Kadın işçi kimdir? Kime kadın işçi diyoruz?
Bu terim, medeni durumuna bakılmaksızın on sekiz yaşını doldurmuş kadın işçileri ifade eder. Anayasamız kimsenin, yaşına cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamayacağını ve küçükler ve kadınlar için ruhi yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunacağını hükme bağlamıştır. Bu sebeple kadın çalışanların çalışma koşulları gerek iş kanunu açısından gerekse tüzük ve yönetmeliklerle ayrıntılı olarak düzenlemiştir.
Analık halindeki haklardan ilk akla gelen doğum iznidir. Doğum izni ne kadardır? Ne kadar doğum izni kullanılır?
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra da sekiz hafta olmak üzere on altı haftalık analık izinleri bulunmaktadır. Çoğul gebelik hallerinde de doğumdan önceki süreye iki hafta daha ilave söz konusudur. Hamile kadın çalışanların bu süreler içinde çalıştırılmamaları esastır.
Sekizer haftalık izin süreleri artırılabilir mi?
Doğum öncesi ve sonrası öngörülen bu süreler sağlık durumu ve çalıştığı işin özellikleri göz önünde bulundurularak hekim raporu ile artırılabilir.
Sekiz haftalık iznin bir bölümü doğum sonrasına aktarılabiliyor mu?
Hamile olan kadın çalışanın sağlık durumu uygun ise ve doktoru da bu durumu onaylıyorsa doğumdan önceki son üç haftaya kadar çalışmaya devam edebilir. Bu durumda doğum öncesi çalıştığı sürelere ilişkin izin hakkını doğumdan sonraki süreye ilave edebilir.
Doğum izni süreleri 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olanlar içindir. Bir de kadın gazetecilerimiz var. Kadın gazetecilerimiz hangi kanuna tabi çalışır? Ve kadın gazetecilerin doğum izinleri için ayrı bir düzenleme var mıdır?
Yukarıda belirtmiş olduğum düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışanlara has bir uygulama. 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışanlardan farklı olarak, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun var. Bu kanuna göre çalışan kadınların hamileliğinin yedinci ayından itibaren başlayıp, doğumun ikinci ayı sonuna kadar izinli sayılmaları gerekir.
Kadın gazeteci doğum izni süresince ücret alabiliyor mu?
Hamileliğinin yedinci ayından, doğumun ikinci ayının sonuna kadar izinli sayılan basın mesleğinde çalışan kadınlara bu süre boyunca çalışmış oldukları müesseseleri tarafından, son almış oldukları ücretin yarısı ödenir. Doğum gerçekleşmez ya da ölü doğum olursa bu halin oluş tarihinden itibaren bir ay süreyle aynı ücret ödenir. Bu kadının Sigorta’dan ya da diğer kuruluşlardan alacağı yardımlar bu ücretin ödenmesini engellemez.
İşveren doğum izninde olan işçisini devamsızlığını gerekçe gösterip, iş akdini feshedebilir mi?
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz haftalık sürelerde çalıştırılmaları yasak dedik. Bu sürelerde işe gelmemesi durumunda iş akdi feshedilemez. Feshedilirse de geçersiz sayılır.
Hamile olan kadın çalışan, yaptığı iş ağır bir iş ise, işvereninden daha hafif bir iş talep edebilir mi?
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın sağlığına uygun, daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu durumda ücretinden herhangi bir indirim yapılamaz. Hatta başka bir işe aktarılması teknik açıdan makul ve mümkün görünmüyorsa, sağlığın korunması için kadın çalışanın istemesi durumunda ücretsiz izin kullanma hakkı vardır. Bu ücretsiz izin, yıllık izin hesabında da dikkate alınmaz.
Hamilelik süresince kontrollerini yaptırmak isteyen işçi nasıl bir yol izlemeli?
Hamilelik süresince çalışırken periyodik kontrollerin yapılabilmesi için işveren tarafından ücretli izin verilir.
Yıllık izin sürelerinin hesaplanmasında doğum izinleri dikkate alınır mı? Bununla ilgili çok yanlış uygulamalar var.
Kadın işçilerin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesi hükümlerine göre doğumdan önce ve doğumdan sonraki sekizer haftalık sürelerde çalıştırılması yasak olduğu için, bu süreler yıllık izin hesabında çalışmış gibi değerlendirilir. Yıllık izin hesaplamasında bu süreler düşülmez.
Doğum izni sonrasında çocuğun bakımı için ücretsiz izin kullanılabilir mi? Çalışanın böyle bir hakkı var mı?
Doğumdan sonraki sekiz haftalık süre tamamlandıktan sonra, kadın çalışanın talep etmesi halinde altı aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. Ancak bu süre yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.
Sorularınız için: [email protected]
© The Independentturkish
