Şalom'un genel yayın yönetmeni Molinas, El Pais'e konuştu: "Biz Ladino konuşan son nesiliz"

İvo Molinas, Yahudi İspanyolcasının yok olmaya yüz tuttuğunu söyledi

1947'de kurulan ve Türkçe hazırlanan Şalom, tek sayfasınıysa Ladino'ya ayırıyor (Independent Türkçe)

Şalom gazetesinin genel yayın yönetmeni İvo Molinas, İspanya'nın önde gelen gazetelerinden El Pais'e röportajında, kendisinden sonraki nesilde artık Ladino bilen kalmayacağını söyledi.

60 yaşındaki Molinas, "Biz Ladino konuşan son Sefarad Yahudisi nesliyiz. Çocuklarım bile bu dili zar zor anlıyor" dedi.

Şalom'un aylık eki olarak basılan ve dünyada tamamı Ladino dilinde hazırlanan tek gazete niteliğindeki El Amaneser'i de yöneten Molinas, Ladino'nun yok olmasının hem kültürel hem de nüfusa bağlı sebeplerden kaynaklandığını söyledi.

İstanbul doğumlu gazeteci, Türkiye'deki Sefarad Yahudilerinin sayısının son 10 küsur yılda 50 binden 16 bine gerilediğine dikkat çekti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Molinas yeni neslin Türkçe, İngilizce ve İspanyolca konuşmayı tercih ettiğini ve Yahudi İspanyolcası olarak da bilinen Ladino'yu öğrenmediğini söyledi.

Gazeteci, "Yahudi topluluğunun yüzde 40'ı aslında bu dili anlıyor ama artık ebeveynlerimizin yaptığı gibi Ladino konuşmuyoruz" ifadelerini kullandı.

İstanbul'da her çarşamba yayımlanan gazetenin haftada en az 3 bin okurla buluştuğunu belirten Yahudi asıllı yazar, Ladino'nun gazeteler aracılığıyla ayakta kalacağına inandığını da sözlerine ekledi.

Ayrıca Molinas, İspanya devletinin de Ladino'ya sahip çıkmadığını savundu.

Gazeteci, İspanya devletine bağlı İstanbul Cervantes Enstitüsü'nün geçen yıl yeterli öğrenci sayısına ulaşılamadığı için ücretsiz verdiği Yahudi İspanyolcası derslerini iptal etmek zorunda kaldığını hatırlattı.
 


Öte yandan enstitünün direktörü Gonzalo Manglano ise İspanya'nın Ladino'yu ayakta tutmak için elinden geleni yaptığını belirtti.

Manglano, "Cervantes Enstitüsü, Portekiz'deki Saramago Vakfı ve Türkiye'deki Yahudi topluluğuyla, yok olma tehlikesi altındaki dilleri kurtarmak için Avrupa Birliği'nin Ufuk Avrupa programına 3 milyon dolarlık bir proje başvurusu yaptı" dedi.

Direktör, fonlama sağlanırsa enstitünün Madrid'deki Casa Sefarad ve Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı'yla çalışarak, İstanbul'daki Selaniko sinagogunu yeniden açmayı, burayı Ladino kültürünü canlandırmak için kullanmayı planladığını belirtti.

Sefarad Yahudilerinin sürgünü

1492'de İspanya ve Portekiz'den sürülen Sefarad Yahudilerinin büyük çoğunluğu Osmanlı topraklarına sığınmıştı.

ABD'deki Binghamton Üniversitesi'nden Dina Damon'un paylaştığı bilgilere göre, 19. yüzyılın sonlarında İzmir büyük bir Sefarad Yahudisi topluluğuna ev sahipliği yapıyordu. O dönemde şehirde Ladino dilinde hazırlanan La Buena Esperanza, El Novelista ve El Meseret adlı üç gazete yayımlanıyordu.

20. yüzyılın başlarında bu gazetelere El Pregonero, La Boz de Izmir, La Boz del Pueblo ve El Comercial de eklenmişti.



Independent Türkçe, El Pais, AA

DAHA FAZLA HABER OKU