Doğu Afrika ülkesi Uganda'da yoğun olarak kullanılan motor taksiler boda boda olarak adlandırılıyor.
Boda bodalar hızlı ve ucuz olması sebebiyle halk tarafından tercih ediliyor.
Aynı zamanda yetersiz yol altyapısı sebebiyle oluşan yoğun trafikten kaçmak için de kullanılıyor.
İşsizlik oranlarının yüksek olduğu Doğu Afrika ülkesi Uganda'da iş bulamayan gençler boda boda sürücüsü oluyor.
Bilgi birikimine, büyük sermayeye veya başka gerekliliklere ihtiyaç duymadan hemen bir motor satın alıp çalışmaya başlıyorlar.
Sadece motor sahibi olanlar değil, bir başkasının motorunu kiralayarak boda boda yapan kişiler de bulunuyor.
Hakim Salli onlardan biri. Kendisi 35 yaşında ve 8 yıldan beridir boda boda sürücülüğü yapıyor. Kiraladığı motora günlük 10 bin şilin ödeme yapıyor.
Hakim, "Boda boda sürücüsü olduğum için mutluyum. Eğitimim olmadığı için Uganda'da çalışabilecek alternatif herhangi bir iş yok. Günde 12 saat çalışıyorum" dedi.
3 çocuğu olan Hakim, kazandığı paranın kira ve diğer giderleri için yeterli olmadığını söyledi.
Bir sınırdan diğer sınıra
1990'lı yıllarda Uganda-Tanzanya sınırında başlayan motor taksiler zamanla tüm ülke yayılıyor.
Boda bodanın ismi Uganda-Tanzanya sınırında yer alan Busia isimli kasabadan geliyor. İngilizcede 'sınır' anlamına gelen 'border'dan türüyor.
Sınırdan geçişte herhangi bir resmi işlem veya evrak ihtiyacı duymadan, kolayca geçişi sağladığı için bu ismin verildiği ifade ediliyor.
Uganda'da kayıtlı boda boda sayısı 150 bin civarlarında. Kayıt dışı çalışanlarla birlikte bu rakamın 300 bin dolaylarında olduğu tahmin ediliyor.
Bu motorlar sadece yolcu taşımak için değil aynı zamanda yük taşımacılığı için de kullanılıyor.
Global taşımacılık şirketleri de Uganda'ya adapte olmuş durumdalar. Normal taksi seçeneğinin yanına boda boda çağırma imkanı da tanıyorlar.
Sadece global değil, Ugandalı girişimciler tarafından geliştirilen boda boda uygulamaları mevcut.
Telefon uygulaması kanalıyla boda bodaları istediğiniz yere çağırma ve seyahat etme imkanı sunuyor.
"Sabit bir tarife ücreti yok, yolcu ile konuşarak fiyatı belirliyoruz"
Taksimetre veya sabit mesafe ücreti bulunmuyor. Yolculuktan önce boda boda sürücü ile gidilecek yerin ücretini konuşmak ve pazarlık yapmak gerekiyor.
Boda boda sürücüsü Kalengo Michael, "Sabit bir tarife ücreti yok. Yolcu ile konuşarak fiyatı belirliyoruz. Örneğin Muyonyo denilen bölgeye gitmek için ben 5 bin şilin istediğimi söylüyorum. Yolcu 3 bin şilin teklif ediyor. Genelde ortasını buluyor ve 4 bin şiline anlaşıyoruz" dedi.
Boda bodaların çoğunluğu Başkent Kampala'da bulunuyor. Şehrin silüetini tamamlar nitelikteler. Özellikle trafik ışıklarında bir anda yüzlerce boda boda birikebiliyor.
Lakin bunca kargaşaya rağmen kaza sayısı oldukça düşük. Ülkede yerleşmiş bir motor kültürü var.
Uganda'nın ilk elektrikli boda bodası
Mike alışılmışın dışında bir boda boda sürücüsü. Uganda'nın ilk ve tek elektrikli boda bodasını kullanıyor.
Uganda'daki bir üniversitenin ARGE merkezi tarafından üretilen elektrikli motosikleti satın alarak boda boda yapmaya başladığını söyledi.
Mike, "Normal boda bodalar benzin tüketiyor. Bu sebeple çok pahalı. Ben de elektrikli motosiklet alarak masraflarımı azalttım. Akşamları evimde şarja takıyorum ve ertesi gün kullanıyorum. Herhangi bir gideri yok. Çok sessiz ve konforlu" diye konuştu.
Güvenli ve konforlu olduğu için özellikle kadınlar tarafından yoğun ilgiyle karşılandığını söyleyen Mike, boda boda sektörüne yeni ve sürdürülebilir bir soluk kattım dedi.
© The Independentturkish
