Sudan’da 13 çocuk aileleriyle birlikte savaştan kaçmak için Beyaz Nil eyaletine gitti. Çocuklar, burada kızamık nedeniyle ölümün kıyısına geldi. Hastalık, eyalette yerinden edilenlerin kaldığı 9 kampta yüzlerce çocuğu tehdit ediyor ve savaş nedeniyle binlerce kişinin yer değiştirmesinden kaynaklanan geniş hareketin bir sonucu olarak hastalığın ülke geneline yayılmasını önlemek için sağlık yetkililerinin hükümetle koordinasyon içinde kızlı bir şekilde müdahale etmemesi durumda bir salgın haline gelme tehdidi oluşturuyor.
Sudan, Nisan ayı ortalarında ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında savaş patlak vermeden önce hastalığı karşı küresel kampanya kapsamında kızamık hastalığının ülkede yok ettiğini ve hastalığı önlemek için tavsiye edilen iki doz aşının uygulanmış olduğunu duyurmasına rağmen geçen ay çok sayıda enfeksiyon ortaya çıktı. Bunun yanı sıra, sağlık departmanları, durumun hala ‘kontrol altında’ olduğunu ayrıca Hartum’da ve ülkenin diğer bazı eyaletlerinde çatışmalardan kaçan yerinden edilmiş insanların göçüyle yayılan kızamık hastalığına karşı savaşmanın ve bir salgına dönüşmesini önlemenin mümkün olduğunu belirtti. Birçok sağlık departmanı, hastalığın yayılması konusunda uyarıda bulundu ve sağlık yetkililerini, hastalığı Beyaz Nil eyaletinin sınırları içinde kuşatma altına almak için hızlı ve kararlı bir şekilde müdahale etme çağrısında bulundu.
Yaşlılar
Halk sağlığı, anesteziyoloji ve yoğun bakım uzmanı Dr. Heysem Makkavi, Şarku’l Avsat’a hastalığı tanıtarak, kızamığın genç-yaşlı veya coğrafi bölge ayrımı yapmadığını söyledi. Aşı sağlamak için yetkili sağlık yetkilileri arasında sıkı koordinasyon çağrısında bulunan Makkavi “Durum hala güven verici ve kızamık enfeksiyonu henüz çocuklarla sınırlı ve yaşlılara bulaşmadı. Kızamık, beyin ve solunum sistemi enfeksiyonlarına neden olabileceğinden yetişkinler için ölümcül olabilir” ifadelerini kullandı.
Diğer doktorlar Şarku’l Avsat’a, hızlı müdahale edilmezse Sudan’ın bir sağlık felaketi ile karşı karşıya kalacağını belirtti ve ailelere, çocuklarına aşı yaptırmak için sağlık merkezlerine koşma çağrısında bulundu. Doktorlar, ordu ile Hızlık Destek Kuvvetleri arasında ateşkesin sağlanamaması ve çatışma bölgelerinde sağlık ekiplerinin hedeflere ulaşamaması nedeniyle hastalığın yayılma ve salgına dönüşme olasılığından söz konusu iki tarafı sorumlu tuttu ve bu ekiplerin çalışmalarının kolaylaştırılmasını talep etti. Bu bağlamda “Hastalık yayılırsa, savaşan iki tarafın kuvvetlerine bile bulaşabilir” ifadelerini de sözlerine ekleyen doktorlara göre, Sağlık Bakanlığı, Sınır Tanımayan Doktorlar ve diğer sağlık kuruluşlarından sağlık ekiplerinin, yeni vakaları öğrenmek ve bakım sağlamak için Beyaz Nil eyaletindeki sağlık merkezlerini gezmek üzere koordine olması bekleniyor.
Sağlık merkezlerinin azlığı
Beyaz Nil eyaleti vatandaşları sağlık merkezlerinin sayısının artırılmasını talep etti. Vatandaşlar “Sadece iki merkezin olması yeterli değil çünkü yerinden edilmiş insanların sayısı çok fazla ve sürekli artıyor. Hastalık sonbaharda yayılırsa, sağlık ekipleri hastalığı kontrol altına alamaz veya eyaletin her yerine erişim sağlayamaz, bu da hastalara ulaşılmasını ve aşılanmamışlara aşı yapılmasını zor bir hale getirir” ifadelerini kullandı.
Makkavi, elektrik kesintileri nedeniyle boşa giden aşıların yanı sıra yaklaşık bir milyon doz olduğu tahmin edilen kızamık aşılarının bulunduğu depoların da yıkıldığını belirtti. Sağlık uzmanı “Kızamık şu ana kadar sadece bir eyalette görüldü bu nedenle ortadan kaldırılabilir. Kızamık, aşılar sağlanmışsa ölümcül bir hastalık değil. Akut komplikasyonlar hastaların yüzde ondan daha azını etkiler ve bazı duyuların kaybı veya beyin ve diğer organların iltihaplanması ile görülür, ancak daha büyük çocuklarda daha fazla komplikasyon meydana gelir” dedi. Makkavi, başkent Hartum’da olduğu gibi Darfur’un savaştan etkilenen ve hizmet sunmak için ulaşılması zor olan bazı eyaletlerinde kızamık ve çocuk felci vakalarının ortaya çıkmasından korktuğunu da dile getirdi.
Sınır Tanımayan Doktorlar
Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü tarafından yapılan açıklamada, 6-27 Haziran tarihleri arasında örgütün desteklediği iki klinikte 223 kızamık şüpheli çocuğa tedavi verdiğini, bunlardan 72’sinin hastaneye kaldırıldığını ve 13’ünün hayatını kaybettiğini belirtti.
Uluslararası sağlık örgütü “6 Haziran’dan bu yana iki kampta iki klinikte hizmet verdi ve Haziran ayında 3 bin 145 hastayı kabul etti. Topluluklar, çoğu şüpheli kızamık vakalarına dayanan ve giderek artan çocuk ölümlerini bildirdi” açıklamasında bulundu. Açıklamada kızamığın ‘özellikle yetersiz beslenen çocuklar arasında ölümcül bir hastalık olduğunu ancak aşı ile önlenebileceği’ de vurgulandı.
Kızamık salgına yönelik söylentiler hakkında yorum yapan, Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Muntasir Muhammed Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, kayıtlara geçmiş şüpheli vakalar olduğunu, sağlık yetkililerinin araştırma aşamasında olduğunu söyledi. Beyaz Nil eyaletinde Sağlık Bakanlığından bir kaynak, eyalette şüpheli kızamık vakalarını doğrulayacak bir laboratuvarın bulunmadığını ve Bakanlığa bir rapor sunduklarını söyledi. Ayrıca bu vakalar hakkında açıklama yapmalarına izin verilmediğini bildirdi. Ancak Sudan’daki epidemiyolojik enfeksiyonu doğrulamaya yetkili tek laboratuvarın, şu anda ordu ile HDK arasındaki çatışmaların olduğu Hartum’daki Stack Laboratuvarı olduğunu belirtti.
Şarku'l Avsat
