Kazakistan'da akaryakıt fiyatlarının artması üzerine patlak veren protestolar giderek daha yakıcı bir hal aldı. Rusya liderliğindeki askeri bir müdahalenin önünü açan ve hükümet karşıtı onlarca kişinin hayatını kaybetmesine neden olan çatışmaların nasıl bir yöne evrileceği tüm dünyada büyük bir merakla takip ediliyor. 

Ülkede sokaklara dökülen binlerce protestocu 1991'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana Kazakistan'ı sarsan en ciddi krize imza atmış oldu. Ülkenin en büyük kenti Almatı'da Belediye Binası ateşe verildi. Öfkeli bir grup Almatı Havaalanı'nı ele geçirse de Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev dün havaalanında kontrolün yeniden sağlandığını açıkladı. 

Bununla birlikte protestocular polis araçlarını ateşe verirken iktidardaki Nur Otan partisinin binaları da hedefteydi. Polis göstericilerin 18 polis memurunun hayatını kaybetmesinden ve 353 kişinin yaralanmasından sorumlu tutuyor.

2019'da makamına oturan Tokayev büyük bir meydan okumayla karşı karşıya ve bu aynı zamanda bölgede ABD ve Rusya'nın çıkarlarının da yeniden karşı karşıya gelebileceği anlamını taşıyor. 

Peki zenginliğin küçük bir zümrenin elinde toplanmasına duyulan hoşnutsuzluğu da yansıtan protestolar nasıl başladı ve ne gibi sonuçlar doğurabilir.  

Protestolar nasıl başladı?

19 milyon nüfuslu ülkede protestolar 1 Ocak'ta çoğu aracı çalıştırmak için kullanılan L.P.G fiyatlarında uygulanan tavan fiyatın kaldırılmasıyla başladı. Bu hamle yakıt fiyatlarının bir anda fırlamasına ve bir gecede neredeyse iki katına çıkmasına neden oldu. 

Ancak protestoların altında yatan tek gerekçe bu değil. Sosyal ve ekonomik eşitsizliğe karşı duyulan öfke ve bu eşitsizliğin pandemiyle birlikte daha da derinleşmesi de öfkenin ortaya çıkmasında pay sahibiydi. 

Öte yandan Kazakistan'da çok sert biçimde müdahale edildiği için yıllardır nadiren gerçekleşen eylemlerin yükselişi, olayların ciddiyetine işaret ediyor.

Almatı'da birçok araç ateşe verilmişti (Reuters)

Hükümet verilerine göre Kazakistan'da ortalama maaş aylık 570 dolar olsa da pek çok kişi bundan çok daha az kazanıyor. 

Öte yandan Kazakistan'ın madencilik, bankacılık veya finans teknolojisi alanında faaliyet gösteren Vladimir Kim, Bulat Utemuratov, Vyacheslav Kim gibi zengin isimleri milyar dolarlara hükmediyor. 

Göstericilerin talepleri neler?

Her ne kadar akaryakıt fiyatlarına öfke duyulmasıyla başlasa da protestolardaki talepler bir hafta içinde çok daha geniş kapsamlı bir hüviyete büründü. Eylemcilerin talepleri arasında cumhurbaşkanının atadığı bölge liderlerinin seçimle belirlenmesi de yer alıyor. 

Bununla birlikte protestocular yaşam standartlarının artmasını talep ediyor. Ancak eylemcilerin örgütlü bir biçimde hareket etmediğini ve genel olarak bir lider etrafında birleşmediğini belirtmek önemli. 

Uzmanlar Kazakistan'da şiddetin artabileceğini belirtiyor (AP)

Kazakistan'da halihazırda hükümete meydan okuyabilecek güçte muhalif politikacılar yok ve bu nedenle de alternatif bir hükümetin kurulmasını sağlayacak koşullar henüz mevcut değil. Bunun başlıca nedeni ülkenin uzun süredir herhangi bir muhalefet odağının ortaya çıkmasına olanak vermeyecek şekilde yönetilmesi. 

Nitekim eylemlerin ardından Kazakistan Başbakanı Askar Mamin başkanlığındaki hükümetin istifa etmesi protestoların durulmasının önüne geçmedi. 

Kazakistan'daki huzursuzluk bölge ve dünya için ne anlam ifade ediyor?

Rusya ve Çin arasında yer alan Kazakistan dünyanın en büyük kara sınırlarıyla çevrili ülkesi ve yüzölçümü açısından Batı Avrupa'nın tamamından daha büyük. 

Kazakistan'ın Rusya'nın müttefikleri arasında yer alması ve pek çok ABD şirketinin ülkede önemli yatırımlara sahip olması söz konusu eylemlerin dünyanın en güçlü ülkelerini de ilgilendirdiği anlamına geliyor. 

NATO'nun Rus versiyonu olarak bilinen Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün (KGAÖ) müdahalesinin söz konusu olmasıysa anlaşmanın koruma maddesinin ilk kez hayata geçirilmesi anlamını taşıyor. Bu da bölgede jeopolitik açıdan kapsamlı sonuçlar doğurabilir. 

2014'te Ukrayna'da 2020'deyse Belarus'ta gerçekleşen demokrasi yanlısı gösteriler düşünüldüğünde Kazakistan'daki gösteriler Kremlin'in bir diğer müttefikinde zorlu bir durumla karşı karşıya kalabileceğini de gösteriyor. 

Ukrayna ve Belarus gibi ülkelerde Moskova'nın gücünü pekiştirmeye çalıştığı bir dönemde bu protestolar Rusya'nın bölgedeki hakimiyetinin baltalanması tehdidini taşıyor. Eski Sovyetler Birliği ülkelerinde bu protestoların yakından takip edilmesiyse ileriki dönemde güç dengelerinin değişebileceğinin mümkün olduğu anlamına geliyor.

Akaryakıt üretimi nedeniyle Çin, ABD ve Rusya'nın Kazakistan'da ciddi yatırımları bulunuyor (Reuters)

Exxon Mobil ve Chevron gibi petrol devlerinin bölgede on milyarlarca dolarlık yatırım yapması nedeniyle bölgede ABD'nin de çok ciddi çıkarları var. Chevron, Kazakistan'ın en büyük özel petrol üreticisi.

Öte yandan risk istihbarat şirketi RANE'de Avrasya araştırmacısı Matt Orr, 2019'da ABD petrol üreticilerinin Kazakistan'da çıkarılan petrolün kabaca %30'unu kontrol ettiğini, Çinli şirketlerin yaklaşık %17 ve Rus Lukoil'in yalnızca %3'lük üretim yaptığını dile getiriyor. 

Her ne kadar Kazak hükümetleri Rusya'yla bağlarını korusa da bir denge unsuru olarak ABD'yle yakın bağlarını sürdürdü. 

Hükümet protestolara nasıl tepki verdi?

Protestocuları "bir grup terörist" diye niteleyen Tokayev, Kazakistan'ın saldırı altında olduğunu ilan etmiş ve Rusya liderliğindeki ittifaktan müdahale etmesini istemişti. 

Olağanüstü hal ilanının ardından Facebook, Telegram, WhatsApp, WeChat gibi sosyal medya siteleri engellenmişti. 

Hükümetin istifa etmesiyle bir adım geri atılsa da henüz protestolar sönümlenmiş değil. 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 2/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 3/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 4/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 5/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 6/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 7/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 8/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 9/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 10/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 11/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 13/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 14/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 15/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 16/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 17/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 18/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 19/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 20/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 21/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 22/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 23/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 24/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 25/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 26/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 27/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 28/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 29/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 30/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

Ülkedeki ana siyasi aktörler kimler?

Üç yıldan kısa bir süre önce eski Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev istifa etmişti. 81 yaşındaki eski çelik işçisi Nazarbayev, Kazakistan'ın Sovyetler Birliği'nin parçası olduğu 1989'da iktidara gelmişti. 

Nazarbayev 2019'da iktidarı Tokayev'e devretmişti. Tokayev her ne kadar Nazarbayev'e şu ana kadar sadık kalsa da kendisine bir süredir daha güçlü bir rol biçmeye çalışıyor. Analistler, bunun da Kazakistan bürokrasisini ve seçkinlerini şaşırttığını ve hükümetin protestocuların taleplerine yavaş tepki vermesine katkıda bulunduğunu söylüyor.

Nazarbayev şu anda nerede?

Nazarbayev protestolar başladığından beri kamuoyu önünde konuşmadı ve ülkeyi terk etmiş olabileceğine dair söylentiler var.

Taldikorgan şehrinde protestocuların onun heykelini yıkmasıysa Nazarbayev'in "ulusun lideri" imajının birkaç gün içinde çarpıcı biçimde çözüldüğü anlamına geliyor. 

Kazakistan'ı gelecekte ne bekliyor?

Durum son derece öngörülemez ve ülkenin büyük bölümünde internet ve telefon kesintisi yaşanırken pek çok şey belirsizliğini koruyor. Protestolar kuvvetlenmeye devam ederken Tokayev'in sert söylemleriyse şiddetin artabileceğine işaret ediyor. 

Independent Türkçe, The New York Times, Washington Post, Bloomberg, The Guardian, CNBC, DW, The Telegraph, CBC, Wikipedia

Derleyen: Esra Güngör