Bir süredir devam eden 5G tartışması birçok uluslararası havayolu şirketinin potansiyel riskler nedeniyle bazı ABD uçuşlarını askıya almasıyla doruk noktasına çıktı.

Birçok uluslararası havayolu şirketi, 5G teknolojisine geçiş sürecinde oluşabilecek potansiyel riskler nedeniyle bazı ABD uçuşlarında düzenlemeye gidiyor.

Şirketler, ABD'de 5G teknolojisinin devreye sokulmasının uçaklarda teknik sorun yaratabileceği endişesiyle uçuşlarını iptal etti veya uçak modellerini değiştirdi.

Emirates, Air India, All Nippon Airways, Japan Airlines, Lufthansa ve British Airways gibi şirketler, 5G belirsizliğini gerekçe göstererek, bazı uçuşlarda değişiklik yaptığını duyurdu.

Bu esnada uzmanlar 5G teknolojisinin uçuşları neden ve nasıl tehdit ettiğini veya olası bir tehlikenin ne boyutta olduğunu tartışıyor.

5G nedir ve havacılığı nasıl etkileyebilir?

5G kabaca yeni nesil mobil internet bağlantısı diye tanımlanıyor. Kullanıcıların verileri çok daha hızlı indirip yüklemesini sağlayan teknoloji, aynı anda daha fazla cihazın mobil internete erişmesine olanak tanıyor.

Teknoloji bunun sağlanması için radyo sinyallerinin daha fazla kullanılmasını gerektiriyor. ABD'de 5G için "C bandı" adı verilen bir frekans aralığı kullanılıyor.

Öte yandan bu frekans bandı, uçaklardaki radyo altimetrelerinin kullandığı frekanslara yakın. Altimetreler, uçağın yerden yüksekliğinin ölçülmesini sağlıyor. Aynı zamanda güvenlik ve navigasyon sistemleri için veri sağlıyor.

Havayolu firmaları, 5G iletimlerinden kaynaklanan parazitlerin bu cihazların düzgün çalışmasını engelleyebileceğinden ve özellikle uçaklar inerken güvenlik sorunlarına neden olabileceğinden endişeleniyor.

Örneğin, Amerikan Havayolları Operasyon Şefi David Seymour, "Uzun vadeli bir teknik çözüm bulunmadığı, uygulanmadığı ve 5G'ye geçildiği sürece kontrolümüz dışında gecikmeler, yön değiştirmeler ve iptaller yaşayacağımızı tahmin ediyoruz" açıklamasında bulunmuştu.

Risk ne kadar ciddi?

Havacılık sektörüne teknik rehberlik sağlayan ABD merkezli kuruluş RTCA, 2020'nin sonlarında bir uyarı raporu yayımlamıştı. Raporda, "uygun azaltımlar yapılmazsa birden fazla ölüme yol açan feci arızalar" yaşanabileceğine dikkat çekilmişti.

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) de 5G girişiminin uçak firması Boeing'in 787 Dreamliner sınıfı araçlarındaki bir dizi farklı sistemde sorunlara yol açabileceğine dair uyarmıştı.

Bu tür sorunların, iniş sırasında uçağı yavaşlatmayı zorlaştırabileceği ve pistten çıkmasına neden olabileceği düşünülüyor.

Telekom endüstrisi ise C bandı üzerinden yapılan bağlantıların kokpit cihazlarına müdahale etmeyeceğini savunuyor. Endüstri temsilcileri ABD'de 5G sinyallerini radar altimetrelerinin kullandığından ayırmak için zaten önlem alındığını söylüyor.

Birleşik Krallık'taki Sussex Üniversitesi Telekomünikasyon ve Mobil Teknolojiler Profesörü Prof. D. Maziar Nekovee de bu konuya dikkat çekiyor:

Hem ABD'de hem de Birleşik Krallık'ta, 5G sistemlerine tahsis edilen C bandı aralığı (4 GHz'e kadar) ve altimetreler için kullanılan kısım (4.2-4.4 GHz) arasında 200 MHz'lik bir boşluk var. Bu, iki sistem arasında (koruyucu bant adı verilen) çok büyük bir boşluk. Bu nedenle 5G verici emisyonlarından altimetre frekanslarına parazite neden olabilecek herhangi bir "dökülme" ABD'de bile çok olası değil.

Uçuş güvenliği nasıl sağlanacak?

Ciddi parazit riskinin olabileceği durumlarda uçakların radyo altimetrelerini kullanmasına izin verilmeyebilir. Ancak bu da örneğin görüş yeteneğinin zayıfladığı koşullarda uçakların iniş kabiliyetini kısıtlayabilir.

Amerika Havayolları'na göre bu durum, kötü hava koşullarında binden fazla uçuşun ertelenmesine veya iptal edilmesine yol açabilir. 

5G'ye geçen diğer ülkeler de bu endişeleri paylaşıyor mu?

Öte yandan her ülke, 5G'nin uçuşlara yönelik etkisinden aynı seviyede endişe duymuyor. Çünkü 5G teknolojisini uygulama biçimi ülkeden ülkeye değişiyor.

Örneğin Avrupa Birliği'nde ağlar, ABD'de kullanılması planlanan ağlardan daha düşük frekanslarda çalışıyor. Bu da parazit riskini azaltıyor. Aynı şekilde 5G kuleleri de daha düşük güçte çalışabilir.

Prof. Navooke "5G mobil altyapısının maksimum iletim gücü seviyesi, ABD'de Birleşik Krallık'tan ve diğer birçok ülkeden yaklaşık iki kat daha yüksektir" dedi.

Bununla birlikte, bazı ülkeler olası riskleri azaltmak için ek adımlar atıyor. Örneğin, Fransa'da havalimanlarının çevresinde 5G sinyallerinin kısıtlanması öngörülüyor ve bunun için "tampon bölgeler" oluşturuldu.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 3/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 4/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 5/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 7/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 8/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 9/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 10/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 12/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 13/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 14/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 15/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 16/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 17/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 18/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 20/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 21/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 22/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 23/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 24/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 25/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 26/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 27/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 29/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 30/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

ABD yetkilileri ne yapıyor?

ABD'deki düzenleyiciler de riski azaltmak için adımlar atıyor.

Örneğin, FAA, 50 havalimanının çevresinde 5G sağlayıcılarının faaliyetlerinin sınırlanacağı tampon bölgeler oluşturdu. Ancak bunlar, Fransa'daki bölgelerden çok daha küçük ve ABD'deki vericiler, önemli ölçüde daha büyük güçle çalışıyor.

Öte yandan yetkililer, 5G'nin konuşlandırıldığı alanlarda hangi altimetrelerin güvenle kullanılabileceğini belirlemeye ve yeterince güvenilir olmayan altimetreleri tespit çalışmalarına başladı.

Ayrıca, yaklaşan uçakları yönlendirmek için radyo altimetreleri yerine GPS sistemlerinin kullanılabileceği havalimanları da belirlendi.

5G firmalarından erteleme kararı

Verizon ve AT&T gibi firmalar ise belirli havalimanlarında 5G'nin kullanıma geçmesini "geçici olarak" ertelemeyi kabul etti. Normalde iki firma 5G kapsamını genişletme hizmetine 19 Ocak'ta başlayacaktı.

Görüşmelerde kalıcı bir çözüm aranmaya devam ederken bazı 5G kuleleri açılmayacak.

ABD Başkanı Joe Biden bu ertelemenin 5G'nin genişletilmesi için inşa edilen kulelerin sadece yüzde 10 kadarını etkileyeceğini söylüyor.

Öte yandan firmalar, karara eleştirel yaklaşmayı sürdürüyor. ABD merkezli kablosuz endüstri kuruluşu CTIA'den geçen ay gelen açıklamada havacılık endüstrisi "korku tellallığı" yapmakla suçlanmıştı.

Birleşik Krallık endişelenmiyor

Birleşik Krallık'taki yetkililer ve havayolu firmaları ise endişeli görünmüyor.

Sivil Havacılık Otoritesi'nden aralık ayında yapılan bir açıklamada, "5G parazitinin uçak sistemi arızasına veya beklenmedik olaylara neden olduğu belgelenmiş bir örnek olmadığı" ifade edildi:

Farklı ulusal mobil telekomünikasyon stratejileri söz konusu olduğunda, bazı ülkelerin diğerlerinden daha fazla tehdide maruz kalması mümkün.

Türkiye'de 5G

Türkiye'de 5G'nin aktif olarak kullanıma geçmesinin 2023'ü bulacağı söyleniyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Doktor Ömer Fatih Sayan, Mayıs 2021'de yaptığı bir açıklamada şöyle konuşmuştu:

"Bizim tahminimize göre biz 2022'de 5G ile ilgili frekans ihalesini yaparız gibi gözüküyor ve 2023'te 5g'yi aktif olarak kullanmaya başlarız diye düşünüyorum."

Bu nedenle ABD'deki tartışma henüz Türkiye için geçerli değil. Habertürk TV Airport Programı Yapımcısı Güntay Şimşek, konuyla ilgili bir köşe yazısında, "Türkiye'de henüz 5G'ye geçiş için ihale süreci tartışıldığı için konu biraz dışımızda kalıyor" ifadelerine yer verdi:

Turkcell ve Türk Telekom 5G'ye geçişin bir süre ertelenmesini, Vadofone ise en kısa sürede frekans tahsisi yapılmasını istiyor. Ulaştırma Bakanlığı da 5G ihalesinin bu sene yaparak 2023'de hizmete almayı planlıyordu. Fakat yol haritasının önemli oranda değişmesi söz konusu.

Independent Türkçe, BBC, Wall Street Journal, RTCA, Science Media Center, VOA, Habertürk, TRT

Derleyen: Çağla Üren