Bilim insanları, doğuştan körlüğe sahip yetişkin farelere görme yetisini geri kazandırdı.

ABD'deki Kaliforniya Üniversitesi, Irvine'den araştırmacıların deneyde kullandığı fareler, doğuştan körlüğe veya doğumda ciddi görme bozukluğuna neden olan "leber konjenital amaurosis" (LCA) adlı bir rahatsızlığa sahipti.

Göz retinasını etkileyen ve nadir görülen kalıtsal rahatsızlık, görme yetisinde rol oynayan çok sayıdaki genden herhangi birinin mutasyona uğramasıyla ortaya çıkıyor.

Bilim insanları bunu tedavi etmek için retina implantları, gen düzenleme teknolojisi lerini ve ilaç tedavileri üzerinde çalışıyor.

Son dönemde ise retinayı hedefleyen sentetik bileşikler, "çubuk fotoreseptör" adı verilen yapılarla ilgili mutasyonlara karşı özellikle umut veriyor.

Gözün arkasında yer alan çubuk fotoreseptörler, loş ışığı algılamaya yarıyor. Bu yapılar, ışığı elektrik sinyallerine dönüştürmek için bir dizi biyokimyasal reaksiyonu kullanıyor.

Araştırmacılara göre sentetik retinoidlerle (A vitaminiyle ilişkili kimyasal bileşikler) LCA hastalarını tedavi etmek mümkün.

Daha önce sentetik retinoidlerin doğrudan göze enjekte edilmesiyle çocuklardaki bazı görme kayıplarının telafi edilebileceği keşfedilmişti. 

Beynin görme sisteminin erken yaşlarda oluştuğu ve güçlendiği düşünülüyor. Bu nedenle bilim insanları tedavinin yetişkinlerde nasıl sonuç vereceğinden emin değil.

Hakemli bilimsel dergi Current Biology'de yayımlanan yeni makalenin yazarları, bu sorunun cevabını bulmak için harekete geçti ve tedaviyi yetişkin fareler üzerinde denedi.

Kemirgenlere 7 gün boyunca sentetik retinoid uygulandı. 27 gün devam eden tedavinin sonucunda hayvanların ışık duyarlılığı ve ışığa yönelme davranışlarını kısmen geri kazandığı görüldü.

Tedaviden 9 gün sonra, görme korteksinde çok daha fazla nöronun optik sinirler tarafından aktive edildiği anlaşıldı.

Bu da gözden görsel kortekse bilgi taşıyan merkezi sistemin, yetişkinlerde bile retinoid tedavisiyle önemli ölçüde düzeltilebileceği anlamına geliyor.

Nörobiyolog Sunil Gandi, "Açıkçası, tedavinin görmeyle ilgili beyin devrelerini bu seviyede kurtarmasına şaşırdık" diye konuştu:

Görmek, sağlam ve işleyen retinadan daha fazlasını gerektirir. Beyne sinyaller gönderen gözde başlar. Görsel algının gerçekten ortaya çıktığı yer, beynin merkezi devreleri.

Şimdilik hayvanlar üzerinde daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

Ancak gelecekte sinirbilimciler, bu tedaviyi LCA hastası yetişkinlerde de deneyebilir.

Independent Türkçe, Science Alert, Kaliforniya Üniversitesi, Irvine

Derleyen Çağla Üren