Halk TV’nin ekonomi yazarlarından Barış Soydan, dün Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı “kur garantisi” sisteminin 2018’de de gündeme geldiğini ancak risklerinden dolayı rafa kaldırıldığını yazdı.

Soydan, bugünkü köşe yazısında dün açıklanan model ile ilgili olarak “İktidar şapkadan tavşan çıkarayım derken Türkiye ekonomisine çok ağır yan etkileri olan zehirli bir ilacı içirdi” yorumunu yaptı.

“TL’ye kur garantisi sistemi 2018 yılındaki Rahip Brunson Krizi’nin sonrasında ekonomi yönetimi tarafından çalışılmış ama sakıncaları nedeniyle cesaret edilememişti” ifadesini kullanan Soydan, şunları yazdı:

O dönemde dolardaki tırmanışı kontrol altına almak için çeşitli politika seçenekleri gözden geçirildi ve bunlar arasından uygulanabilir olanları içeren bir tedbir seti çalışıldı.

Kaynaklarımdan öğrendiğime göre dün açıklanan TL’ye kur garantisi sistemi de masaya getirilen alternatifler arasındaydı. Ama bu sistemin “önemli riskler içerdiği” kanaatine varılmıştı.

Çünkü uygulama, tıpkı bugünkü gibi TL mevduat sahiplerine kurdaki gelişmelere göre sağlanacak ilave getirinin Hazine kaynaklarından aktarılması esasına dayanıyordu.

2018 yılında yapılan değerlendirmede, TL mevduatın tamamına böyle bir hak tanınmasının, olası kur senaryolarında kamu maliyesi açısından çok yıkıcı etkiler çıkarabileceği sonucuna ulaşılmıştı.

“5 risk tespit edildi”

“Bunun üzerine uygulama daraltılarak belli miktarda/yüksek montanlı mevduat için veya belli vadeler için (6 ay ve üzeri gibi) uygulanması seçeneği çalışıldı” diyen Soydan, bu konuda 5 risk tespit edildiğini ifade etti:

• Al-satlarla elde edilecek kâr, dönem sonunda gerçekleşecek kur farkı ilave getirisinden çoğu zaman yüksek olabilir.
• Bir kere bu uygulama hayata geçirilirse sona erdirilmesi kolay olmaz.
• TL mevduat sahiplerinin tamamı bu hakkı talep eder.
• Mevduat sahipleri uzun vade için bu riski almak istemezler.
• Kur dalgalanmalarından faydalanmak için sadece kısa vadede tutabilirler.

"Erken seçim için var, türlü risk göze alınıyor"

O dönem bu uygulamadan vazgeçildiğini, 625 baz puan faiz artışına gidildiğini ifade eden Soydan, bu seçeneğin dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a sunulduğunu da söyledi. Elvan’ın bu öneriye karşı çıktığını belirten Soydan, şunları yazdı:

Peki 2018’de içerdiği büyük sakıncalar nedeniyle rafa kaldırılan, eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın raftan indirilmesine itiraz ettiği konuşulan TL mevduata kur garantisi sisteminin apar topar uygulamaya sokulması ne anlama geliyor?

İki olasılık var:

Kurda 18 TL seviyesinin aşılmasının getireceği sonuçlar karşısından pes edildi ve aylardır gündeme olduğu halde cesaret edilemeyen uygulama devreye alındı. Ufukta bir erken seçim var, o nedenle her türlü risk göze alınıyor.

Halk TV, Independent Türkçe