Her siyasi parti, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) ceylan derisi koltuklarını doldurma ihtimali olan isimleri, 9 Nisan itibarıyla kamuoyu ile paylaştı.
Milletvekili adayları listesini hazırlarken; "üç dönem kuralını" işleterek 27'nci dönemde vekillik yapan 181 ismi 28'inci dönem için aday göstermeyen, 15 bakanı da liste başından aday gösteren AK Parti, tüm milletvekili adaylarının tanıtımını 11 Nisan'da gerçekleştirdi.
Ankara Spor Salonu'nda düzenlenen programda adayların yanı sıra AK Parti'nin seçim beyannamesi de açıklandı.
14 Mayıs'taki seçimlere 33 gün kala duyurulan beyanname, 486 sayfadan oluşuyor.
Altı ana bölüm ve 31 alt başlıktan oluşan seçim beyannamesinin bu alt başlıklarından biri de "Ulaştırma ve Haberleşme".
Bu başlık altında, 2028 ve 2035'e kadar tamamlanacak projeler de yer alıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Benzer şekilde 2018 seçim beyannamesinde de "Önemli Kalkınma Projelerimiz" başlığı adı altında havalimanlarından otoyollara, limanlardan kültür sanat alanlarına, hava savunma sistemlerinden HES'lere kadar 130'dan fazla proje sıralanmış, bu projelerin hem geldiği nokta hem de gelecek planlaması paylaşılmıştı.
Projeler noktasında, 2023 beyannamesi, 2018 gibi detaylı değil. Ancak hangi projelerin tamamlandığı, hangilerinin "tamamlanma vaadiyle" yeniden 2023 beyannamesine girdiğine birlikte bakalım.
6 bin kilometre daha yol yapılacak
AK Parti'nin 2023 vaatlerine göre 2028 yılına kadar bin 760 kilometre, 2029-2035 yılları arasında ise 3 bin 767 kilometre yeni otoyol inşası gerçekleştirilecek. 2022 yıl sonu itibarıyla 3 bin 633 kilometre olan otoyol ağı, 9 bin 160 kilometre olacak.
Bu kapsamda 2018'de vadedilen Osmangazi Köprüsü'nü de içine alan, 6,9 milyar dolar maliyetli Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dâhil) Otoyolu Projesi tamamlandı. Kuzey Marmara Otoyolu'nun Kurtköy-Akyazı ve Kınalı-Odayeri kesimleri de söz verildiği gibi 2019'da olmasa da 2020 ve 2021'de hizmete açıldı.
Kuzey Marmara Otoyolu'nun Nakkaş-Başakşehir kesiminin ise 2028'e kadar tamamlanması planlanıyor.
Kınalı-Savaştepe yolu 2028'e kaldı
18 Mart 2022'de hizmete açılan ve otomobiller için 200 lira geçiş ücretli 1915 Çanakkale Köprüsü'nün de dahil olduğu Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe Otoyolu Malkara-Çanakkale Kesimi Projesi için "2022 içinde tamamlanacak" denilmişti. Ancak 2023 seçim beyannamesinde aynı alanın 2028'e kadar yapılacağı söyleniyor.
101 kilometrelik Malkara-Çanakkale Kesimi'nin ihalesi 2017 yılında yapılmıştı ve 1915 Çanakkale Köprüsü dâhil 2 milyar 537 milyon euro yatırım bedeline sahipti.
Çanakkale-Savaştepe kesiminin tamamlanması için öngörülen tarih ise 2029-2035 arası.
Mersinliler biraz daha bekleyecek
Projelerden biri de bilhassa yazın artan trafik yoğunluğunu hafifletmesi planlanan, 52 kilometre uzunluğundaki Çeşmeli-Erdemli-Silifke-Taşucu Otoyolu Projesi.
2018 seçim beyannamesinde yer alan bilgilere göre 92 km uzunluğundaki otoyolun maliyeti (KDV hariç ve kamulaştırmanın yüzde 70'i dâhil) 650 milyon dolardı.
İhalesinin ise Ağustos 2018'de yapılması bekleniyordu. Ancak ihale, en az üç kez ertelendi. Otoyolun ilk etabı, Çeşmeli-Kızkalesi arası için ihale 23 Eylül 2021'de gerçekleşti. İhaleye katılan tek firma Kolin İnşaat, 4 milyar 889 milyon 885 bin lira teklif verdi ve projenin üç yıl içerisinde tamamlanacağını vadediyordu.
Mersin Valisi Ali Hamza Pehlivan, 31 Mart 2023'te düzenlediği basın toplantısında projenin 2026'da tamamlanacağını söylemişti.
Ancak AK Parti'nin son beyannamesine göre Mersin-Erdemli-Silifke-Taşucu Otoyolu'nun Çeşmeli-Kızkalesi kesiminin tamamlanması için verilen tarih, 2028.
Kızkalesi-Taşucu kesiminin ise 2029-2035 yılları arasında biteceği öngörülüyor.
2023 için "öncelikli" olan projeler, yeniden seçim vaadi
2018 seçim vaatlerinden biri olan, 334 kilometrelik Ankara-Niğde Otoyolu'nun tamamı 2020'nin sonunda hizmete girdi. Maliyeti, 1,3 milyar euro olan proje, Edirne'den Şanlıurfa'ya kesintisiz otoyol ulaşımı sağlıyor.
Ancak 2018 vaatlerinde, "2023 için öncelikli proje" olarak kabul edilen, Ankara-Kırıkkale-Delice otoyolu, 2023 seçim beyannamesinde de yer aldı. Yeni bitiş tarihi ise 2028. Aynı şey, Ankara-Sivrihisar, Antalya-Alanya, Aydın-Denizli otoyolları için de geçerli.
2029 mu 2053 mü?
5 Nisan 2022'de açıklanan "2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı"na göre 2053 yılına kadar tamamlanması planlanan otoyollar arasında şu projeler var:
- Trabzon-Habur Otoyolu
- Samsun-Mersin Otoyolu
- Bozüyük-Afyonkarahisar Otoyolu,
- Denizli-Burdur-Antalya Otoyolu
- Gerede-Merzifon-Bürgulak Otoyolu
- Afyon-Burdur Otoyolu
- Alanya-Silifke Otoyolu
- Delice-Samsun Otoyolu
- Ankara-İzmir Otoyolu (Sivrihisar-İzmir Kesimi)
Yukarıda sayılan tüm projeler için 2023 seçim beyannamesinde verilen tarih aralığı ise 2029 ile 2035.
AK Parti'nin 2023 seçim beyannamesi, havalimanı sayısının 61'e çıkartılacağı sözünü veriyor ve ekliyor: Yeni havalimanı ve mevcut havalimanlarının genişletilmesi projelerine toplamda 3,2 milyar dolarlık yatırım öngörüyoruz. 2017 sonu itibarıyla havalimanı sayısı 55'ti.
12 yıldır bitmeyen proje: Çukurova Havalimanı
Parti'nin söz verdiği havalimanlarından biri yapımı, yılan hikayesine dönen Çukurova Bölgesel Havalimanı.
İlk ihalesi 2011'de gerçekleşen, temeli 2013'te atılan, uğruna 8 milyon metrekarelik tarım arazisinin kamulaştırıldığı Çukurova Havalimanı'nın "bitiş tarihi" en az 7i kez değişti.
Son olarak 29 Ekim 2022'de açılacağı duyurulan havalimanının, proje takvimi uzadı ve inşaatın bitiş tarihi Şubat 2023 olarak güncellendi.
Havalimanının alt ve üstyapı işlerini üstlenen Kozuva Şirketler Grubu'nun Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Kozuva, 22 Ekim 2022'de Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda "İnşaatın şu an yüzde 82'si bitti. Biz açmaya kalksak burayı 29 Ekim'de açabiliriz. Açmak istememizin sebebi 3 etabı da aynı anda açmak istememiz. 40 milyon avro fazla para harcayarak biz 3 etabı bitirmenin hedefindeyiz" demişti.
Bu havalimanı için 2018 seçim beyannamesinde "Çukurova Bölgesine hizmet verecek olan 1,2 milyar TL maliyetli Çukurova Bölgesel Havalimanının 2019 yılında tamamlanması öngörülmektedir" denmişti.
2023 beyannamesinde ise "Yapımı devam eden Çukurova Bölgesel Havalimanı'nı en yakın sürede tamamlayacak, yapımına başlanan Bayburt-Gümüşhane Havalimanını ve Yozgat Havalimanını 2023 yılı içerisinde hizmete açacağız" deniliyor.
Yozgat ve Bayburt havalimanları 2021'de bitecekti
Yozgat ve Bayburt-Gümüşhane havalimanları için 2018 seçim beyannamesinde öngörülen planlama ise şu şekildeydi:
Yaklaşık 300 milyon lira maliyetli Bayburt-Gümüşhane Havalimanı ile her 100 kilometre uzaklıkta havayolu ile ulaşım imkânı hedefi kapsamında bölgede hava ulaşım altyapısı desteklenecektir. Havalimanının 2021 yılında tamamlanması beklenmektedir.
Yaklaşık 250 milyon lira maliyetli Yozgat Havalimanı ile her 100 kilometre uzaklıkta havayolu ile ulaşım imkânı hedefi kapsamında bölgede hava ulaşım altyapısı desteklenecektir. Havalimanının 2021 yılında tamamlanması beklenmektedir
2018'de maliyeti 1,5 milyar lira olarak açıklanan, deniz dolgusu için Rize Haçapit köyünde doğayı yok eden bir taş ocağı kurulan Artvin-Rize Havalimanı ise 14 Mayıs 2022'de açıldı.
Beş yıl önce seçim vaatleri arasında yer alan ve 2020 ila 2022 arası bir tarihte açılacağı söylenen Karaman, Tokat, Çeşme (Alaçatı), Batı Antalya havalimanları ise 2023 seçim beyannamesinde yer almadı.
2023 seçim beyannamesinde "Yeni yapılacak havalimanı yatırımlarına ek olarak 2028 yılına kadar Antalya Havalimanı Genişletilmesi, Esenboğa Havalimanı Genişletilmesi ve Trabzon Havalimanı Genişletilmesi Projelerini yürüteceğiz" denildi.
Ulaşım bütçesinin yarıdan fazlası tren yoluna
Geçen yılın sonunda yapılan açıklamaya göre 2023 ulaştırma bütçesinin yüzde 64'ü demiryoluna harcanacak.
AK Parti, bugün 13 bin 332 kilometre olan demiryolu ağını ise 2053'e kadar 28 bin 587 kilometreye çıkarmayı hedefliyor.
Açıklamaya göre Kırıkkale, Yozgat ve Sivas'ın ulaşımını etkileyecek Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren Hattı projesinde sona yaklaşıldı.
393 kilometre uzunluğunda ve 9,7 milyar lira tutarındaki yüksek hızlı tren hattının, 2018 yılı sonunda tamamlanması ve 2019 yılında işletmeye alınması hedeflenmişti.
Ankara-İstanbul arası beş yıl sonra 1,5 saate inecek
Ankara ve İstanbul arasını 1,5 saate indirecek ve yine yap-işlet-devret modeli ile inşa edilen süper hızlı tren projesinin ise 2028'e kadar tamamlanması bekleniyor.
2028 yılına kadar hayata geçmesi planlanan diğer hızlı tren projeleri:
-İzmir-Ankara
-Halkalı-Kapıkule
-İstanbul Havalimanı-Çatalca
-Adapazarı-Gebze-YSS-Halkalı
-Karaman-Ulukışla
-Adana-Toprakkale-Bahçe-Nurdağ-Başpınar
-Aksaray-Ulukışla ve Ulukışla-Yenice
-Bandırma-Bursa-Osmaneli
-Adana-Mersin
-Sivas-Erzincan
-Yerköy-Kayseri
-Bursa-Gemlik
-Mürşitpınar-Şanlıurfa
-Aliağa-Çandarlı-Bergama
-Selçuk-Ortaklar-Aydın
-Aydın-Denizli
-Çetinkaya-Malatya
-Konya-Seydişehir-Antalya
-Delice-Çorum
-Sivas-Çetinkaya
-Aksaray-Konya
-Gaziantep-Şanlıurfa
-Bandırma-Balıkesir
-Balıkesir-Bergama
Binali Yıldırım Ankara-İzmir tren yolu için "1080 gün" demişti
Listenin en başında yer alan ve iki şehir arasını 3,5 saate indirmeyi hedefleyen Ankara-İzmir tren yolu, Polatlı, Afyonkarahisar, Uşak üzerinden geçecek, 508 kilometrelik bir proje.
2018'de maliyeti 5,2 milyar lira olarak açıklanan proje için Mart 2022'de İngiltere'den 2,45 milyar euroluk kredi temin edilmişti.
Projenin Ankara-Afyonkarahisar-Uşak kesiminin 2019 yılı sonunda, Uşak-Manisa-İzmir kesiminin ise 2020 yılında tamamlanması planlanmıştı.
Bittiğinde yılda 13,3 milyon yolcu ve 90 milyon ton yük taşınması hedeflenen Ankara-İzmir hattı için eski Başbakan Binali Yıldırım, 2013'te yaptığı açıklamada "İlk ayağı 1080 günde tamamlanacak" demişti.
İYİ Partili Ataş: Kayserili, 2010'dan beri hızlı tren sözleriyle kandırılmaya çalışılıyor
245 km uzunluğundaki Sivas-Erzincan demiryolu projesinin ise toplam maliyeti, 2018'de 5,9 milyar lira olarak duyurulmuştu. İnşası iki kesim halinde devam eden projenin Sivas-Zara arasındaki birinci kesiminin sözleşmesi yapıldı, inşaat çalışmaları devam ediyor. 168 kilometrelik Zara-Erzincan kesimin projeleri de hazırlandı.
Ankara-Kayseri arası seyahati iki saate düşürmesi planlanan ve her seçim döneminde yeniden gündeme gelen Yerköy (Yozgat) -Kayseri Yüksek Hızlı Tren Projesinin uzunluğu 142 kilometre. 2020'de tamamlanacağı vadedilen projenin maliyeti ise 2018'de 2,4 milyar lira olarak açıklanmıştı.
Projenin temeli 23 Temmuz 2022'de atıldı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu tarafından "4 yılda biteceği" sözü verildi.
İYİ Parti Kayseri Milletvekili Dursun Ataş, 6 Nisan'da yaptığı açıklamada "Kayserili, 2010 yılından beri hızlı tren sözleriyle kandırılmaya çalışılıyor" demişti.
Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nden geçecek tren yolu da vaatler arasında
Gebze-Halkalı demiryolu hattı ise İstanbul'da Sabiha Gökçen Havalimanı ile İstanbul Havalimanı'nı Yavuz Sultan Selim Köprüsü üzerindeki raylı sistem üzerinden bağlayacak.
2018'deki seçim beyannamesinde bu proje için "124 km uzunluğundaki hızlı tren hattının maliyeti 9 milyar TL olup 2018 yılında ihalesinin yapılarak 2023 yılında tamamlanması planlanmaktadır" denmişti.
Edirne, Avrupa'ya ne zaman bağlanacak?
Hızlı treni Avrupa ile buluşturması beklenen Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Projesi için ise ilk ihalenin 2018'de, bitiş tarihinin 2022'de olacağı belirtilmişti.
230 kilometre uzunluğundaki, 3,2 milyar lira maliyetli proje için bakanlık 2020'de "553 Milyon euro bedeliyle Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Mali İş birliği çerçevesinde gerçekleştireceği en büyük altyapı projesidir" açıklamasını yapmıştı.
Edirne Valisi H. Kürşat Kırbıyık, 14 Ocak'ta yaptığı açıklamada, Türkiye'nin Avrupa ülkeleriyle yüksek standartlı demir yolu bağlantısını sağlayacak Halkalı-Kapıkule Demir Yolu Projesi'nin ilk etabı olan 153 kilometrelik Çerkezköy-Kapıkule hattındaki çalışmaların yaklaşık yüzde 70 seviyesinin üzerine çıktığını söyledi.
"Önümüzdeki 2 ya da 3 yıl belki maksimum 4 yıl içinde bu hattın açılacağını öngörüyoruz" diyen Kırbıyık, hattın, İstanbul-Edirne arasını 1 saat 35 dakikaya indireceğini açıklamıştı.
Kanal İstanbul'un durumu belirsiz
2018 seçim beyannamesinde, İstanbul'un Avrupa yakasını baştan başa ikiye bölecek olan Kanal İstanbul projesine 2018'de başlanacağı söylenmişti.
45 kilometre planlanan proje için o dönem, "Etüt Proje ve Danışmanlık hizmeti kapsamında Kanal'ın güzergahı yapılan teknik çalışmalar sonucunda kesinleştirilmiş olup, jeolojik, jeoteknik, hidrojeolojik, ekolojik vb. çalışmalar ile birlikte navigasyon ve kanal içi trafik simülasyon çalışmaları ile Kanal Projesinin ÇED çalışmaları devam etmektedir" denilmişti.
Yine 2018'de projenin yapım ve işletimine yönelik finansal model çalışmalarının devam ettiği, çalışmaların tamamlanmasını müteakip yapım ihalesine çıkılacağı duyurulmuştu.
"Halkalı-Kapıkule yeni demiryolu" inşaatı kapsamında Kanal İstanbul güzergâhında planlanan "Kanal İstanbul geçişi" işine ait ihale, 28 Haziran 2021 tarihinde gerçekleşmiş, 3,1 milyar lira bedelle Gülermak–Tas Yapı firma ortaklığına verilmişti. Ancak ihale, Danıştay tarafından iptal edildi.
Aynı ihale, aynı isimle ve yine pazarlık usulüyle yeniden 31 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleşti. Yine aynı firma ortaklığına bu kez 5,9 milyar liraya verilmişti.
Kanal İstanbul'un internet sitesinde yer alan bilgiye göre, ihale sürecinin ardından kanal inşaatı öncesi hazırlık çalışmaları yaklaşık 1,5 yıl sürecek. Kanal inşaatının ise 5,5 yıl sürmesi öngörülüyor. Projenin tamamlanma süresi de 7 yıl olarak planlanıyor.
AK Parti'nin 2023 seçim beyannamesinde "Kanal İstanbul" iki yerde geçiyor ve herhangi bir tarih verilmiyor.
"Kanal İstanbul Projesinin bağlantı yollarına ve altyapı çalışmalarına hızla başlayacağız" denilen beyannamede daha çok bu proje etrafındaki konutlara odaklanılıyor:
Kanal İstanbul Projemiz kapsamında inşa edeceğimiz 125 bin konutla birlikte; İstanbul'a ilave nüfus getirmeden 500 bini Anadolu, 500 bini Avrupa yakasında olmak üzere 2 kentsel dönüşüm rezerv şehrin kurulmasına ve 500 bin konutun da yerinde dönüşümüne yönelik çalışmalarımızı başlatıyoruz.
Kanal İstanbul etrafındaki konut projeleri için ihaleler ise devam ediyor. Bölge, 2019 yılında, Katar Emiri'nin annesi Şeyha Moza'nın, Kanal İstanbul güzergâhından 44 dönüm arazi satın almasıyla gündeme taşınmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, o dönem yaptığı açıklamada "Katar Emirinin annesinin ülkemizden gayrimenkul satın almasına mani yasal olarak herhangi bir şey söz konusu mu?" demişti.
© The Independentturkish
