NASA'nın OSIRIS-REx uzay aracından sorumlu bilim insanları, bazı asteroitlerde yüzey değişiminin Dünya'dan çok daha hızlı olduğunu keşfetti.
Araştırmacılar, OSIRIS-REx’in ünlü göktaşı Bennu üzerindeki kırık kayaçlardan elde ettiği görüntüleri analiz etti. İncelemeler, Güneş'ten gelen ısının Bennu'da sadece 10 bin ila 100 bin yıl içinde kayalar oluşturduğunu ortaya koydu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Hakemli bilimsel dergi Nature Geoscience’ta yayımlanan araştırmanın sonuçları, Bennu gibi asteroitlerin üzerindeki kayaçların daha küçük parçalara ayrılması için gereken sürenin doğru tahmin edilmesini sağlayacak.
Bu kayaçların bir kısmı uzaya savrulurken, bir kısmı da asteroitlerin üzerinde kalıyor.
Araştırma ekibinde yer alan gökbilimci Marco Delbo, "Asteroitlerde yüzey yenilenmesinin birkaç milyon yıl sürdüğünü düşünüyorduk" diye konuştu.
Asteroitler üzerindeki yaşlanma ve ayrışma sürecinin jeolojik açıdan çok hızlı gerçekleştiğini öğrenmek bizi şaşırttı.
Bu, kayaç ve taş oluşumu için son derece kısa bir süre. Dünyada bu süreç milyonlarca yıl sürebilir.
Su, rüzgar ve sıcaklıktaki değişimler milyonlarca yıl boyunca kayaları aşındırıyor ve yeni yüzeyler oluşturuyor. Örneğin, Büyük Kanyon'da üst katmanlar yaklaşık 270 milyon yıllık en genç kayalar. Kanyonun altındaki katmanlarsa yaklaşık 1,8 milyar yıllık.
Bennu’da söz konusu sürecin bu kadar kısa sürmesiyse kısmen asteroidin konumuyla ilgili. Gökcisminde Güneş 4,3 saatte bir doğuyor. Ekvator bölgesinde gündüz sıcaklıkları neredeyse 127 dereceye ulaşırken, gece sıcaklıklar eksi 23 dereceyi görüyor.
Bennu'daki sıcaklıkta meydana gelen hızlı değişimler, kayaları kıran ve parçalayan bir iç stres yaratıyor. Bu tıpkı sıcak su altında soğuk bir camın kırılmasına benziyor.
Araştırmada Bennu’daki koşullar bilgisayar simülasyonları aracılığıyla canlandırıldı.
Simülasyonlar, termal değişimlerin kayaçları ayırması için 10 bin ila 100 bin yıl gerektiğini gösterdi.
OSIRIS-REx araştırmacıları, uzay aracından gelen daha ilk görüntülerdeki kayaçlarda çatlaklar tespit etmişti. Delbo, tüm kırıkların aynı yöne işaret ettiğini ifade etti:
Bu, kırılmalara gündüz ve gece arasındaki sıcaklık şoklarının sebep olabileceğine dair belirgin bir işaret.
OSIRIS-REx, yaklaşık iki yıldır Bennu’dan örnek topluyor. Uzay aracı, 24 Eylül 2023'te örnekleri Dünya'ya getirecek.
Independent Türkçe, SciTechDaily, Nature
Derleyen: Çağla Üren
