NASA'nın birkaç yıl içinde insanları Ay'a götürmek üzere başlattığı Artemis I görevinde sona yaklaşıldı.

"Gelmiş geçmiş en büyük roket" diye bilinen Uzay Fırlatma Sistemi'yle (SLS), 16 Kasım'da ABD'nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Üssü'nden fırlatılan Orion uzay aracı bugün Dünya'ya dönecek.

Şimdilik mürettebatsız fırlatılan Orion, Ay yörüngesinde döndü ve uzayda toplam 25 gün geçirdi. Aracın Türkiye saatiyle 20.39'da Pasifik okyanusuna düşmesi bekleniyor.

Meraklı bekleyiş sürerken, NASA yetkilileri ve yorumcuları da 19.00'dan itibaren canlı yayında olacak.

Yayın, YouTube, NASA TV ve NASA'nın internet sitesinden izlenebilecek.
 

Orion uzay kapsülü General Moonikin Campos adlı bir cansız mankenin "komutasında". Moonikin Campos'a, Helga ve Zohar adlı iki manken daha eşlik ediyor.

Gerçeğe uygun tasarlanan bu cansız modeller sayesinde NASA, gelecekte astronotların Ay'a gidiş ve dönüş yolculuğunda maruz kalacağı radyasyon miktarını ölçebilecek.

Dünya'ya dönüş, Orion'un ısı kalkanı açısından zorlu bir sınav olacak. Uzay aracı gezegenin atmosferine girdikten sonra yaklaşık 2 bin 600 derecelik ısıya dayanmak zorunda kalacak.

Saatte 40 bin kilometre hızla gezegene ilerleyen Orion'ın hızı atmosferden geçiş sırasında saatte 520 kilometreye düşecek.

Artemis görev yöneticisi Mike Sarafin, "Şimdilik seyahat boyunca bazı bonus hedeflere bile ulaştık. Tamamen başarılı bir görev olma yolunda" ifadelerini kullandı.

Orion'un Dünya'ya girişi sırasında NASA, insanları taşımak için tasarlanmış uzay araçlarında ilk kez denenecek bir yönteme başvurmayı planlıyor.

İniş lokasyonu (splashdown location) adı verilen bu yöntemde Orion, Dünya'nın üst atmosferine girdikten sonra biraz geri çekilecek ve okyanusa inmeden önce paraşütlerle yavaşlatılacak. 

Okyanusa iniş sırasında uzay aracının hızı saatte 30 kilometreye kadar azaltılmış olacak. Bu sayede Orion'ın okyanusta önceden belirlenmiş bir noktaya inmesi planlanıyor.

Bunun ardından, hazırda bekleyen ekipler kapsülü indiği bölgeden kurtararak incelenmek üzere NASA araştırmacılarına teslim edecek.

Orion'ın navigasyondan sorumlu yöneticisi Chris Madsen, "Artemis II'de Orion'da insanlar olacak. Nereye ineceklerini belirlememiz, onları söz konusu bölgeden hızla alabilmemiz için önemli" diye konuştu.

Görevin Artemis II adı verilen ikinci aşamasında sıra insanlara gelecek. İkinci aşamada Orion uzay aracı yine Ay'ın çevresinde dönecek ama bu kez yolcu da taşıyacak. 

Artemis III görevinde ise astronotlar 50 yıl aradan sonra Ay yüzeyine yeniden adım atacak. Ay'a ilk adımı 1972'deki Apollo 11 görevinde astronot Neil Armstrong atmıştı.

Artemis III, insanların bu gök cismine ilk gidişi olmasa da içinde önemli ilkleri barındırıyor. Zira bu misyon sayesinde ilk kadın astronot Ay yüzeyinde yürümüş olacak. Ayrıca NASA, beyaz olmayan ilk astronotu da bu görevle Ay'a göndermeyi planlıyor.

Görevin adı Yunan mitolojisindeki çok yönlü bir tanrıça olan Artemis'ten geliyor. Artemis, doğa tanrıçası ve hayvanların efendisi olarak görülüyordu.

Uzay ajansı şu anda ilk görevlerin planlamasını yapıyor olsa da aslında Artemis misyonu üç görevle sınırlı kalmayacak. Uzay ajansı 2030'lara kadar sürecek birçok görevle birlikte Ay'da insanların barınabileceği bir üs inşa etmek istiyor.

 

Independent Türkçe, The Verge, Washington Post

Derleyen: Çağla Üren