23 Eylül'deki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından 100 baz puan faiz indirimi kararı çıkan Merkez Bankası, politika faizini bugünü toplantı sonrası 200 baz puan daha indirdi. Böylelikle yüzde 18 olan faiz, yüzde 16'ya çekildi. 

Faiz kararı öncesi gün içerisinde 9 lira 34 kuruşa kadar çıkan dolar/TL kuru,  kararın hemen ardından 9,48 liraya kadar çıktı.  

11 liranın üzerini görerek tarihi rekorunu kıran Euro/TL ise 15:30 itibarıyla 10,98 liradan değerleniyor. 

Benzer bir rekor da İngiliz sterlininden geldi. Sterlin/TL, 13 lira üzerine çıktı. 

Son faiz kararı ile politika faizi, eylülde yüzde 16, 98 olan çekirdek enflasyonun bile altına inmiş oldu. 

"Politika faizinde indirim için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldı" 

Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrası internet sitesinden yayınlanan basın duyurusunda öne çıkan başlıklar ise şöyle: 

- Güçlü parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkileri devam etmektedir. 

- Parasal duruşun sıkılığı ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı etki yapmaya başlamıştır.

- Arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı Kurul tarafından değerlendirilmiştir. 

- TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. 

- Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır.

- Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirmiştir. Bu çerçevede politika faizi 200 baz puan indirilerek yüzde 16 olarak belirlenmiştir.

Erdoğan ile görüşmenin ardından başkan yardımcıları görevden alındı

İki Para Piyasası Kurulu (PPK) toplantısı arasında geçen bir ayda, Merkez Bankası ile ilgili haber akışı da oldukça yoğundu. 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 13 Ekim'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Çankaya Köşkü'nde bir araya gelmişti. 

Basın kapalı gerçekleşen görüşmeden bir gün sonra Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. Başkan Yardımcılığına Taha Çakmak ve Para Politikası Kurulu üyeliğine ise Prof. Dr. Yusuf Tuna atandı.

Üç ismin görevden alınmasının ardından, dolar kuru 9,20'nin üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.

Reuters'a 14 Ekim'de yayınladığı ve konuyla ilgili kaynaklara dayandırdığı haberinde eylül ayında faiz indirim kararına itiraz eden Başkan Yardımcısı Dr. Uğur Namık Küçük, ABD'de yaşayan ve sadece PPK kararları için Türkiye'ye gelen ve birçok karara katılmayan Para Politikası Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş ve başkan olmak istediği basında yer alan Prof. Dr. Semih Tümen'in görevinden alındığını yazdı. 

Görevden almaların ardından 15 Ekim'de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Şahap Kavcıoğlu ile TCMB binasında bir görüşme yaptı. Görüşme sonrası basının karşısına geçen Kılıçdaroğlu, Merkez Bankası'nın bağımsız ve fiyat istikrarından sorumlu bir kurum olduğunu vurgulayarak, "Bağımsızlık sadece bizim için değil, dünya finans piyasaları için de son derece önemli. Son 45 günde TL yüzde 10 değer kaybetti" dedi.

"Kurun faiz indirimi ile ilgisi yok"

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 11 Ekim'de TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı konuşmada "Küresel gelişmelere bakınca kurun bizim faiz indirimimizle ilgisi olmadığını görürüz" ifadelerini kullanmıştı. 

8 Ekim 2021 tarihi itibarıyla banka rezervinin 123,5 milyar dolar seviyesine yükseldiğini söyleyen TCMB Başkanı Kavcıoğlu, "Önümüzdeki dönemde de Merkez Bankası olarak para politikasının aktarım mekanizmasını kuvvetlendirmek amacıyla rezerv birikiminin devam etmesini amaçlamaktayız" demişti. 

Beklentiler ne yöndeydi?

Merkez Bankası'nın eylüldeki faiz indiriminin ardından piyasanın beklentileri bir faiz indirimi daha olacağı yönündeydi. 

Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin 17 kurumla gerçekleştirdiği ankette genel beklenti, politika faizinin yüzde 17,50 seviyesine indirilmesi yönündeydi. 

Reuters anketinine katılan 21 kurumun 10'u 50 baz puan, diğer 10 kurum ise 100 baz puan faiz indirimi bekliyordu. Bir kurum ise politika faizinin sabit bırakılacağı görüşündeydi. 

Fransa merkezli finans şirketi Societe Generale, son yayımladığı raporunda 100 baz puan faiz indirimi öngörüyordu. 2021 yıl sonu için dolar/TL tahminini 9,25 liradan 9 lira 80 kuruşa çıkarmıştı. 

Bank of America, PPK'daki görevden almalar sonrasında yıl sonuna kadar 150 baz puan faiz indirimi yapılacağına yönelik beklentisini yukarı yönlü revize ederek 200 baz puana çıkardı.

New York merkezli yatırım bankası Morgan Stanley ise 50 ila 100 baz puan indirime işaret etmişti. 

Enflasyon ve faiz nereden nereye geldi?

2021 yılının başından bu yana gerçekleşen Para Politikas Kurulu toplantılarında açıklanan faiz oranları, ilgili ayın enflasyon oranı ve ortalama Dolar/TL kuru aşağıdaki şekilde gerçekleşti: