Çok konuşulan bilimkurgu filmi Her Şey Her Yerde Aynı Anda (Everything Everywhere All at Once), 95. Akademi Ödülleri'ne de damga vurdu.
Yönetmen koltuğunda Daniel Kwan ve Daniel Scheinert'in oturduğu yapım, törenden aralarında En İyi Film, En İyi Kadın Oyuncu ve En İyi Yönetmen ödüllerinin de yer aldığı 7 Oscar'la döndü.
Aynı zamanda bir aile draması ve komedi olan film, Michelle Yeoh'un canlandırdığı Evelyn Juan Wang'ın evrenlerarası yolculuğuna odaklanıyor.
Kocasıyla yıllar önce Çin'den ABD'ye göçüp yeni bir hayata başlayan Evelyn, insanları ve ailesini kurtarmak için paralel evrenler arasında yolculuk etmek ve kendisinin diğer versiyonlarına bürünmek zorunda kalıyor.
Bu evrende bir çamaşırhane işleten Evelyn, diğerlerinde bir film yıldızı, kung fu ustası veya sadece bir kaya parçası olabiliyor.
Üstelik bu fantastik olay örgüsü, fizikte çok tartışılan gerçek bir fikir üzerine inşa edildi: Çoklu evren teorisi. Teorinin kendisi çok tartışmalı olduğu için filmin arkasındaki bilimsel tartışmalar da gündemde.
Çoklu evren nedir?
Teori kabaca, yaşadığımız evrenin tek evren olmayabileceği fikrine dayanıyor. Buna göre evren, diğer birçok evrenle birlikte daha büyük bir yapının parçası. Tıpkı sabun köpükleri gibi…
Teoriyi savunan bilim insanları, daha milyarlarca olası evren olabileceğini düşünüyor. Bu evrenlere "alternatif evrenler" ya da "paralel evrenler" de deniyor.
Bazıları neden çoklu evrenin gerçek olduğunu savunuyor?
Çoklu evren, uzun bir süre boyunca fiziğin değil, felsefenin alanı olarak görüldü. Bu yüzden, 1957'de birden fazla evren olduğunu savunan fizikçi Hugh Everett'in fikirleri alay konusu olmuş ve akademik kariyeri sona ermişti.
ABD'deki Kuzey Karolina Üniversitesi'nden kozmolog Laura Mersini-Houghton, Everett için şunları söylüyor:
Fizik bölümünden uzaklaştırıldı ve sonunda alkol bağımlısı olup genç yaşta öldü. Trajik bir son.
Birçok bilim insanı, ölçülemeyeceği veya sınanamayacağı gerekçesiyle bu fikre karşı çıkıyor. Ancak fizikteki pek çok şey gibi, mevcut modellerin açıklayamadığı gözlemler ve tutarsızlıklar bu fikrin yavaş yavaş bilim insanları arasında da ele alınmasını sağladı.
Örneğin, tek bir evrenin yaşam için uygun koşulları barındıracak şekilde gelişme olasılığı, aslında yok denecek kadar düşük. Evrenimizin milyarlarca evrenden sadece biri olduğu düşüncesi ise, insanların var olmasını sağlayan ender tesadüfleri daha makul kılıyor.
Teoriyi savunan ünlü bilim insanları
Teorinin en önemli temsilcisi bugün halen Everett olarak görülüyor. Amerikalı fizikçi 1982'de 51 yaşında öldüğünde çoklu evren teorisi fizikçiler arasında ciddi biçimde tartışılmaya başlamıştı.
Bugün fikri ciddi biçimde ele alanlar arasında ABD'li teorik fizikçi Sean Caroll, "Kozmos: Bir Uzay Serüveni" belgeselinin sunucusu ve ünlü astrofizikçi Neil deGrasse Tyson ve 2018'de hayatını kaybeden Stephen Hawking yer alıyor.
Özellikle Britanyalı fizik profesörü Hawking'in 2018'de ölmeden önce Belçikalı Thomas Hertog'la birlikte yayımladığı makale, teorinin geniş çapta tartışılmasını sağlamıştı.
Hawking'in son makalesi
Evreni meydana getirdiği varsayılan Büyük Patlama'yı konu alan makale, evrenin aslında sonsuz olmadığını, sonsuza dek genişlemeyeceğini ve daha önce düşünülenden çok daha basit bir yapıda olduğunu öne sürmüştü.
Makale, "kozmik enflasyon ve kozmik çoklu evren" teorilerine yeni bir soluk getirmişti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Modern fizik, evrenin nasıl oluştuğuna dair birden fazla teori öne sürüyor. Bunların başında gelen teori, Büyük Patlama sonrası "kozmik enflasyon" adı verilen hızlı bir genişleme evresinin başladığını söylüyor.
Kimilerine göre kozmik enflasyonla birbirinden çok farklı olan yeni evrenler de oluştu. Hertog ve Hawking'in makalesi ise bu düşünceyi farklı biçimde ele alıyor.
Makalede farklı fizik kanunlarının geçerli olduğu evrenler teorisi yerine, bu alternatif evrenlerin birbirinden çok da farklı olmayabileceği savunuluyor.
Hertog, "Eski teoriye göre çok çeşitli evrenler vardı, bazıları boş, bazıları cisimlerle dolu, bazıları çok hızlı genişleyen bazıları kısa ömürlü. Çok büyük farklar vardı" diyor.
Bilim insanı, kendi teorilerinin çoklu evreni "hepsi birbirine benzeyen ve idaresi daha kolay bir evren takımına" indirgediğini söylüyor.
Kabarcık evrenler: Hawking'den önce ne düşünülüyordu?
Evrenin sonsuza dek genişleyeceği fikrini baz alan çoklu evren anlayışı ise Büyük Patlama'dan sonraki enflasyon evresi sürerken, evrenin bazı bölgelerinde genişlemenin durduğunu ve kabarcıklar oluştuğunu savunuyordu.
Bu kabarcıklar ilk seviye embriyonik çoklu evrenler olarak görülüyordu. Fakat bu anlayış, aslında farklı kabarcıklarda farklı fiziksel kuralların geçerli olabileceğini öne sürmüştü.
Tıpkı Her Şey Her Yerde Aynı Anda'da karakterlerin bir evrende sosis parmaklara sahip olması gibi…
"Verdiğimiz her karar yeni bir evren yaratıyor"
Çoklu evrenlerin bir diğer savunucusu Caroll ise Eeverett'in izinden giderek "çoklu dünyalar yorumunu" benimsiyor.
Kuantum mekaniğinin yorumlarından biri olan çoklu dünyalar, yaşamdaki her önemli olayın birden fazla olası sonucu olduğunu ve dünyayı alternatif gerçekliklere böldüğünü savunuyor.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde görev alan Caroll'a göre bu yorum, insanların seçim yapması gereken her anda ve her önemli olayda bir paralel evren oluştuğu düşüncesiyle ilintili. Bu düşünce özellikle bilimkurguda çok popüler.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) fizikçi Max Tegmark, bu fikri şöyle açıklıyor:
Park cezası aldığımda, 'Aslında ceza yemediğim bir paralel evren var' diye düşünmeye çalışıyorum. Böylece biraz daha iyi hissedebiliyorum. Arabamın çekilmediği başka bir versiyon daha var.
Çoklu dünyalar yorumunun arkasında kuantum var
Farklı yorumlardan görüldüğü üzere, çoklu evrenlere inanan bilim insanları bu sonuca her zaman aynı yoldan ulaşmıyor. Diğer bir deyişle çoklu evrenlerin var olduğunu öngören birden fazla teori var.
Örneğin Hawking kozmik enflasyonu temel alırken, Everett'in çoklu dünyalar yorumu kuantum mekaniğinden yola çıkmıştı.
Bugün fizikçiler, kuantum parçacıklarının hem parçacık hem de dalga özelliği gösterdiğini biliyor. Bu durum, "dalga fonksiyonu" diye adlandırılıyor.
Öte yandan bir parçacığın aynı anda farklı kuantum durumlarında olabilmesi de mümkün. Ancak bir ölçüm yapılması halinde bu durumlardan yalnızca biri gerçekleşiyor. Bir anlamda gözlem yapılan kuantum parçacıkları belirli bir durumu "seçmeye" zorlanıyor ve diğer olasılıklar yok oluyor. Buna da "dalga çökmesi" adı veriliyor.
Everett'e göreyse dalga fonksiyonunda kodlanan tüm olasılıklar eşit derecede gerçek. Diğer bir deyişle "dalga çökmesiyle" bu olasılıklardan yalnızca biri ölçülüyor ama diğer olasılıklar sıfırlanmıyor. Bunun yerine başka gerçeklikler oluşuyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
2/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
3/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
4/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
5/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
6/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
7/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
8/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
9/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
10/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
11/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
12/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
13/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
14/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
15/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
16/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
17/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP) -
18/30
28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP) -
19/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
20/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters) -
21/30
26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP) -
22/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
23/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
24/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
25/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP) -
26/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
27/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP) -
28/30
18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP) -
29/30
18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP) -
30/30
16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)
Her Şey Her Yerde Aynı Anda hangi teoriyi temel alıyor?
Bu noktada akla şu soru geliyor: Oscar Töreni'ne damga vuran Her Şey Her Yerde Aynı Anda'da konu edilen farazi çoklu evrenler, temelde hangi teoriyi baz alıyor?
Filmin yönetmen koltuğunda oturan Scheinert ve Kwan, New York Times'a verdikleri bir röportajda, hem kuantum mekaniğinin çoklu dünyalar yorumundan hem de kabarcık evrenler fikrinden ilham aldıklarını söylemişti.
Öte yandan birçok fizikçi, filmden keyif almalarına rağmen, konunun gerçekten bilimsel incelemeye dayanmadığını düşünüyor. Buna göre film, herhangi bir bilimsel teoriye "dayanmak" yerine onlardan sadece "ilham alıyor".
Virginia Teknoloji Enstitüsü'nden fizikçi Djordje Minic, "Çoklu evreni varoluşsal bir sorunu sanatsal bir yolla keşfetmek için araç olarak kullanmışlar. Bilimsel bir şekilde kullandıklarını düşünmüyorum" diyor.
Çoklu evrenler kanıtlanabilir mi?
Bilim dünyası bu sorunun cevabında da hemfikir değil. Teoriye karşı çıkanlar, bunu sınamanın ve kanıtlamanın mümkün olmadığını düşünüyor. Ancak kimisine göre insanlık bir gün bu teoriyi sınama imkanını da elde edebilir.
Sidney Üniversitesi'nden astrofizik profesörü Geraint Lewis, "Test edilebilir olup olmadığına dair hiçbir fikrimiz yok" ifadelerini kullanıyor:
Bunu sınayacak matematiksel bir teori elimize geçerse başka evrenlerin varlığını tespit edip edemeyeceğimizi görme şansımız olacak. Ancak şu anda hangi yolda olduğumuza dair hiçbir fikrimiz yok.
Paralel evrenler arasında seyahat mümkün olabilir mi?
Bazı teorik fizikçiler, paralel evrenlerin gerçek olduğu anlaşılırsa bunlar arasında seyahatin de mümkün olabileceği görüşünde. Solucan delikleri ve kara delikler gibi nesnelerin evrenler arasında köprü olabileceği savunuluyor.
Ancak bunlar birer tahminden ibaret. Zira şu anda çoklu evrende farklı gerçeklikler arasında nasıl seyahat edileceğine dair bir teori yok.
Ayrıca bu tür bir seyahat, özellikle çoklu dünyalar yorumu açısından kuantum mekaniğinin doğasının ihlal edilmesi demek. Bu yüzden böyle bir sıçramanın imkansız olduğunu düşünenler de var.
Yararlanılan kaynaklar: Forbes, Washington Post, The New York Times, The Next Web, Evrim Ağacı, BBC Türkçe, T24
Derleyen: Çağla Üren
