ABD Savunma Bakanlığı'na ait "gizli" ve "çok gizli" ibareli istihbarat belgelerinin sosyal medyaya sızması gündemdeki yerini koruyor.

Belgeler Washington yönetiminin hem müttefikleri hem de rakipleri üzerinde yürüttüğü istihbarat çalışmalarını ortaya koyarken, ABD'li yetkililer sızıntıların bazı "hassas kaynakları" tehlikeye atmasından ve diplomatik ilişkilere zarar vermesinden endişe ediyor.

Belgelerde yer alan bilgilerden önemli bir kısmının kış aylarında toplanan istihbarat sonrasında şubat ve martta rapor haline getirildiği biliniyor.

Ancak sızıntının boyutu henüz tam olarak tespit edilebilmiş değil.

Pazartesi günü konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, daha fazla belgenin ortaya çıkmasını bekleyip beklemedikleri yönünde gelen bir soruya şu şekilde yanıt vermişti:

Hakikat ve sorduğunuz sorunun dürüst cevabı şu: Bilmiyoruz. Ve bu bizim için bir endişe kaynağı mı? Maalesef ki, evet.

Konuyla ilgili Independent Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Türkiye'nin eski ABD Büyükelçisi Faruk Loğoğlu, ABD'nin müttefikleri üzerinde yaptığı istihbarat çalışmalarının diğer ülkeler tarafından da yapılıyor olabileceğini söyledi.

İstihbarat çalışmalarının savaşın gidişatını değiştirmek ihtimalinin düşük olduğunu belirten Loğoğlu, "Böyle bir ortamda, bu istihbarat çalışmalarını sadece ABD değil, Rusya da Almanya da bütün ülkeler yapar. Tahminim Türkiye de yapar. Amerikalılar baskın çünkü, birikim ve teknoloji bakımından öndeler. Ukrayna'yla yakın ilişkileri olduğu için bilgi kaynaklarına erişimleri de daha kolay. Ancak istihbarat çalışmalarının savaşın gidişatını değiştirebileceğini düşünmüyorum" dedi. 

Belgeler nasıl ortaya çıktı?

İstihbarat belgelerinin nasıl bakanlık dışına çıkarılarak sosyal medyaya sızdığı henüz netlik kazanmış değil.

İlk olarak ağırlıklı şekilde bilgisayar oyunu oynayanların kullandığı bir sosyal medya platformu olan Discord'da ortaya çıkan belgelerin birkaç ay önce paylaşılmaya başlandığı düşünülüyor.

Belgelerin çıkış noktası ise Discord'da Ukrayna'daki savaşın tartışıldığı bir sohbet odası. Sohbet odasının katılımcılarından birine göre, Ukrayna savaşıyla ilgili tartışmalar devam ederken kullanıcılardan biri, belgelerin fotoğraflarını grupta paylaşmaya başlıyor. 

Belgeler birkaç hafta öncesine kadar kimse tarafından fark edilmezken, sosyal medyada dolaşmaya başlamasıyla birlikte büyük medya kuruluşlarının dikkatini çekiyor ve ABD Adalet Bakanlığı konuyla ilgili soruşturma başlatıyor.

Araştırmacı gazetecilik platformu Bellingcat'in incelemesine göre ilk olarak "Thug Shaker Central" isimli sohbet odasında paylaşılan belgeler daha sonra buradan Discord'daki "WowMao" isimli bir odaya taşındı. Belgeler, bu odada paylaşılmasının ardından hızlı bir şekilde diğer sosyal medya platformlarına yayıldı.

Belgelerin ilk kez paylaşıldığı sohbet odasında bulunan 18 yaşında bir kullanıcı, AP'ye yaptığı açıklamada belgelerin ilk kez kullanıcı adı "the O.G" olan bir kişi tarafından paylaşıldığını söyledi. Aynı kullanıcı, belgeleri paylaşan kişinin ideolojik ve siyasi bir amaçtan çok, gruptaki diğer kişileri etkilemek ister görüntüde olduğunu belirtti.

Sızan belgeler ne kadar önemli?

Sosyal medyaya sızan istihbarat belgeleri, çıktısı alınmış gizli belgelerin bir odada çekilen fotoğraflarından ibaret. Fotoğraflarda yer alan ofis araç gereçleri gibi rutin detaylar, belgelerin aynı odada fotoğraflandığını gösteriyor. 

Sızan birçok belgenin aralarında ABD Genelkurmay Başkanı Milley'nin de olduğu üst düzey Pentagon liderliği için hazırlanan raporlar olduğunu düşünülüyor. Belgelerde NSA, CIA ve DIA gibi güvenlik kurumlarının ilgili olaylarla ilgili değerlendirmeleri de yer alıyor.

Birçoğu "gizli" ibareli olan belgelerin bazılarında "NOFORN" damgası bulunuyor. Bu damga, belgenin yabancı ülkelerle paylaşılamayacağı anlamına geliyor. Bunun dışında, sızan belgeler içinde ABD'nin yakın müttefikleriyle paylaşılabilecek statüde olanlar da var, en yüksek önem statüsündeki "çok gizli" damgalı belgeler de.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 3/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 4/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 5/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 7/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 8/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 9/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 10/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 12/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 13/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 14/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 15/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 16/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 17/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 18/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 20/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 21/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 22/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 23/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 24/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 25/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 26/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 27/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 29/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 30/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

Sızan Pentagon belgelerinden neler öğrendik?

Pentagon'dan sızan gizli istihbarat belgelerinin önemli bir bölümü ABD'nin Ukrayna'daki savaşla ilgili değerlendirmelerini kapsıyor. Ancak belgeler de ABD'nin müttefikleriyle ilgili bilgiler de yer alıyor.

Sızan raporlarda yer alan bilgilerin önemli bir çoğunluğunun "sinyal istihbaratı" adı verilen dinleme ve elektronik cihazlara sızma yöntemiyle toplandığı biliniyor.

Belgelerde yer alan ABD istihbarat değerlendirmelerinden bazıları şu şekilde:

• Ortaya çıkan bir belge Ukrayna'nın hava savunma eksikliğine ve füze stoklarının tükenebileceğine dikkat çekiyor. Belgelerin birinde BUK füze sistemi mühimaatının nisan ortasına kadar, diğerinde ise S-300 füzelerinin ise 2 Mayıs'a kadar bitebileceği belirtiliyor.
• Belgeler, ABD istihbaratının Rus ordusunun içine sızdığını ve Ukrayna'yı yaklaşan saldırılara karşı uyardığını gösteriyor. Belgelerde Rus askeri istihbaratı GRU ve paralı asker grubu Wagner iç planlamalarına ilişkin bilgiler de yer alıyor.
• Ortaya çıkan raporlardan birinde Rus siyasi elitlerinin Putin'in liderliğini ve savaşın gidişatını sorgulaması durumunda, Rus liderin nükleer silah kullanımına onay verebileceği değerlendirmesi yapılıyor.
• Sızan belgeler ABD istihbaratının sadece Moskova'yı değil Kiev'i de mercek altına aldığını ortaya koyuyor. Belgelerde, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin dinlendiği belirtiliyor ve Zelenski'nin şubatta Rusya'nın Rostov bölgesindeki askeri sevkiyat konumlarını vurma planından bahsediliyor. Kiev yönetiminden bir kaynağa göreyse, ABD'nin Zelenski'yi dinlemesi "sürpriz değil".
• Pentagon'da sızan belgelere göre, ABD yönetimi Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin ölme ihtimalini de masaya yatırmış. Böyle bir senaryoda, Avrupa'dan Ukrayna'ya silah akışını durdurabileceği ancak bir başka "yüksek profilli Ukrayna liderinin" de yerel ve uluslararası destek toplayabileceği değerlendirmesi yapılıyor.
• 17 Şubat tarihli bir belge, Mısır Devlet Başkanı Sisi'nin Rusya'ya gönderilmek üzere 40 bin roket üretimi için talimat verdiğini öne sürüyor. Raporda Sisi'nin ilgili bakanlıktan, Batı'yla sorun yaşamamak için üretimin gizli yapılmasını istediği belirtiliyor.
• Sızan belgelerden birinde, yapılan elektronik dinlemeler sonucunda Rus istihbarat servisi FSB ile Birleşik Arap Emirlikleri istihbaratının ABD ve Birleşik Krallık'a karşı birlikte çalışmak için anlaştıkları bilgisi yer alıyor. Mart ayında hazırlanan raporda, bilgiye bir FSB ajanının dinlenmesi sonucundan erişildiği ifade ediliyor. BAE hükümeti bu iddianın doğru olmadığı yönünde bir açıklama yaptı.
• Belgeler, ABD'nin Ukrayna'ya yardım etmek için ileri seviye uydu görüntüleme sistemini de içeren yeni bir gözetleme teknolojisi kullandığını ortaya koyuyor.
• Sızan belgelerden birinde Wagner yetkililerin, şubatta Mali ve Ukrayna'da kullanılmak üzere silah almak için Türkiye'ye geldiklerini ve burada görüşmeler yaptıkları belirtiliyor. Raporda, Türkiye hükümetinin konudan haberdar olup olmadığı ve silah satışının gerçekleşip gerçekleşmediğiyle ilgili bir bilgi bulunmuyor.
• ABD'nin en yakın müttefiklerinden Güney Kore ile yaşadığı anlaşmazlık da belgelerde yer alıyor. Sızan belgelerden öğrendiğimiz kadarıyla, Seul yönetimi Moskova'nın tepkisini çekmemek için ABD'nin Ukrayna'ya silah gönderilmesi talebine direniyor. Güney Kore hükümeti, ilgili belgelerin doğru olmadığı yönünde bir açıklama yaptı.
• Sızan belgelerde ismi geçen bir diğer ülke ise İsrail. Bir istihbarat raporuna göre Mossad, İsrail'de Netanyahu hükümetine karşı gerçekleşen yargı reformu gösterilerini destekliyor ve ajanlarını bu yönde cesaretlendiriyor. Netanyahu hükümeti rapordaki bilgileri yalanlayan bir açıklama yaptı.

Pentagon belgelerini kim sızdırdı?

Pentagon'dan sızdırılan istihbarat belgelerini kimin, ne için sızdırdığına ilişkin kamuoyuna açıklanan bir ipucu henüz bulunmuyor.

İlk etapta Moskova yönetimi "olağan şüpheli" konumunda olsa da, sızan belgelerde hem Rusya hem de Ukrayna'nın askeri zaafiyetlerine ilişkin detayların yer alması Rusya seçeneğini devre dışı bırakıyor.

Amerikan basınına konuşan ABD'li eski istihbarat yetkilileri, sızıntının arkasındaki motivasyonun siyasi olmayabileceğine dikkat çekiyor. Ancak hem sızıntının kaynağı hem de motivasyonu soruşturmanın ilerlemesiyle anlaşılabilecek.

Soruşturmayla ilgili en büyük zorluklardan biri de yüzlerce hükümet yetkilisinin söz konusu belgelere erişim yetkisine sahip olması. Pentagon'un sızıntıların ardından konuyla ilgili adım atarak, üst düzey liderlere brifing verilen toplantılara katılımı sınırladığı belirtiliyor.

FBI ve Adalet Bakanlığı tarafından yürütülen soruşturma aşamasında belgelere erişim izni olan tüm yetkililerden bir liste oluşturulması ve daha sonra bu listenin daraltılarak ilerlenmesi bekleniyor.

Uzmanlar ayrıca belgelerin fotoğraflarının çekilerek paylaşılmasının IP adresi ve fotoğraflarda yer alan tarih damgası bazlı incelemeleri kolaylaştırabileceğini belirtiyor.

Yararlanılan kaynaklar: The Washington Post, CNN, AP, BBC, Time, The New York Times, Kyiv Post, RT