Kosovalı eski savaşçı IŞİD’lilerin eşlerini ve çocuklarını Suriye'den geri getiriyor

Diğer Avrupa ülkelerinin aksine Kosova, savaşçıları ve savaşçı ailelerini geri alma yönünde bir prensip izliyor

Bedri Elezi, Kosova'nın bağımsızlık mücadelesinde yabancı cihatçılarla birlikte savaştı (Kim Sengupta / The Independent)

Bedri Elezi, Kosova'nın bağımsızlık mücadelesinde yabancı cihatçılarla birlikte savaştı. Bosna ihtilafındaki büyük askeri güce göre sayıca daha azdılar ancak tecrübeli ve iyi teçhizatlıydılar. Yugoslavya'nın şiddet içinde dağılması sürecinin bu son bölümünde Müslüman kardeşleriyle dayanışma sözü vermişlerdi.

Yabancı kökenli savaşçıların çoğu, NATO müdahalesinin ve Sırp kuvvetlerinin geri çekilmesinin ardından ayrıldı. Yeni bir ulus doğdu ve Elezi, diğer direniş mensuplarıyla birlikte, hizmet verdikleri Kosova Kurtuluş Ordusu'nın (UÇK) lağvedilmesiyle birlikte tekrar sivil hayata döndü.

Ancak Elezi, aradan geçen 20 yıl boyunca tanıdığı bazı İslamcılarla irtibatta kaldı ve onların başka ülkelerdeki -Afganistan, Somali, Libya, Irak ve Suriye- cihat arayışını izledi. Bazıları hala oralarda. Ancak önde gelen bir Suudi de dahil diğerleri öldürüldü.

Elezi, artan sayıda yurttaşının da İslamcı tugaya katılmak için yolculuğa çıktığını fark etti. Batı bombardımanı ve İngiliz liderliğindeki bir NATO gücünün yardımıyla bağımsızlığını kazanan bir ülke olan Kosova; Irak ve Suriye'ye savaşmaya giden 320'den fazla vatandaşıyla, tüm Avrupa devletleri içinde nüfusa göre en yüksek orana sahip. Bu kişilerin çoğuysa IŞİD'e kayıyor.

Elezi ve bir grup arkadaşının artan bir kaygıyla izledikleri radikalleşmedeki bu ani yükseliş, Ortadoğu’dan ve bazıları Türkiye'den gelen imamları takip etti. İslamcılar arasındaki irtibatları üzerinden din adamlarının ve devşirilenlerin hareketlerini takip ettiler ve bu yayılmakta olan karışık sonuçlar hakkında bazıları UÇK'dan silah arkadaşları olan ülkenin güvenlik yetkililerini uyardılar.

41 yaşındaki işadamı Elezi, o zamandan beridir Suriye sınırlarına giderek cihatçıların çocuklarının ve eşlerinin eve dönmesine yardımcı oluyor. Diğer Avrupa ülkelerinin aksine Kosova, savaşçıları ve savaşçı ailelerini geri alma yönünde bir prensip izliyor ve kapsamlı bir rehabilitasyon programı yürütüyor.

İngiltere'nin, geri dönenler konusunda izlediği -hükümetin genç Şamima Begüm'ün eve dönüşünün yasaklanması ve vatandaşlıktan çıkarılması kararıyla ön plana çıkan- politikasına ilişkin sert bir tartışma devam ederken; Kosova yakın zamanda Suriye'den 106 çocuk ve kadını eve getirdi. Üstelik bunlar geri getirilen bir dizi grubun sonuncusu.

Elezi'nin son görevlerinden biri, 5 yıl önce, henüz 6 yaşındayken IŞİD'in sözde başkenti Rakka'ya götürülen Alvin Berişa isimli genç bir çocuğu bulmaktı. Kosovalı Arnavut ailenin geçmişte yerleştiği İtalya'dan annesi Valbona tarafından alınarak Rakka'ya götürülmüştü.

Suriye'de Yuşra ismini alan Valbona, Yusuf adı verilen oğlu Alvin ve Arnavut bir cihatçıyla evliliğinden olan bir diğer oğluyla beraber IŞİD'in gittikçe küçülen son topraklarından kaçmaya çalışırken içinde bulundukları araç Batılı bir hava saldırısında vurulmuştu. Alvin saldırıda ağır yaralanırken, annesi ve üvey kardeşi öldürüldü. 

Valbona'nın önceki kocası ve Alvin'in babası Afrimm Berişa, Elezi'den oğlunu bulmasını istedi. Afrimm, daha öncesinden de, oğlunun korktuğunu ve (Suriye'den) ayrılmak istediğini öğrenince Alvin'i Suriye'den çıkarmaya çalışmıştı. Ancak tüm çabaları, oğlunu IŞİD'in çocuk savaşçılarına, 'Halife'nin Yavru Aslanları'na katılmaya zorlayan annesi tarafından engellendi.

Elezi, haftalarca yapılan aramaların ardından 11 yaşındaki Alvin'i, Suriye'nin kuzeydoğusunda, Hol’daki devasa mülteci kampında buldu. Hükümetler ve yardım kuruluşlarının irtibatıyla eve götürme süreci devam ederken Alvin kampta kalmaya devam ediyor.

 

alvin-berisha.jpg

Elezi, Alvin Berişa'yı Hol kampında bulundu (Kim Sengupta / İndependent)

 

Elezi ve meslektaşları, Batı’nın neresinde olurlarsa olsun tüm insanlara, mümkün olduğu takdirde Suriye ve Irak'tan yakınları geri almalarına yardım etmeye hazır olduklarını söylüyor.

Kosova'nın başkenti Piriştine'de bir kafede otururken “Elbette her ülkenin kendi yasaları var, yasaları çiğnemek istemiyoruz. Ancak insanları güvenli bir şekilde Suriye'den çıkarmak için bağlantılarımızı kullanabilirsek yardım etmeye çalışırız” vurgusunu yapıyor.

“Kosova’daki hükümet, aileleri geri getiriyor ve biz bunun doğru bir yaklaşım olduğunu düşünüyoruz” diyen Elezi sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Gençleri yıllarca bu kamplarda bırakırsanız, çaresiz ve öfkeli insanlar yaratırsınız. Aşırılık yanlıları yeni bir savaşçı kuşak yaratmak için bu insanlardan faydalanabilirler. Ancak dediğim gibi, her ülke kendi kararını veriyor. (...)

Aynı zamanda hükümet sistemi üzerinden değil de gizlice geri dönen savaşçıları da izlememiz lazım. Bu sadece Kosova için değil, bu bölge ve Avrupa'nın geri kalanı için de bir sorun. (...)

Bu durumun İngiltere’yi kaygılandırdığını biliyoruz çünkü Londra’dan bazı yetkililer vardı burada, sanırım MI6'ten. İnsanların (İngiltere'yle olan) bağlantılarını araştırıyorlardı. Bu bölge kaçakçılıkla ünlü, bu da kuzey Avrupa'daki insanların endişelerinden birini oluşturuyor. İnsanların Kosova'dan IŞİD'e katılmak için ayrıldığı gerçeğini saklayamayız. Bu yüzden şimdi durumu yönetmemiz lazım."

Süregelen sorunun bir örneği, Alman polisi tarafından bir Kosova vatandaşının geçen ay tutuklanmasında görüldü. IŞİD üyelerine binlerce euro gönderdiği iddia ediliyor.

Şüphelilerin kimliğine ilişkin Alman yasaları uyarınca sadece “Hasan Rejan B” olarak bilinen adam, Hamburg'taki savcılarca terörle suçlanıyor.

 

alvin-berisha-2.jpg-2.jpeg

Alvin Berişa ve babası Afrimm Berişa'nın belgeleri (Kim Sengupta / İndependent)

 

Kendini Balkan Taburu'nun şefi ilan eden, yüksek profilli IŞİD komutanlarından Lavdrim Muhaciri de Kosova kökenliydi. Birçok cinayet videosunda yer aldı. Birinde Irak'ta bir “casusun” kafasını keserken, diğerinde ise Suriye'de bir adamı roket güdümlü el bombasıyla patlatıyor ve ceset parçalarını tekmeliyordu.

Muhaciri, 1999'da NATO'nun İngiliz liderliğindeki Kosova Gücü (KFOR)'un ülkeye ilk giriş yaptığu yer olan Kacanik kasabasından.

Kosova'daki yüksek güvenlikli bir Amerikan üssü olan Camp Bondsteel'de NATO için sivil memur olarak çalıştı. Daha sonra Afganistan'da, ABD liderliğindeki Uluslararası Güvenlik ve Yardım Gücü'nün (ISAF) eğitim kampına katıldı. Cihatçı komutanının bir hava saldırısında öldürüldüğü bildirilse de, Kosova'daki bazıları bundan tamamen emin olunamayacağını iddia ediyor.

“Sadece öldüklerine dair kesin kanıtlar veya buraya aileleri birlikte geri getirilenler olunca emin olabiliriz” diyen Elezi, sözlerini şöyle sürdürüyor:

Muhaciri ölmüş de olabilir ama ölmüş olması gerekirken aslında hayatta olabilecek başkaları da var.

Rakka'da Valbona ve Alvin'le beraber yaşamış olan 21 yaşındaki bir kadın şimdi rehabilitasyon programı kapsamında Kosova'ya döndü. Suriye'de evlendiği IŞİD savaşçısı, komşu Arnavutluk'ta bir hapishanede.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Güvenliğinden korktuğu için ismini vermek istemeyen kadın, ailesiyle birlikte Priştine'nin dışındaki bir kasabada ev hapsinde tutuluyor. Evin güneşli bahçesinde bir ağacın altında otururken, Elezi'nin, Alvin'in Suriye'deki kamptan getirdiği fotoğraflarına baktı.

Kadın “Yaşadığı için çok mutluyum, asla orada olmak istemezdi, çok gergin ve üzgündü, ve eve dönmek istiyordu. Gerçekten kötü bir dönem geçirdi, ilgilenilmesi gerekiyor ” dedi.

Genç kadın vücudunu ve yüzünü gizleyen bir peçe takıyordu. Ailesinin etrafında oturan diğer kadın üyelerinin hiçbiri bu şekilde giyinmiyordu. Büyükanne, saçlarını kısmen örten bir başörtüsü takmıştı.

Genç kadının babası, “Kızlarımın en güzeli, ama giyinişi nedeniyle elbette bunu kimse göremiyor” dedi.

Adam sözlerini şöyle noktaladı:

Ama şimdi geri geldi, belki de eski haline dönebilir. Yalnızca geri döndüğü için bile çok memnunuz, bazı şeyleri değiştirmek için şansımız var. Genç oğullarının ve kızlarının savaştan sağ kurtulduğunu ama geri dönemeyeceğini bilen babalar ve anneler için çok korkunç olmalı, büyük bir kayıp.

 

 

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU