Bilgisayarlı tomografi (BT) taramalarının ABD'de 100 binden fazla kanser vakasına yol açabilceği tespit edildi. 

Kişisel ölçekte BT taramalarının kanser riskini artırma ihtimalinin çok düşük olduğu tahmin ediliyor. Uzmanlar tıbbi açıdan gerekli görüldüğü takdirde bundan korkulmaması gerektiğini ifade ediyor.

Ancak bilim insanları BT taramalarının gittikçe arttığını ve insanların gereksiz radyasyona maruz kaldığını belirtiyor. Yüksek radyasyona maruz kalmanın kanser riskini artırdığı bilinse de düşük seviyeler hakkında yeterli veri yok.

Hakemli dergi JAMA Internal Medicine'da dün (14 Nisan) yayımlanan bir çalışmada, BT cihazının türü, tarama süresi, hastanın vücut büyüklüğü ve taranan bölgenin hassasiyeti dikkate alınarak bu taramaların popülasyon genelindeki etkisi anlaşılmaya çalışıldı.

Araştırmacılar ABD genelindeki 143 hastaneden 2016-2022 dönemine dair aldıkları istatistikleri kullanarak 2023'te yaklaşık 62 milyon hasta üzerinde 93 milyon BT muayenesi yapıldığını tahmin etti.

Radyasyon risklerine dayanarak hesaplama yapan bilim insanları, 2023'te yapılan BT taramalarının, gelecekte 103 bin kanserle bağlantılı olabileceği sonucuna vardı. 

Ekip makalede şöyle yazıyor: 

Mevcut uygulamalar devam ederse BT'yle ilişkili kanserler, yıllık tüm yeni kanser tanılarının yüzde 5'ini oluşturabilir. 

Riskin özellikle çocuklar ve ergenler için daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Örneğin bir yaşın altında BT taraması yaptıranların hayat boyu tiroid kanserlerine yakalanma riski daha yüksek görünüyor.

Diğer yandan yetişkinlerin BT taraması yaptırma olasılığı daha yüksek ve çalışmada öngörülen kanser vakalarının büyük bir kısmını onlar oluşturuyor.

Yetişkinlerde en çok kanser vakasının, karın ve pelvis taramasından kaynaklanacağı öngörülüyor. Araştırmaya göre en yaygın kanserler ise akciğer, kolon, lösemi ve mesane kanseri. Sadece kadın hastalardaysa meme kanseri ikinci en yaygın kanser türü olarak saptandı.

Ancak bilim insanları düşük seviye radyasyonun kanser riskiyle ilişkisine dair daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor. 

Çalışmada yer almayan BT görüntüleme uzmanı Cynthia McCollough, "BT taramasının hasta bir kişi için yaratacağı herhangi bir risk, muhtemelen altta yatan hastalığın riskinden çok daha azdır" diyor.

Uzmanlar radyasyon içermeyen prosedürler ihtiyacı karşılıyorsa, gereksiz BT taramalarından kaçınmayı tavsiye ediyor.

Avustralya Tıbbi Görüntüleme ve Radyasyon Terapisi Derneği Başkanı Naomi Gibson "Bulgular uzun süreli radyasyona maruz kalmaya karşı dikkatli olunması gerektiğinin altını çizse de bu, klinik gerekçesi varken kişiyi BT taramasından vazgeçirmemeli" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, CBS News, JAMA Internal Medicine

Derleyen: Büşra Ağaç