmeyi başardılar.

2021'de Foreign Policy, "Veri Güçtür" başlıklı derinlemesine bir makale yayımladı. Makalede dünya nüfusunun sadece yüzde 60'ı internet kullanmasına rağmen bir yılda 330 milyon kişinin 25,6 trilyon dolara ulaşan sınır ötesi çevrimiçi alışveriş yaptığı belirtildi.

Buradaki değer, küresel ticaret lehine ekonomik bir değerdir, ancak daha büyük değer, bu satın alımların alıcılar hakkında büyük bir bilgi akışına olanak tanımasıdır.

Makale şöyle devam ediyor:

Veriler ticaret başarısını giderek daha fazla artırıyor. Verilerin toplanması, analizi ve kullanımı yoluyla rekabet avantajlarını tesis eden şirketler, dünya çapında en yüksek pazar konumlarını ele geçirdiler. 10 yıl önce, en değerli 10 şirkete dair herhangi bir liste petrol ve gaz üreticilerini, tüketim malları şirketlerini ve bankaları içerirdi. Bugün milyarlarca kişi ve kuruluştan gelen devasa miktarda veriyi yeni ekonomik değere dönüştürdükleri için listeye Chevron, Exxon Mobile, Facebook ve Amazon gibi veri ticareti yapan teknoloji şirketleri hakim. Bu büyük değişimler sadece ticareti dönüştürmekle kalmıyor, aynı zamanda dünya siyasetini de alt üst ediyor.
 

Makalenin yazarları, hassas bir eksene, ABD ile Çin arasındaki jeopolitik rekabete de değinerek "ABD dijital çağ için yeni kurallar koymazsa, diğerleri koyacaktır. Örneğin Çin, dijital gücün temellerini şekillendirmenin jeopolitik rekabetin temel bir bileşeni olduğunun farkına vararak tekno-otoriter modelini uyguluyor" dediler.

Gerçek şu ki, bu makale ve diğer niteliksel makaleler, endüstri, ticaret ve güvenlik düzeyinde veri ve gücü açıkça ilişkilendiriyor.

Otomobil fabrikaları buna başka bir örnek, çünkü bugün piyasa değerlerini sadece imalat değil, aynı zamanda veri programlama ve yapay zeka algoritmaları gibi imal edilen parçalara sağladıkları avantajlar belirliyor.

Modern otomobiller, olası bir çarpışma durumunda otomobili otomatik olarak durduran bir izleme cihazı ve sensörler ile donatılmış.

Sürücü, Google Haritalar aracılığıyla tüm ülkeleri, şehirleri ve köyleri dolaşabilir. Nitekim enerji alanında faaliyet gösteren şirketlerden biri ve bu aracın değerini hızla fark eden şirketler arasında olan Chevron'un veri analizinde yeniliğe ayak uydurması, ona diğer benzer şirketlere karşı bir avantaj sağladı.

Bu çağın, büyük miktarda veriyle başa çıkmada esas olarak yenilik ve yaratıcılığa dayanan güç araçları bulunuyor ve bu veriler 100 yıl önce rekabetçi olmasını beklemediğiniz ülkelerin geleceğini değiştirebilir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat