Ukrayna’nın en beklenmedik başkanı Vladimir Zelenskiy yeni bir başarı kazanmış gibi görünse de hedeflediği sandalye sayısına ulaşamadı. Seçmenler pazar günü gerçekleşen genel seçimlerde Zelenskiy’nin partisini etkileyici bir zaferle ödüllendirdi ama parti, parlamento çoğunluğunu sağlayamadı.

Sandık çıkış anketleri Zelenskiy’nin Ukrayna Yüksek Şurası’nda tek parti çoğunluğunu sağlaması için gereken 226 sandalyenin muhtemelen gerisinde kalacağına işaret ediyor. Bu nedenle koalisyon ortakları bulması gerekecek. Zelenskiy’nin büyük ihtimalle koalisyon ortağı olarak şarkıcı Svyatoslav Vakarçuk’un liderliğini yaptığı Holos’u tercih edeceği öngörülüyor. Bu durum, başkanın her durumda sadece yeni partilerden oluşan işler bir koalisyon oluşturabileceğini gösteriyor.

Yerel saatle akşam 8’de yayımlanan anket verileri Zelenskiy’nin “Halkın Hizmetkarı” partisinin yüzde 44,4 oy almış olabileceğini ortaya koydu. Partiyi yüzde 12,5 oyla Rusya yanlısı “Yaşam İçin Muhalefet Platformu" izliyor. Eski başkan Petro Poroşenko’nun başını çektiği "Avrupa Dayanışması" yüzde 8,5’le üçüncü sırada geliyor. Eski başbakan Yuliya Timoşenko’nun öncülük ettiği “Vatan” partisi yüzde 7,7 oy aldı. Holos’sa yüzde 6 alarak yüzde 5’lik seçim barajını geçen son parti oldu.

Ukrayna seçimlerinin çetrefilli ve karmaşık dar bölge sistemi (first-past-the-post) nedeniyle kesin tablonun ortaya çıkması vakit alacak ve seçim çıkış anketleri yüksek hata payına sahip olma eğiliminde.

Pazar günü Zelenskiy söz konusu oylamayı başkanlık seçiminden “belki de daha önemli” diye niteledi. Zelenskiy öncelikli olarak milletvekili dokunumazlıklarının kaldırılmasını, vergi affını ve eski devlet yöneticilerinin güçlerinin elinden alındığı geniş bir temizliği içeren bir reform paketini uygulaması yönünde güçlü bir talep bulunuyor. 

Ukrayna’nın diğer şov dünyası kökenli siyasetçisi ve ülkenin en başarılı rock grubu Okean Elzy'nin vokalisti olan Svyatoslav Vakarçuk seçimin diğer kazananı oldu. “Ukrayna’nın Bono’su” bu yılın başlarında adaylıktan çekilmeden önce olası başkanlardan biri olarak görülüyordu. Halihazırda 2007-2008’de milletvekili olarak görev yapmış Vakarçuk çoğu kişi için siyasete Zelenskiy’den daha uygun görülüyordu. Ancak sonraki aylarda komedi yıldızı, ünlü müzisyenden daha güçlü bir yükseliş yaşadı. Artık koalisyonda güçlü bir rol alabilir.

Holos’un meclisteki varlığı Zelenskiy’i büyük bir sıkıntıdan kurtardı: Eski görevine dönmeye çalışan, yetenekli ve çok daha deneyimli eski başbakan Yulia Timoşenko müzakere olasılığı.

Eski iktidar ortaklarıyla aynı hükümette yer almayı düşünmediklerini sötyleyen Zelenskiy, "Devlet başkanlığı seçim kampanyasının başında Vakarçuk'a teklif götürdük. Bay Vakarçuk'u görüşmekten memnuniyet duyarız" dedi.

Önceki siyasi gücün üyeleri için sonuçlar utanç verici bir reddetme anlamı taşıyor. İki ay öncesine kadar iktidarın merkezindeki eski başkan Petro Poroşenko’yu artık Ukrayna siyasetinin ikinci liginde bir yaşam bekliyor. Eski koalisyon ortağı Halk Cephesi’nin yarış henüz başlamadan çekilmesiyle milliyetçi popülist oylar da dağıldı ve popülist Oleh Lyashko’nun Radikal partisi de Zelenskiy devriminde kenarda kalanlardan oldu.

Ukraynalılar yeni devlet başkanlarını seçti

Hepsini göster 7

Ukraynalılar yeni devlet başkanlarını seçti

• 1/7

  Oylarda öne geçen Vladimir Zelenskiy, eşi Olena Zelenska’yla birlikte destekçilerini selamladı / Fotoğraf: The Independent

• 2/7

  Görevi sona eren Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, eşi Maryna’yla birlikte parti merkezinde halkın karşısına çıktı / Fotoğraf: AFP

• 3/7

  Komedyen Zelenskiy, seçim gecesi başkent Kiev’de gazetecilerle ping pong oynadı / Fotoğraf: The Independent

• 4/7

  Ülkenin eski başbakanlarından olan ve aynı zamanda devlet başkanlığı yarışına da katılan Yulia Timoşenko oyunu kullandı / Fotoğraf: AFP

• 5/7

  Kiev’de oyunu kullanan Ukraynalı bir seçmen / Fotoğraf: The Independent

• 6/7

  Askeri kamyon içindeki Ukraynalı askerler, Donetsk bölgesinde Rus yanlısı ayrılıkçıların yakınında yer alan oy verme merkezlerinin dışında nöbet tuttu / Fotoğraf: AFP

• 7/7

  Kırgızistan’da yaşayan Ukraynalı vatandaşlar, devlet başkanlığı seçimleri için Bişkek’teki Ukrayna Büyükelçiliği’nde oy kullandı / Fotoğraf: AFP

Ukrayna’nın seçim sistemi uyarınca sandalyeler parti listeleri (225) ve dar bölge çoğunluklularıyla (199) dolduruluyor.

Seçim gözlemcileri oylamanın büyük oranda özgür ve adil gerçekleştirilmesini söylemesiyle birlikte en kirli savaşlar ikinci kategori için gerçekleşiyor.

Kiev’in güneyindeki durgun banliyö şeridini kapsayan 94. bölge en tartışmalı olanlar arasındaydı. Burada seçim esasında iki siyasi canavar arasında gerçekleşti: Petro Poroşenko yönetiminin arkasındaki güç olan ve ismi sıklıkla yolsuzluk soruşturmalarıyla anılan Igor Kononenko ile Zelenskiy’nin adayı olan, tartışmalı gazeteci Alexander Dubinskiy. Ancak oy pusulasında sersemletici bir etki yaratan 40 farklı isim daha geçiyordu. Listede üç farklı Kononenko, üç farklı Dubinsky, bir Dubynsky ve hatta Vladimir Zelensky’nin uzun soluklu komedi dizisinde kullandığı Holoborodko isimleri yer aldı.

Seçim gözetimi yapan bir STK olan Chesno’nun koordinatörü Vika Dumanska The Independent’a böyle kopya isimlerin kullanımının 2014’teki son seçimlerden bu yana artış gösterdiğini söyledi. Dumanska, bunun bedava yiyecekten çocuk partilerine uzanan seçim rüşvetleriyle birlikte denenen hilelerden sadece biri olduğunu ekliyor.

94. bölge ve dar bölge çoğunluğu uygulanan diğer yerlerde sayımlar muhtemel birkaç gün sürecek. Zelenskiy fraksiyonunun lideri Dmytro Razumkov’sa pazar akşamı gazetecilere verdiği demeçte partilerinin özellikle bu tür seçim bölgelerinde umulmadık başarılar elde edebildiğini söyledi. Razumkov Kiev’in 17 bölgesinin hepsinden başkanlık onayını alacaklarını tahmin ediyor.

Bağımsız siyaset uzmanı Vladimir Fesenko’ya göre bu seçim, Zelenskiy için tek başına ya da sadece birkaç bağımsız milletvekili yardımıyla hükümet kurmanın kapısını açabilir. Fesenko şöyle diyor:

Zelenskiy oransal oylamaya göre 120 milletvekili kazanıyor ve dar bölge çoğunluğundan 80-90 milletvekili ihtiyacı var. Bunun benzeri daha önce görülmedi ancak konu Zelenskiy olunca hiçbir ihtimali yok sayamayız.

The Independent ve ajanslardan da yararlanılmıştır