Düşünülmesi gerekeni düşünmek için zaman uygun mu, yoksa -alıştığımız gibi- acil ve tehlikeli olanla başa çıkmak için meseleyi karmaşık, birçok hassasiyet ve sıkıntıyla kaplı bırakmak mı daha iyi bilmiyorum?

Ancak meseleyi ve arkasındaki büyük olayı acil kılan bir şey var, o da İsrail ve Filistin meselesinin Amerikan-Arap Cidde Zirvesi'nde gündeme gelecek olması.

Tabii ki, zirveye katılanların ve ilgili tüm tarafların ulusal güvenliğini tehdit eden konu ve meselelerin dolup taştığı bu koşullarda, meseleyi genel olarak mutabık kalınan noktada bırakmak her zaman mümkün.

Herkes "iki devletli bir çözüm" istiyor ve her iki tarafın da eski pozisyonlarını tekrarlamasına ve Gazze'de ateşkesin devam etmesine izin verecek bir tür kısmi müzakereler çağrısında bulunuyor.

Çağrılar ve arzular listesi bu şekilde uzayıp kısalabilir ama her halükarda sonunda sadece konunun zirvede ele alınmış olduğu kayıt altına alınacak ve daha sonra herkes kendi gündemine dönecek.

Çağrılar, temenniler ve pozisyon kaydetmeler zirvede faydalı olabilir, ancak asla şu soruyu ısrarla sormamızı engellemez:

"İsrail'i ne yapacağız?"

Filistin davası için ne istediğimizi çok iyi bilsek de; "Filistinlilerin Haziran 1967 sınırları içinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlete sahip olma haklarının vurgulanması", bu bizi söz konusu soruyu sormaktan ve cevaplamaya çalışmaktan kurtarmaz.

Uzun bir süreden sonra bölgenin en önemli zirvesi olabilecek bir ziyarette gündeme getirilmesi için alışılmışın ötesinde düşünmekten alıkoymaz.

Bizi buna sevk eden ilk gerçek, ABD tarafının zirvede İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye yönelik bir davette bulunacak olması.

İkincisi, 5 Arap ülkesi ile İsrail arasında gerçekten de değişen derece ve derinlikte bir barış ve normalleşme ilişkisinin bulunması. Elbette, diğer katılımcı Arap ülkeleri de kendilerini İbrani devlet ile savaş halinde görmüyorlar.

Üçüncüsü, İsrail, İran ile çatışma ve tüm bölgede enerji, teknoloji ve farklı güvenlik sorunlarının bir parçası haline geldi.

Dördüncüsü, İsrail ile ilişkiler ne olursa olsun, gelişmiş bir nükleer devlet ve tepeden tırnağa silahlı olduğu, Arap topraklarını işgal ettiği, işgal altındaki topraklara yerleştiği ve egemenliği altındaki Filistinlilerle çeşitli şekillerde ırk ayrımcılığı yaptığı için şu anda istisnai bir durumu temsil ediyor.

Beşincisi, İsrail'in Batı ile özel ilişkilerinin olması. Zirveye katılan tüm katılımcıların, Batı ve ABD’nin zirvesi ile yakın ilişkilerinin olduğu doğru, ancak yoğun çıkarları ifade eden yakın ilişkilerle, çıkarların derin duygularla karıştığı ilişkiler arasında büyük bir fark var.

Bu beş gerçek ve kendisine eklenebilecekler, homojen veya tutarlı değil ve konuyu bir bütün olarak bir kenara bırakmalarına yetecek kadar karar vericilerin başını ağrıtıyorlar.

Bu, "merkezi" veya bir zamanlar öyle olan davaya bir ömür veren akademisyenler dahil olmak üzere konuyla ilgilenenler için yeni bir olgu değil.

Eski kağıtlarım arasında 20 Temmuz 2004'te tanık olduğum ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi'nin bir oturumu sırasında aldığım önemli bir not buldum.

(Bu ilginç oturum hakkında daha fazla ayrıntı isteyenler kendisini şu adreste bulabilirler: Detours and Disengagements : Hearing Before the Committee on Foreign Relations, United States Senate, One Hundred Eighth Congress, Second Session-July 2004-20)

Bu oturumda komitenin başkanı Cumhuriyetçi Richard Lugar'dı. Komitedeki azınlığın lideri ise Demokrat Joseph Biden'dı.

Katılımcılar, çoğu daha sonra Amerikan dış politikasının önde gelen isimleri haline gelen her iki partinin öne çıkan seçkinleriydi.

Tanıklar ise 4 kişiydi: David Miller, Dennis Ross, David Satterfield ve o zamanlar ünlü Brookings Enstitüsü'ndeki Saban Merkezi'nde bir misafir araştırmacı olan bu satırların yazarı.

Zaman, şimdi olduğundan daha az kritik değildi. ABD bir yıl önce Irak'ı işgal etmişti ve bu, neo-muhafazakarların Amerikan siyasetinin üzerindeki kontrolünü kelimenin tam anlamıyla ifade ediyordu.

Bölgesel ve uluslararası sistemler üzerindeki sonuçlarından biri, uygulanması ABD, Rusya Federasyonu, AB ve BM'den oluşan "Quartet" (Dörtlü) tarafından yönetilecek bir "yol haritası" aracılığıyla barışı sağlamaya çabalamaktı.

Bu oturumda, bu satırların yazarı dışında tanıklardan, soru soranlara ve şimdi başkan olan senatöre kadar tüm konuşmacıların tezleri taktikseldi.

Bazıları barışa yönelik iyi niyetleri ifade ediyordu, ancak pratikte ve özellikle de Biden açısından, suçun Filistinlilerde olduğu açıktı.

Çünkü Filistinlileri kimin temsil ettiğinden ve Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın samimi olup olmadığından kimse emin değildi. Onlara göre, Filistinlileri, belirsiz bir şeyi nasıl elde edecekleri konusunda eğitmek gerekliydi.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 2/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 3/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 4/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 5/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 6/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 7/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 8/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 9/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 10/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 11/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 12/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 13/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 14/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 15/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 16/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 17/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 18/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 20/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 21/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 22/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 23/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 24/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 25/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 26/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 27/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 28/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 29/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 30/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

Gerçek şu ki, oturumdaki birçok kişi için ABD’nin Irak'ı işgali konuşulabilirdi, ancak İsrail'in Filistin veya Suriye'deki işgali konuşulamazdı.

Bu konuyla ilgili söylenenleri duymuyorlardı. Benim açımdan bu konuda üç stratejik nokta vardı; birincisi, Filistin-İsrail çatışmasının, Avrupa'yı iki yüzyıl boyunca yoran "Alman sorunu" gibi stratejik olduğu.

Filistin-Yahudi sorunu, küresel çatışmaların yaklaşık yüzde 25'ini tekelinde tutan bir bölgenin parçası. Filistin-Yahudi meselesinin üzerinden tam bir asır geçti ve bir asır daha bizimle yaşamasından korkuluyor.

Tüm stratejik çatışmalarda olduğu gibi, mesele terörizm, kitle imha silahları, İran, yaygın iç savaşlar, reform vb. tüm diğer meselelerle iç içe. Bu tür çatışmalarda ağrı kesiciler pek işe yaramaz, bunlar bir kenara bırakılırsa, geri gelir ve herkesin peşine düşerler hem de aşırı maliyetlerle.

İkinci stratejik nokta ise, konuya yaklaşmak ancak İsrail'in dünyadaki diğer ülkelerin ve şüphesiz bölge ülkelerinin hakkı olmayan şeylere hakkı olan istisnai bir ülke olarak davranmayı bırakmasıyla mümkün.

Aslında, bölgedeki birçok ülke, halklarının bölgedeki tarihsel derinlikleri bir yana, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrasında uluslararası bir figür olarak ortaya çıktılar.

İbrani devlet, kendisini dünya ülkelerinin tabi olduğu tüm kurallardan muaf saymayı bıraktığı zaman, müzakereler yararlı olacak, çünkü o zaman müzakereler karşılıklı değiş tokuş ve mübadelenin mümkün olduğu bir çıkar sentezi olacak.

Burada bizi Tel Aviv Üniversitesi'nde sorulan bir soruya götüren üçüncü stratejik noktaya geliyoruz. O soru şu;

Araplar, İsrail'den nefret etmekten ne zaman vazgeçecekler?

Cevabı da, bölgenin İsrail'in varlığının yokluğundan daha iyi olacağını öğrendiği zaman bunun mümkün olacağı. Bunun en eski tarihi örneği Singapur devleti.

Singapur, ataları Çin'den gelerek Malezya'nın bir parçası olan bir bölgeye yerleşen Çinli yerleşimciler tarafından kuruldu.

Bu bölge daha sonra Malezya’dan ayrılarak Malezya ve Endonezya arasında uzanan Malay alanı içinde yaşayan bağımsız bir ülkeye dönüştü.

Singapur, yenilikçiliği ve ekonomik dinamizmi sayesinde yıllar içinde Güneydoğu Asya'da birçok iyi yönde öncü bir ülkeye dönüştü.

Bu stratejik durumun İsrail meselesini de böyle düşünmeyi mümkün kılan pratik detayları var mı?

Cevap; evet ve de çok.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat