Filistinli gruplar, Mısır güvenlik yetkilileriyle geçen hafta Kahire’de gerçekleşen istişarelerde üzerinde anlaşmaya varılan mutabakatları uygulamaya hazırlanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan istişarelere yakın kaynaklara göre mutabakatlar arasında ‘Filistin ve İsrail tarafları arasındaki güven köprülerini yeniden inşa ettikten sonra uzun vadeli bir ateşkes ilanı’ da yer alıyor. Kaynaklar yeni istişare turunun Kurban Bayramı’ndan sonra, yani gelecek temmuz ayında yapılacağını tahmin ediyorlar.
Hamas ve İslami Cihad hareketleri liderlerinin Mısırlı yetkililerle yaptığı görüşmelerde yaşananları takip eden kaynaklar, “İstişarelerde uzun soluklu bir ateşkesin kabul edilmesine değinildi. Bazı tartışmalar, ateşkesin 5 ila 7 yıl arasında değişen bir süre boyunca devam etmesi etrafında döndü. Ancak Filistin ve İsrail tarafları arasındaki güven eksikliği, bu konuda kesin bir anlaşmaya varılmasını engelledi. Aynı zamanda bu durum arabulucu olarak Mısır’ı, birtakım uzlaşmaları açıklamadan önce önümüzdeki dönemde belirli adımlarla güven inşa etmenin öneminin vurgulanması çağrısında bulunmaya itti” ifadelerini kullandılar.
Kaynaklar, ‘halihazırda sakinliğin devam etmesi, Hamas Hareketi’nin güven tesis edilene kadar bunu korumayı üstlenmesi ve bundan sonra uzun süreli bir ateşkes ilan edilmesi konularında anlaşmaya varıldığını’ kaydettiler.
Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye liderliğindeki Hamas ve Genel Sekreter Ziyad en-Nehhale liderliğindeki İslami Cihad, Mısır tarafından gelen resmi davete icabet ederek Mısır’ın önde gelen güvenlik yetkilileriyle birkaç toplantı yapmıştı. Bu yıl, Gazze Şeridi’ndeki insani ve ekonomik koşulları iyileştirmenin yollarını görüşmenin yanı sıra, ‘sakinliği’ korumanın yollarını araştırmak için ikinci kez böyle bir toplantı yapıldı.
Kaynaklar “İstişareler, Gazze Şeridi’ndeki ekonomik boyutu olan pek çok konuya, özellikle de Gazze Şeridi’ne mal giriş çıkışı ve insani hareketleri kolaylaştırmak için liman ve hava limanlarının yeniden faaliyete geçirilmesine değindi. Ayrıca Mısır tarafının, grup liderlerine Kahire’nin Gazze Şeridi’ndeki insani durumu iyileştirecek her türlü çabayı desteklediğini bildirdi. Ancak aynı zamanda, gruplar ile Filistin Yönetimi arasındaki ilişkilere ait bazı ayrıntılara müdahale etmeyi reddetti” bilgisini paylaştılar.
Kaynaklar “Kahire, Filistin Yönetimi’nin taahhütlerine saygı duyduğunu, Yönetim’deki bütün Filistinli taraflar ve gruplarla olan ilişkisini takdir ettiğini ve Gazze Şeridi’nde vergi toplamak gibi ekonomik boyutu olan meselelere ve Filistinli tarafların birbirleriyle olan ilişkilerinin merkezinde yer alan diğer konulara karışmadığını açık bir şekilde belirtti” dediler.
Kahire, Filistinli grupların liderleriyle son istişare turuna başlamadan sadece iki gün önce Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye’yi ağırlamıştı. Mısır’ın Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ndeki Filistin halkının kararlılığını desteklemede oynadığı rolü takdir eden Iştiyye, ‘Mısırlı yetkililerle birçok ekonomik iş birliği dosyasını görüştüğünü’ söylemişti.
Kaynaklar, son istişarelerin ‘Cihad Hareketi’nin İsrail işgal güçlerine karşı hareketleri ile ilgili olan şeyler de dahil olmak üzere, Gazze Şeridi’ndeki güvenliği kontrol etmeden Hamas’ın sorumlu olduğu konusunda bir uzlaşma ile sonuçlandığını’ vurguladılar.
Kaynaklar, Mısır’ın özellikle Cihad Hareketi liderlerine ilettiği ‘açık bir mesaj’ olduğuna dikkat çektiler. Mesajın ‘mevcut İsrail hükümetinin Gazze Şeridi’nde olay çıkmasını beklemesi doğrultusunda, gelecek dönemin sorumsuz veya pervasız bir tepkiyi kaldıramayacağı ile ilgili’ olduğunu söylediler. Ayrıca Mısırlı yetkililerin İslami Cihad Hareketi’nin liderlerine, İsrail’in hareketin daha fazla liderini hedef alma tehditlerinin ‘ciddi ve tehlikeli’ olduğunu ve ‘bu dönemde tepkileri kontrol etmenin en elzem şey olduğunu’ belirttiklerini ifade ettiler.
İsrail, geçtiğimiz mayıs ayında Gazze Şeridi’ne yönelik son saldırısı sırasında, Cihad Hareketi’nin silahlı kanadı olan Kudüs Tugayları’nın en önde gelen altı askeri liderine suikast düzenlemişti. Bunun ardından Kahire, bir ateşkes anlaşmasının duyurulmasına aracılık etti. Söz konusu anlaşma metninde ‘anlaşmanın uygulanması başladıktan hemen sonra sivillerin hedef alınmasının ve evlerin yıkılmasının yanı sıra bireylerin hedef alınmasının durdurulması’ ifadesi yer alıyordu.
Gazze doğal gaz sahasının işletilmesi
Doğu Akdeniz bölgesindeki doğal gaz arama çalışmalarından faydalanma ve Gazze Şeridi kıyısının 40 kilometre açıklarında bulunan ‘Gazze Marine’ sahasının işletilmesine ilişkin olarak ise bir kaynak, Kahire istişarelerinin Hamas Hareketi’nin Kahire tarafından sunulan fikirlere ‘yanıt’ verdiğini gösterdiğini söyledi. Kaynağa göre bu fikirler arasında Filistin Yönetimi ile iş birliği içinde ‘Mısır Doğal Gaz Şirketi’nin (EGAS) de yer alacağı prosedürlerin başlatılması’ ve bu konuda İsrail hükümeti ile görüşmeler yapılması yer alıyor. Kaynak, Gazze açıklarındaki doğal gaz sahasının geliştirilmesine ilişkin bu önlemlerin, ‘ilgili taraflarla yapılması kararlaştırılan bir dizi toplantı aracılığıyla önümüzdeki dönemde bir Mısır heyeti tarafından tartışılacak diğer konular arasında yer alacağını’ belirtti.
2021’de Filistin Yatırım Fonu ve Konsolide Müteahhitler Şirketi (CCC), EGAS ile Gazze doğal gaz sahasını ve burayı işletmek için gerekli altyapıyı geliştirmek için bir mutabakat zaptı imzalamıştı. Hamas kontrolündeki Gazze Şeridi’nin 2007’den beri içinde bulunduğu siyasi ve güvenlik sıkıntıları nedeniyle sahadan gaz çıkarılamıyordu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
