Suriye'nin Akdeniz kıyısında yer alan ve Hatay'a komşu Lazkiye şehri, ülkenin Tartus'la birlikte ikinci limanına sahip.
Şam yönetimi, ihracat ve ithalatının büyük bir kısmı Lazkiye üzerinden yapıyor.
Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın da memleketi Lazkiye, rejimin de kalesi durumunda.
Suriye ordusunun ve devlet yönetiminin üst ve kritik noktalarında yer alan pek çok isim de bu şehirden.
Lazkiye'yi önemli kılan nedenlerden biri de Rusya'nın ülke dışındaki en büyük üslerinden biri olan Hmeymim burada bulunması.
Hmeymim Üssü'nden kalkan Rus savaş uçakları, Suriye ordusuna hava desteği vererek 2011'den beri süregelen iç savaşın dengesinin değişmesinde önemli etken oldular.
Bu destek halen de sürüyor. Rusya'nın varlığından dolayı Lazkiye zaman zaman ülkenin başkenti konumundaki Şam'ı bile hedef alan İsrail hava saldırılarından etkilenmiyordu.
Lazkiye'nin dokunulmazlığı bitti, bir ayda ikinci saldırı
Taa ki bu aya kadar. İlk olarak geçen 7 Aralık 2021 Salı günü Lazkiye limanında konteynırların bulunduğu bölüm bir İsrail savaş uçağından atılan füzelerle vuruldu.
Hedef alınan konteynırların Suriye'deki İran güçlerine malzeme taşıyan bir kargo olduğu öne sürüldü.
Ancak asıl büyük saldırı 28 Aralık 2021 Salı sabahı gerçekleştirildi. Lazkiye Limanı'ndaki konteynırlar, Akdeniz'de uçan İsrail uçaklarından atılan füzelerle bir kez daha ama bu sefer daha etkili vuruldu.
Patlama sesleri uzaklardan bile duyulurken yükselen alevler pek çok yerden görüldü.
Rusya'dan tek açıklama ise bir gün sonra Rusya'nın Suriye'deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi Başkanı Oleg Juravlyov'dan geldi.
Rus yetkili, İsrail'e ait iki avcı uçağının gece Lazkiye Limanı'ndaki tesislere roketli saldırı düzenlediğini ve liman altyapısının küçük çaplı hasar gördüğünü söylemekle yetindi.
Muhaliflerin droneları için bile aktifleşen Rus hava savunma sistemi İsrail füzelerini görmedi mi?
Şimdi bu saldırılardan sonra pek çok kişi şu soruyu soruyor:
"Lazkiye'nin kuzeyindeki dağlarda bulunan muhalif savaşçıların zaman zaman gönderdiği ve kayda değer zarar verdirmesi bile mümkün olmayan 1-2 kilogramlık patlayıcı taşıyan dronelar için hava savunma sistemlerini aktif hale getiren Hmeymim Üssü, İsrail'in bu saldırılarına karşı neden sessiz?"
Hmeymim Üssü'nde Rusya tarafından üretilen ve sadece uçaklara karşı değil füzelere karşı da koruma sağlayabilen dünyanın en etkili hava savunma sistemlerinden S-400'lerin bulunduğu biliniyor.
Bunun dışında Rusya tarafından geliştirilen diğer gelişmiş hava sistemlerinin de üsteki varlığı sır değil.
Rusya, İsrail'in Suriye'de İran'ı vurmasına onay mı verdi?
Hal böyle iken İsrail'in rahatlıkla Hmeymim Üssü'nden 10-15 kilometre mesafede yer alan ve Suriye için büyük öneme sahip bir limanı kolaylıkla vurabilmesi ve Rus hava savunma sistemlerinin buna tepki vermemesi, Rusya'nın bu saldırılara onay verdiği yönünde iddialara neden oluyor.
Bu iddialar hem Suriye'de hem de İran'a yakın çevrelerde dile getiriliyor.
Suriye'de Rusya dışında askeri güç bulunduran ülkelerden biri de İran.
Suriye ile askeri işbirliği kapsamında bu ülkede asker bulunduran İran'a bağlı olarak ayrıca sayıları binlerce olduğu iddia edilen paramiliter Şii milis grupları da faaliyette.
Ancak İran'ın Suriye içerisinde İsrail hava akınlarına karşı kendisini koruyabilecek bir hava savunma sistemi bulunmuyor.
Suriye'nin kendi hava savunma sistemi ise saldırıları önlemede yeterli gelmiyor.
Rusya ve İran'ın aralarındaki işbirliğine karşın Suriye üzerinden hakimiyet kurmak ve daha fazla söz sahibi olmak noktasında rekabet halinde oldukları iddiaları da yıllardır dillendiriliyor.
İran'ın Şii milisleri aracılığıyla Suriye'deki hakimiyet sahasını daha fazla genişletmesinden rahatsız olan Rusya'nın bu nedenle İsrail saldırılarına göz yumduğu da göz ardı edilmeyen iddialardan biri.
Lazkiye Limanı'nı hedef alan son iki saldırının da limanda İran'dan gelen ve ülkedeki İran güçlerine iletilecek malzemeleri hedef alması bu iddiaları daha anlamlı kılıyor.
"Rusya'ya büyük tepki var"
Suriye içinde bu saldırılar nasıl değerlendiriliyor? Rusya'ya yönelik iddia edildiği gibi tepkiler var mı?
Bu soruyu Şam'da yaşayan gazeteci Suriyeli gazeteci Sarkis Kassarjian'a sorduk.
Kassarjian, önce halk arasındaki bakış açısını şu sözlerle özetledi:
Rusya'ya büyük bir tepki var. Rusya, Lazkiye'de hava üssünde S-400 konumlandırdı. İsrail'in Lazkiye'yi vurmasının Rusya'nın S-400'leri saldırı anında kapattığı anlamına geldiği düşünülüyor. Çünkü kapatmamış olsaydı füzeler oraya kadar ulaşmazdı. O nedenle kamuoyunda büyük tepki var Rusya'ya karşı.
"İsrail'in sivil hedefleri de vurmaya başlaması korkutuyor"
Lazkiye'nin Tartus'tan sonra Suriye'nin iki limanından biri olduğunu söyleyen Kassarjian, "Bir ay içerisinde İsrail'in burayı ikinci kez hedef alması İsrail saldırılarının artık askeri hedeflerden sonra sivil hedeflere de yoğunlaşacağı anlamına geliyor. Bu da savaşta yeni bir evre ve insanları korkutuyor" dedi.
"Muhtemelen İsrail, Rusya'ya bilgi veriyor"
Rus üssündeki S-400'lerin çalıştırılmamasının sıradan insanlarda büyük bir soru işaretine neden olduğunu söyleyen Kassarjian, şöyle devam etti:
İnsanlar şu soruları soruyor: Rusya niye izin veriyor? Rusya'nın hedefi ne? S-400'lerin İsrail vurduğu sırada çalıştırılmamasından dolayı iki ülke arasında bir koordinasyon olduğundan söz edebiliriz. Muhtemelen İsrail, Rusya'ya vuracakları konusunda bilgi veriyor. Bundan dolayı hali hazırda Rusya'ya büyük tepki var. Ancak gelecek günlerde benzer saldırılar artarsa Rusya'ya karşı rahatsızlık gün geçtikçe daha da büyüyecek.
Suriye yönetimi ise mecburiyetten Rusya'ya karşı sessiz
Kamuoyunda bu tepkiler varken Suriye devleti, Rusya'ya karşı ne düşünüyor?
Savaşı sürdürmesini ve ekonomisini korumasını büyük ölçüde Rusya'nın desteğine borçlu olan Suriye yönetimi Rusya'ya tepki gösterebilir mi?
Kassarjian, sokaktaki tepkiye karşı Suriye yönetiminin olaya daha temkinli baktığını söyleyerek, bunun nedenini şöyle anlattı:
Suriye'de resmi düzeyde biliyor ki Rusya'nın İsrail ile savaşması için neden yok. İsrail, Rusya için bir tehdit olmadığı gibi Rusya'nın İsrail'den bir korkusu da yok. Dolayısıyla Rusya neden İsrail ile savaşa girsin ya da saldırılarına dur desin. Sonuçta Rusya'nın Suriye'de olma nedeni belli. Radikal gruplara karşı yardım ediyor. Bütün bunlardan dolayı Şam'ın Rus saldırılarına karşı Rusya'dan çok da beklediği bir şey yok.
"Saldırının asıl hedefi İran"
Olayın Rusya cephesinden nasıl görüldüğün bu ülke üzerine çalışmalarıyla bilinen Aydın Sezer, yorumladı.
Son saldırıların Rusya ile İsrail arasındaki bir konu olmadığı gibi aslında Suriye ile İsrail arasında da bir konu olmadığını öne süren Sezer, saldırının asıl hedefinin İran olduğunu kaydederek, "İsrail, tehdit olarak gördüğü İran'a bağlı Suriye'deki güçleri sürekli bombalıyor. Rusya, Suriye'de kendi üslerinden sorumlu ve bu ülkede bulunma nedeni iç savaşla ilgili. Yani İsrail'in İran'ı hedef alan saldırılarında Rusya'yı ilgilendiren bir husus yok" iddiasında bulundu.
"İsrail, Rusya'nın özel ilişkilerinden en çok sempati duyduğu ülkelerin başında"
Rusya'nın Suriye ve İran ile ittifak halinde olmasına karşın özel ilişkilerinde İsrail'in en çok sempati duyulan ülkelerin başında olduğuna dikkati çeken Sezer, "Bugün Rusya dışında Rusça en çok İsrail'de konuşulur. İki ülke stratejik ortak demesek bile birçok konuda stratejik işbirliği içerisinde ve birbirlerini iyi anlıyorlar. Bundan dolayı Rusya, İran ile sıcak ilişkilere sahip olsa bile İsrail ve İran arasındaki bir sorunda taraf olmaz" ifadelerini kullandı.
"Rusya ve İran arasında Suriye özelinde rekabet var"
Sezer, son olarak Lazkiye Limanı'nda Rusya ve İran arasında bir gerilimin ve her iki ülke arasında Suriye üzerinde de bir rekabetin var olduğunu öne sürerek, "İran, Esad'ın Rusya'nın kontrolüne girmesinden rahatsız. Bundan dolayı birkaç yıl önce kardeşi lehine bir darbe girişiminde bulundu. Rusya ve İran arasında Suriye özelinde bir rekabet var" diyerek sözlerini bitirdi.
"Rusya, İsrail saldırılarını bilerek önlemiyor"
Peki bu iddialardan bağımsız olarak Lazkiye'deki Rus gücü istese bile İsrail saldırılarını öncesinde fark etmemiş ve önleyememiş olabilir mi? Yani asıl sorun teknik mi?
Bu sorunun cevabını ise eski bir savaş pilotu olan Emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş, verdi.
Karakuş, teknik açıklama yapmadan önce Rusya'nın İran hedeflerine yönelik İsrail saldırılarını bilerek önlemediği düşüncesinde olduğunu söyledi.
"S-400'ler gelen uçak veya füzeyi görebilir"
İsrail'in yeni aldığı F-35'leri dahi kullansa bunların belli bir mesafeye geldiklerinde S-400'lerin radarlarında görüneceğini iddia eden Karakuş, "Görünmez uçak diye bir şey yok. Her uçağın görüneceği bir mesafe var. Görünmez uçak hiç görünmez anlamında değil. Görünmez uçaklar en kısa mesafeye kadar gidip de görünmezliğini muhafaza edendir ama bir mesafeye gelince görünür. Ayrıca uçaklardan füze dahi atılsa bunlar da S-400 tarafından görüntülenebilir" diye konuştu.
"Füzeler alçaktan gelen uçaktan atıldıysa görülme şansı da düşük olur"
Karakuş, bütün bu açıklamalarının ardından şu detaya da dikkati çekti:
S-400'lerin düz bir alanda alçaktan gelen füzeleri görme şansı düşer. Yüksek bir yerde konumlandırılırsa alçaktan gelen hedefi daha rahat görür. Örneğin bir dağın tepesinden bakarsa hedefi 80 milden, 1000 metrede olursa 30 milden görebilir. Ancak Lazkiye'nin arkasındaki dağlar 1000 metreden yüksek değil. Dolayısıyla bu alçaltı dikkate alındığında şayet alçaktan gelen bir uçaktan atılan yine alçaktan atılan füzelerin görülme şansı da düşük olur.
© The Independentturkish
