2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı kanun ile getirilen düzenlemelerin içinde belki de en önemlisi kadınlara tanınan doğum borçlanma hakkıdır.

Ancak yapılan bu düzenleme daha sonra çıkarılan bir genelge ile eksik hale getirildi. Bir başka ifadeyle bir ayağı sakat bırakılmış oldu.

Doğum borçlanması yapabilmenin en önemli şartı doğumdan önce en az bir gün dahi olsa sigortalı bir işte çalışma.

Doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadınlar, her doğum için 720 gün borçlanma hakkı elde eder.

Doğum borçlanması üç çocuğa kadar borçlanma hakkı tanıdığı üç çocuk sahip olan bir kadın 2 bin 160 gün borçlanma yapabilmektedir.

Kadın çalışanlar doğum nedeniyle iş hayatından uzak kalırlar. Bu nedenle çalışma hayatından çekildikleri için emekli olmak için gerekli gün sayısı şartını doldurmakta zorlanırlar. Bu yüzden doğum borçlanması düzenlemesiyle iş hayatından çekilen kadın çalışanlara doğum borçlanması hakkı tanındı. Doğum borçlanmasına her zaman ihtiyaç olmayabilir.

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere yapılan düzenlemenin sakat bırakılan ayaklarından bir tanesi 2014 yılında tedavi edildi.

Doğum borçlanması yapabilmenin şartları nelerdir?

Doğum borçlanması yapılabilmesi için doğum yapan kadının doğumdan önce sigortalı olarak çalışıyor olması şarttır. Sigortalılık öncesi doğumlar borçlanılamaz. 

Diğer yandan, doğum borçlanması yapılabilmesi için doğan çocuğun sağ olması gerekir.

Doğum borçlanması yapacak kadın sigortalının borçlanma yapacağı sürelerde, yani doğumdan sonraki en fazla iki yıllık süre içerisinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalı olmaması da gerekir. Borçlanma yapılacak sürelerde adına prim yatırılmamış olması şarttır.

2014 yılında 6552 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonrasında bütün sigortalılara doğum borçlanması hakkı tanındı. Bu tarihten sonra sigortalılık statüsü fark etmeksizin bütün kadın sigortalılar doğum borçlanması yapma hakkına kavuştu.

4/a’lı, 4/b’li ve 4/c’li, yani SSK’lı, Bağ-Kur’lu ve Emekli Sandığı mensubu bütün kadın sigortalılar doğum borçlanması hakkına sahipler.

Doğum borçlanması kadınlara ne kazandırır?

Doğum borçlanması yapan kadın sigortalı çalışmadan gün elde etmiş olur. Kadın sigortalılar genellikle emeklilik için gerekli yaş ve sigortalılık süresi şartını doldururlar ancak doğum nedeniyle iş hayatından uzak kaldıkları için prim ödeme gün sayısı şartını sağlayamazlar.
Bu durumda doğum borçlanması hakkını elde edecek şekilde çocuk dünyaya getirmiş ise,  prim ödeme gün sayısını doldurma hakkı yani halk diliyle gün satın alabilir.

Doğum borçlanmasıyla prim ödeme gün sayısını tamamlayan kadın sigortalı emekli olma hakkına kavuşabilir.

Doğum borçlanması için 720 günün tamamını borçlanmak zorunlu mudur?

Doğum borçlanması doğumdan sonraki çalışılmamış olan en fazla iki yıllık süre için yapılabilir.

Her doğumda en fazla 720 günlük süre borçlanılabilir. Bu sürenin üzerinde doğum borçlanması yapılamaz. Dolayısıyla, her doğum sonrasında kadın sigortalı 720 gün borçlanma hakkına sahiptir.

Ancak 720 günün tamamını borçlanma gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. 720 günün altında ihtiyaç duyulan gün sayısı kadar borçlanmak mümkün.

Bir çocuk için üst limit 720 gün olmak üzere kadın sigortalı istediği kadar borçlanma yapabilir.

Üç doğum borçlanması yapmanın avantajı nedir?

Kadın çalışan emeklilik için gerekli olan üç şarttan ikisini (yaş ve yıl) tamamlamış, ancak prim gün sayısını tamamlayamamış ise, yapacağı üç çocuk için doğum borçlanması ile altı yıl avantaj sağlamaktadır.

Örneğin; kadın çalışan 10.04.1989 tarihinde ilk defa sigortalı olduğu var sayımı ile 45 yaş ve 5 bin 300 gün sayısı ile emekli olacak. Ancak kadın çalışan 45 yaşı doldurmuş, hizmet yılını da doldurmasına rağmen doğumlar nedeniyle çalışma hayatından çekildiği için gün sayısını tamamlayamamış. Baktığımızda ise toplam prim gün sayısı 3 bin 140 gün. Kadın çalışanımız doğum borçlanması ile kalan eksik günlerini üç doğum borçlanması yaparak 2 bin 160 gün yani altı yıl daha çalışmak zorunda kalmadan emekli olabilecektir. 

Emeklilik yaşını geri çeker mi?

Doğum borçlanması sosyal güvenlik kanunumuz gereğince yalnızca sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladıktan sonra yani teknik adıyla kısa veya uzun vadeli sigorta kollarından ilk defa prim ödenmeye başlandıktan sonra yapılabiliyor. Ancak sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra gerçekleşen doğumlar borçlandırılabilmektedir. Bu nedenle doğum borçlanması emeklilik yaşını geriye çekmediği için daha erken yaşta emekli olmak mümkün değildir.

Doğum borçlanması ancak doğumdan önce sigorta girişi olan kadın sigortalılar tarafından yapılabilir ve yalnızca prim ödeme gün sayısı kazandırır.

Doğumdan sonraki süreler borçlanılabildiği için sigorta girişi geri gitmez ve emeklilik için avantaj söz konusu olmaz.

Dolayısıyla, doğum borçlanması yapan kadın sigortalı daha önce hangi koşullara tabi olarak emekli olacaksa, yine aynı koşullar üzerinden emekli olabilir.

Staj sonrası çalışmada avantajları var mı?

Staj yapan kadın sigortalıların doğum borçlanmasıyla emeklilik yaşını öne çekme ihtimali bulunmaktadır.

İş hayatına staj yaparak başlayan ve bu dönemde adına kısa vadeli sigorta kolları primi yatan kadın sigortalılar daha sonra uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladıkları süre içerisindeki doğumlarını borçlanabilirler.

Bu durumda, ilk kez emeklilik için gerekli olan uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladıkları tarih borçlandıkları süre kadar geri gelir. Bu da emeklilik yaşını öne çeker.

Bunu bir örnekle açıklayalım: 20 Mayıs 1991'de staj sigortası yapılan ve adına prim ödenen bir kadın çalışan daha sonra 20 Mayıs 1994'te sigortalı olarak çalışmaya başlamış olsun. Bu kadın sigortalının emeklilik şartları 20 yıl, 50 yaş ve 5 bin 675 gün olacaktır. Bu sigortalının 20 Mayıs 1992'de bir doğum yaptığı düşünülürse avantaj ortaya çıkacaktır. Yapacağı 720 gün (2 yıl) borçlanma ile işe başlangıç tarihi 20 Mayıs 1992'ye geri çekilecek ve emeklilik şartları 20 yıl, 48 yaş ve 5 bin 525 gün olacaktır. Böylece 2 yıl erken emeklilik sağlanacaktır. Ancak bu durum yalnızca staj girişi ile ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olunan süre içerisindeki doğumların borçlanılması halinde geçerlidir. Diğer doğum borçlanmalarında yalnızca prim ödeme gün sayısı eklenir, emeklilik yaşı değişmez.

Sorularınız için: [email protected]