Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) resmi verilerine göre Mısır, domates üretimi ve yetiştiriciliğinde dünyada beşinci sırada yer alıyor.
Luksor kenti (güney Mısır) yakınlarındaki Esna, tek başına toplam Mısır mahsullerinin yüzde 30'unu üretiyor.
Son beş yılda domates kurutma tesisleri, yurt dışındaki ihracat fırsatlarını artırmak amacıyla büyük gelişme kaydetti.
Bu proje, kurutulmuş domates ürünlerinin Avrupa Birliği (AB) pazarlarının çoğunu ve Orta Doğu'nun bazı ülkelerini işgal etmesinin ardından gençlere yoğun iş imkânı sağlamayı başardı.
FAO'nun verilerine göre domates üretimi ve yetiştiriciliğinde dünyada beşinci sırada yer alan Mısır, yılda 400 bin feddanlık (Mısır, Sudan, Suriye ve Umman'da kullanılan bir alan ölçü birimi) bir alanda yaklaşık 8 milyon ton domates mahsulü yetiştiriyor.
South Valley Üniversitesi'nde Ziraat Profesörü olan Abdullah Muhammed, "Mısır domates yetiştiriciliğinde kışlık ürün, yazlık ürün ve Nil ürünü olmak üzere üç ana ürün yetiştiriyor. Bununla birlikte, domates üretiminin dezavantajlarından biri de çabuk çürümesidir. Bu nedenle bol üretime rağmen Mısır, Tarım Bakanlığı'nın verilerine göre mahsulün sadece yüzde 2,1'ini, yani yaklaşık 130 bin tonunu ihraç ediyor" dedi.
Abdullah Muhammed, sözlerine şöyle devam etti:
Domates kurutma projeleri, katma değeri yüksek projelerdir. Çünkü domateslerin yurt dışına ihracatını engelleyen hızlı çürüme sorununun üstesinden gelmek için çift miktarlı ihracat şansını artırıyor. Ancak domates kurutma endüstrisi, iyi bir bilimsel denetim sağlandığı takdirde değerini ve ihracatını artırmaktadır.
Mısırlıların domatese neden "deli" dediği sorusuna Muhammed, "Pazarlarda domatesin fiyatı dalgalanıyor. Bir kilogram domatesin fiyatı sadece bir cüneyhken iki ay sonra 15 cüneyh olur. Bunun bilimsel sebebi ise üretiminin az olduğu yaz döneminde seralarda yetiştirilen, gübreye ihtiyaç duyan ve normal ekime göre daha yüksek maliyetli olan domateslerin Mısır pazarındaki fiyatlarının ikiye katlanması ve miktarlarının azalmasıdır" cevabını verdi.
Domates kurutmanın aşamaları
Güneşin göz kamaştırıcı ışınları altında kurutulmaya bırakılan domateslerin eşsiz görüntüsü göze çarpıyor. Ancak bu manzara, ürün ihracat ve tüketim aşamasına gelene kadar birkaç karmaşık aşamadan geçiyor.
Şehit Macid Salih Domates Kurutma Tesisi Müdürü Abdulkerim Fehmi, "Domatesler tesise gelmeden önce, kaliteli bir domates akışını sağlamak için domates üreten en iyi çiftçilerle sözleşmeli ekim yapıyoruz. Ayrıca hasattan önce yetiştirme yönteminin kalitesinden emin olmak için gübreleme ve sulama döneminde çiftçileri periyodik olarak denetliyoruz. Hasattan sonra numuneler, ürünün güvenliğini sağlamak için kalite testine tabi tutuluyor" dedi.
Fehmi, "Numunelerin sonuçları ortaya çıktıktan sonra domatesler, yanlış depolamadan kaynaklanan onaylı spesifikasyonları karşılamayan herhangi bir taneyi dışlayacak şekilde ayıklanır, böylece domateslerin mekanize yıkama aşaması başlar. Daha sonra domatesler tesisteki işçiler tarafından kesilerek steril örtülere yayılır. Ardından tüm domates parçalarının üzerine belirli miktarda tuz serpilir ve böylece domatesler kurutulmak üzere 12 gün boyunca parlak güneş ışığına maruz bırakılır. Son aşamaysa, kurutulmuş domateslerin birinci ve ikinci kalite olarak sınıflandırılarak müşterilere uygun ambalajlara konarak paketlenmesidir" diye konuştu.
Kurutulmuş Mısır domatesleri
Kurutulmuş Mısır domatesleri
-
1/7
Mısır, domates üretimi ve yetiştiriciliğinde dünyada beşinci sırada bulunuyor / Fotoğraf: Independent Arabia -
2/7
Son beş yılda, Mısır'daki domates kurutma tesisleri, yurtdışına ihracat fırsatlarını değerlendirmek amacıyla gelişim gösterdi / Fotoğraf: Independent Arabia -
3/7
Mısır, 400 bin feddanlık bir alanda yılda yaklaşık sekiz milyon ton domates yetiştiriyor / Fotoğraf: Independent Arabia -
4/7
Mısır, domates yetiştiriciliğinde kışlık ürün, yazlık ürün ve Nil ürünü olmak üzere üç ana ürün üretiyor / Fotoğraf: Independent Arabia -
5/7
Domates kurutma projeleri, mükemmel katma değere sahip projelerdir, çünkü hızlı çürüme sorununun üstesinden gelmek için domatesleri iki katına çıkarma şansını artırırlar / Fotoğraf: Independent Arabia -
6/7
Piyasalarda domates fiyatları dalgalanıyor. Bir kilogram domatesin fiyatı sadece bir cüneyken iki ay sonra 15 cüneyhe yükselebilir / Fotoğraf: Independent Arabia -
7/7
Domates kurutma projeleri, çeşitli vasıflara sahip insanları çeker ve doğrudan ve dolaylı iş olanakları sağlar / Fotoğraf: Independent Arabia
İhracatta artış
Kurutulmuş Domates İhracat İstasyonu'nda Kaliteden Sorumlu Mühendis Ayşe Hüseyin, "Mısır'ın en büyük beşinci üretici ülke olarak üretiminde dünyaya öncülük ettiği bu bereketli mahsulün ihracatını artırmak için en iyi çözüm kuru domates üretim projeleridir. Kurutulmuş domates üretim projelerinden önce, yüzde 3'e ulaşmayan çok az ihracatla birlikte, yıllık mahsul kayıpları da büyüktü. Kurutulmuş domates üretimi, İskenderiye ve Damietta limanlarından deniz yoluyla yapılan ihracatla büyük miktarlarda mahsul satın almak için sözleşme yapan Avrupa ülkeleriyle birlikte AB ülkelerinin çoğuna gönderiliyor. Kurutulmuş domates kullanan pizzacıların popülaritesi nedeniyle İtalya ve Brezilya pazarında da varız. Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi pazarları, özellikle Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere, Safaga Limanı aracılığıyla kurutulmuş domates üretiminden artan miktarlarda alımda bir patlamaya tanık oluyor" şeklinde konuştu.
Domates kurutma tesislerinde Klinik Beslenme Danışmanı ve Gıda Güvenliği Sorumlusu Abdurrahim el-Hasani, kurutulmuş domatesin faydaları hakkında şunları söyledi:
Domates bol miktarda C vitamini ve büyük miktarlarda mineral tuzlar içerir. Bu nedenle sindirim bozukluklarını azaltır, sağlıklı karaciğer fonksiyonlarını destekler ve prostat kanseri riskini düşürür. Almanya'daki birçok araştırmaya göre, taze olsalar bile kurutulmuş domates yemek çiğ domates yemekten daha iyidir. Çünkü antioksidanların etkisi kurutulduklarında veya pişirildiklerinde iki katına çıkar. Bu nedenle, kurutulmuş domateslere yönelik küresel talebin hacmi artıyor.
İşsizlikle mücadele için bir silah
Domates kurutma tesislerinden birinde Personel İşleri Sorumlusu olan Ebu Avf Ferrac, Domates kurutma projeleri, çeşitli niteliklere sahip yoğun işgücünü çekiyor ve doğrudan ve dolaylı iş fırsatları sağlıyor. Özellikle günde sekiz saat domates kesme ve fırçalama işinde çalışan ve tatmin edici bir aylık maaş alan kadınlar için bu önemli bir husus" dedi.
Ferrac, bir tesiste, "domates kurutmanın çeşitli aşamalarında farklı görevleri yerine getiren 600'den fazla işçi bulunduğuna" dikkat çekti.
"Kurutma tesislerinde istihdam sorununun sadece domates mevsimi ile ilgili olduğunu ve bunun da mevsimlik işler olduğu için çalışma isteksizliği yarattığını" ifade eden Ferrac, Bununla birlikte, kurutma tesislerinin çoğu, biber ve üzüm gibi diğer mahsulleri kurutmayı başararak, istasyonlarda çalışanların yıl boyunca çalışmalarının sürdürülebilirliğini sağladı" ifadelerini kullandı.
Fatıma el-İsnavi Hanım, üç yıl önce domates kurutma tesislerinde iş imkanı bulmaktan duyduğu mutluluğu dile getirerek, kendisine ihtiyaçları için yeterli aylık maaşı aldığını ve bunun evinin gereksinimlerini karşılamasına yardımcı olduğunu söyledi.
Ayrıca, çoğu yurt dışına ihraç edilen üretimin kalite güvencesini sağlamak için domates kurutma tesislerinde çalışmaya katılan herkese iyi bir eğitim verilmesine övgüde bulundu.
