Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın 11'inci Para Politikası Kurulu (PPK) sonrası, politika faizini yüzde 16 seviyesinden yüzde 15'e çekti.
Faiz kararı öncesi Dolar/TL, gün içerisinde en düşük 10,44 lirayı, en yüksek 10 lira 96 kuruşu gördü.
Mart- ağustos ayları boyunca yüzde 19 seviyesinde kalan politika faizi eylülde 100 baz puan indirilerek yüzde 18'e, ekimde ise 200 baz puan indirimle yüzde 16'ya düşürülmüştü.
Merkez Bankası'nın son PPK toplantısı sonrası internet sitesinde yer alan açıklamada faiz indirimi için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı ifade edilmişti.
TCMB: Faiz indirimleri aralıkta tamamlanabilir de tamamlanmayabilir de
Merkez Bankası’nın internet sitesinde yer alan faiz oranlarına ilişkin basın duyurusunda faiz indirimlerinin Aralık ayında tamamlanabileceği ihtimaline yer verdi.
Açıklamadaki bazı önemli başlıklar şu şekilde:
- İhracattaki güçlü artış eğilimiyle yılın geri kalanında yıllıklandırılmış cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir.
- Enflasyonda son dönemde gözlenen yükselişte; gıda ve başta enerji olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve talep gelişmeleri etkili olmaktadır.
- Para politikası duruşunda yapılan güncellemenin ticari krediler üzerinde olumlu etkileri görülmeye başlamıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerle ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir.
- Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirerek politika faizinin 100 baz puan indirilerek yüzde 15 olarak belirlenmesine karar vermiştir.
- Kurul, arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin 2022 yılının ilk yarısı boyunca da etkisini sürdürmesini beklemektedir.
- Kurul, bu etkilerin ima ettiği sınırlı alanın kullanımını Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir.
"Para politikasının yönünü tahmin etmek zor" deyip görüş belirtmediler
Reuters anketine katılan 14 kurumun tahminleri haftalık repo faizinin sabit bırakılması ile 150 baz puan indirilmesi arasında yer alırken, medyan yüzde 15 olarak şekillenmiş durumda.
Reuters PPK anketinin düzenli katılımcılarından en az 4 tanesi para politikasının yönünü tahmin etmenin zorluğu sebebiyle bu ayki ankete katılmayacaklarını belirtti.
Anadolu Ajansı (AA) Finans'ın piyasa beklenti anketi, 21 ekonomistin katılımıyla benzer bir beklentiyle sonuçlandı.
Ekonomistlerin politika faizindeki değişikliğe ilişkin beklentilerinin medyanı 100 baz puan indirim yönünde gerçekleşti.
Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin anketine katılan 21 kurumun medyan beklentisi de TCMB'nin kasım toplantısında 100 baz puan indirimle faizini yüzde 15 seviyesine getireceği yönündeydi.
Enflasyon yüzde 20'ye dayandı
Yıl sonuna doğru yaklaşırken Merkez Bankası, faiz ve döviz kuru ile ilgili gündem de giderek yoğunlaşıyor.
Dördüncü ve son enflasyon raporunu 28 Ekim'de basınla paylaşan Merkez Bankası Başkanı, 2021 enflasyon tahminini yüzde 14,1'den yüzde 18,4'e çıkarıldıklarını açıklamıştı.
TCMB'nin reel sektör ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 48 katılımcı uyguladığı "Piyasa Katılımcıları Anketi"nden ise yıl sonu Dolar/TL kuru tahmini 9,98 lira oldu.
Ancak gelinen noktada bu iki seviyede aşıldı. Aşağıdaki tabloda yıl başından bu yana açıklanan politika faizi ile Dolar/TL kurunun aylık ortalama değerleri yer alıyor.
| Enflasyon (%) | Politika faizi (%) | Dolar/TL (Aylık ort.) | |
| Ocak | 14,97 | 17 | 7,40 |
| Şubat | 15,61 | 17 | 7,08 |
| Mart | 16,19 | 19 | 7,68 |
| Nisan | 17,14 | 19 | 8,16 |
| Mayıs | 16,59 | 19 | 8,37 |
| Haziran | 17,53 | 19 | 8,62 |
| Temmuz | 18,95 | 19 | 8,61 |
| Ağustos | 19,25 | 19 | 8,48 |
| Eylül | 19,58 | 18 | 8,55 |
| Ekim | 19,89 | 16 | 9,17 |
Cumhurbaşkanı: Bırakın da Merkez Bankası bağımsız olarak kararını versin
17 Kasım'da AK Parti'nin grup toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim ve enflasyonla mücadele mi de sürdüreceğim" açıklamasını yaptı.
Grup toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, "Bugünkü açıklamalarınız sonrasında Merkez Bankasının yarın faiz indirmeye devam edeceği sonucuna varabilir miyiz?" sorusuna, "Merkez Bankası bağımsız değil mi? Yani hem bağımsızlığını konuşuyorsunuz... Bırakın da bağımsız olarak kararını o versin" yanıtını verdi.
Erdoğan'ın açıklamalarının ardından Dolar/TL'de hareketlilik hızlanmış, kur, 10 lira 40 kuruşu geçmişti.
Cumhurbaşkanı, Merkez Bankası'nın ekimdeki Para Politikası Kurulu öncesi de tarih 13 Ekim'i gösterdiğinde TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile Çankaya Köşkü'nde bir araya gelmişti.
Basın kapalı gerçekleşen görüşmeden bir gün sonra Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alınmıştı. Üç ismin görevden alınmasının ardından, dolar kuru 9,20'nin üzerine çıkmıştı.
Merkez Bankası Başkanı'ndan üç farklı açıklama
"Politika faizi, enflasyonun üzerinde oluşturulmaya devam edilecek"
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun 29 Temmuz'daki yılın üçüncü Enflasyon Raporu'nda ve ağustostaki faiz oranlarına ilişkin duyuruda şu açıklamaya özellikle vurgu yapmıştı:
Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, gerçekleşen ve beklenen enflasyonun üzerinde oluşturulmaya devam edilecektir.
Bu cümle piyasa tarafından "Enflasyon, politika faizinin üzerine çıkarsa Merkez Bankası da faizi artıracak" şeklinde yorumlanmıştı.
Ancak beklenen olmadı.
Enflasyon, ağustosta yüzde 19'u aştı. Ağustosta yüzde 19 olan politika faizi, eylülde yüzde 18'e indirildi.
Manşet enflasyon olmadı, çekirdek enflasyon mu?
TCMB Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, 8 Eylül'de Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada Merkez Bankası'nın odağını çekirdek enflasyon göstergelerine çevirdiğini kaydetmişti.
"Küresel merkez bankacılığında, para politikası duruşu belirlenirken, para politikasının etkisi dışında olan kısa vadeli arızi unsurlardan arındırılmış çekirdek enflasyon göstergeleri esas alınır" diyen Kavcıoğlu, "Özellikle salgının getirdiği olağanüstü koşullar, az önce bahsettiğim sebeplerden ötürü, enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin önemini artırmakta" açıklamasını yapmıştı.
Kısaca "Mevsimine bakılmaksızın her ay mecburen satın alınan mal ve hizmetler" olarak açıklanabilecek, daha dar kapsamlı ve gıda ve enerji gibi kontrol dışı kalemleri hariç tutan çekirdek enflasyon eylülde yüzde 16,98'di. Ekimde ise yüzde 16,82'ye geriledi.
Politika faizi ise yüzde 16'ya çekildi.
Merkez Bankası Başkanı'ndan cari fazla vurgusu
Kavcıoğlu, 28 Ekim'de gerçekleşen yılın son Enflasyon Raporu sunumu sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlamış ve verdiği cevaplardan birinde "Cari fazla verdiğimizde daha sağlıklı bir fiyat istikrarına kavuşmuş olacağız" ifadesini kullanmıştı.
Bu da "Türkiye cari fazla verene kadar enflasyon yüksek kalmaya devam mı edecek?" eleştirilerine neden olmuştu.
Enflasyon Raporu sunumuna katılan Bloomberg News Türkiye Büro Şefi Onur Ant, fiyat istikrarının cari fazla sonrası geleceği ile ilgili açıklamalara şu soruyla netlik getirmek istedi:
Çok temel bir kafa karışıklığı yaşıyorum. Tahmin ediyorum salondaki tek kişi ben değilim.
8 senedir bu salona enflasyon raporları için geliyorum. İlk kez 'cari açığı kapatıp, uzun vadede fiyat istikrarını yakalayabiliriz' gibi bir sözlü yönlendirme duyuyoruz.
Türkiye'de cari açığın kapanması 3 sene, 5 sene daha alacaksa; uzun vadede sürekli ucuz liranın toplumun önemli bir kesiminin alım gücünü düşüreceği, dünyanın geri kalanına göre cebindeki paranın değersiz kalacağı bir resim var.
Türkiye'nin yeni mottosu artık bu mudur? Eğer buysa bununla ilgili ne kadar ayrıntılı çalışma yapıldı?
Kavcıoğlu ise yanıtında Merkez Bankası'nın enflasyon hedefinden vazgeçmediklerini vurgulayarak Türkiye'nin ihracatını çok hızlı şekilde artırdığını söylemişti.
Türkiye'nin pandemi sonrası bir fırsat yakaladığını, üretim üssü olabileceğini aktaran TCMB Başkanı, "Tüm Avrupa ve dünyada Türkiye, en şanslı noktada. Bunun desteklenmesi gerekiyor. Bu, beklenenden daha sürede gerçekleşecek bir süreç. Cari fazla verildiği noktada bir fiyat istikrarı sağlanacağını söylüyoruz" demişti.
© The Independentturkish
