Reuters, İran şehirlerinin büyük bir kısmında mollalar (din adamları) rejimini devirmek isteyen protestocuların ülke genelinde 3 günlük bir genel grev çağrısı yapması üzerine dükkanların kepenk kapadığını aktardı.
İranlı Kürt genç kadın Mahsa Amini’nin 16 Eylül'de Ahlak polisi tarafından gözaltına altında tutulduğu sırada ölmesinden bu yana ülkenin dört bir yanında protesto gösterileri düzenleniyor. Bu protestolar, 1979 devriminden bu yana İran İslam Cumhuriyeti'ne karşı en güçlü meydan okumalardan biri olarak görülüyor. Öte yandan İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) göstericileri tehdit etti.
Twitter’da 380 bin takipçisi bulunan ve protesto gösterilerinden görüntüler aktaran 1500tasvir adlı hesap, başkent Tahran'daki Kapalı Çarşı (Bazar-e Bozorg) gibi büyük ticaret merkezlerinin yanı sıra Kerec, İsfahan ve Şiraz gibi diğer büyük şehirlerde dükkanların kepenk kapattığını gösteren videolar yayınladı. Reuters'a konuşan görgü tanıkları, çevik kuvvet polisi ve Besic Gücü milislerinin Tahran'ın merkezinde yoğun bir şekilde konuşlandırıldığını söylediler.
İran'ın yarı resmi haber ajansı Fars, yetkililerin, İranlı futbol efsanesi Ali Daei'nin sahibi olduğu bir kuyumcu dükkanını, 3 günlük genel greve katılma kararının ardından mühürlediklerini aktardı.
1500tasvir ve protestolardan gelişmeleri aktaran diğer hesaplar, Bucnurd, Kirman, Sabzivar, Ilam ve Erdebil gibi daha küçük ilçelerde dükkanların kepenk kapattığını gösteren benzer görüntüleri yayınladı.
Hengaw İnsan Hakları Örgütü, Kürt nüfusun yoğun olduğu İran'ın batısındaki genel grev hareketine 19 şehrin katıldığını bildirdi. İran’da Ahlak polisi tarafından başörtüsü kurallarına uymadığını suçlamasıyla gözaltına alınan Amini'nin (22) ölümünden bu yana çıkan olaylarda yüzlerce kişi öldü.
Rojnews Haber Ajansı’nın haberine göre İran şehirlerinin büyük bir kısmı greve katıldı. Ajansın Kirmanşah şehrinden yerel kaynaklardan aktardığına göre dükkanlar kepenk kapatırken Arak, Şiraz, Turez, Kazerun, Kirman ve Sistan-Belucistan'da vatandaşlar ve esnaf genel greve katıldı.
Kürdistan eyaleti ve İran'ın birçok bölgesi yaklaşık 3 aydır, Eylül ortalarında Kürt genç kadın Amini'nin Ahlak polisi tarafından başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındığı sırada ölümünün ardından büyük bir kitlesel halk hareketine tanık oluyor.
İranlı eylemciler, ülke genelinde ekonomi üzerinde baskı kurmak ve zarara uğratmak amacıyla yeni bir protesto dalgası çağrısında bulundu. Eylemciler, İran bankacılık sisteminde para dolaşımının önlenmesi amacıyla vatandaşları önümüzdeki üç gün boyunca alışveriş yapmamaya çağırdılar.
Eylemciler, özellikle büyük şehirlerdeki çarşılar gibi ticaret merkezlerinde olabildiğince çok dükkanın yarına kadar kapalı kalması gerektiğini söylediler.
Grev çağrısı İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri’nin, Ahlak Polisi Birimi’nin kapatıldığını duyurmasının ardından yapıldı. Ancak gözlemciler, Muntazeri’nin duyurusunu, daha ziyade bu üç günlük genel grev çerçevesinde protestocuları yatıştırma girişimi olarak gördüler.
İran'ın yarı resmi ajansı ISNA’nın, İran Yargı Erki'ne bağlı Mizan Haber Ajansı’na dayandırdığı haberine göre İranlı eski futbol efsanesi Ali Daei’nin Tahran'ın lüks semtlerinden birinde bulunan kuyumcu dükkanı ve restoranı mühürlendi. Haberde daha fazla detay ise aktarılmadı.
Daei, geçtiğimiz hafta Mahsa Amini'nin ölümü üzerine başlayan protesto gösterilerini desteklemesinin ardından tehditler aldığını açıklamıştı. Daei, geçtiğimiz Eylül ayına kadar Portekizli futbolcu Cristiano Ronaldo'nun bu rekoru kırdığı uluslararası liglerde 109 golle uluslararası futbol tarihinin en çok gol atan oyuncusuydu. Daei, 1998 yılında İran’ın ABD’ye karşı 2-1'lik bir skorla Dünya Kupası'nda tarihi bir zafer kazandığında İran Milli takımındaydı. Daei, Bayern Münih de dahil olmak üzere Almanya futbol ligi Bundesliga'da çeşitli takımların formalarını giydi.
Daei, İranlı yetkililerin protestoculara karşı aşırı güç kullanması nedeniyle Dünya Kupası için Katar'a gitmeme kararı aldığını açıkladı.
Öte yandan DMO, emniyet güçlerinin ‘isyancılara, haydutlara ve teröristlere’ merhamet göstermeyeceğini söyledi. İran'ın yarı resmi Mehr Haber Ajansı’nın dünkü bir haberine göre DMO açıklamasında, ‘İran Yargı Erki’nin İsrail ajanlarına yönelik yasal ve adli soruşturma çerçevesinde aldığı kararlı tedbirlere ve İsrail istihbarat teşkilatıyla işbirliği yapma ve insan kaçırma suçlamasıyla yargılanarak idama mahkum edilen 4 kişinin cezasının infaz edilmesine’ övgüde bulundu. Açıklamada, ‘bu tür adımların genellikle caydırıcı ve faillere adil ve ciddi şekilde davranılacağına dair kamuoyu güvenini artıran umut verici gelişmeler olduğu’ belirtildi. Açıklamada ayrıca son dönemde ‘sabotaj, terör ve bölücülük faaliyetlerine karışmakla’ suçlananlarla kararlı ve süratli bir şekilde ilgilenilmeye devam edilmesi genel bir talep haline geldiği ve Yargı Erki’nin de bununla ilgileneceği kaydedildi.
Kurumların halk protestolarına ve taleplerine ilgi göstermesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “Emniyet güçleri, düşmanın casusları olan isyancılarla ve teröristlerle itidalli bir şekilde karşı mücadele etmeye devam edecek. İran İslam Cumhuriyeti ve halkı bu son huzursuzluğu da bertaraf edecek ve bu hibrit savaşı kazanacak” denildi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
