Türkiye’nin tarım ürünleri ithalatında en büyük payı yağlı tohumlar ve bitkisel ham yağ alıyor. Bunlardan biri de yağlık ayçiçeği tohumu. 2018’deki yağlı tohumlar ithalatında, ham ayçiçeği yağı 391 ton ile yüzde 39 paya sahip ve ödenen miktar 315 milyon dolar.
Son aylarda döviz kurundaki hareketlilik ithalat fiyatlarında ciddi artışa neden oldu. TÜİK tarafından yayınlanan verilere göre, TL’nin değer kaybetmesinden kaynaklı ham yağ ithalat fiyatındaki artış ocak ayından beri yüzde 18.
5 Haziran 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 11841 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yağlık ayçiçeği tohumu ithalatında uygulanan %27’lik gümrük vergisi oranı 1 Ağustos 2018 tarihine kadar geçerli olmak üzere %13’e ve %36 oranında uygulanan ham ayçiçeği yağı ithalat gümrük vergisi de %23’e düşürülmüştü.
Artan maliyetler nedeniyle yerli üretim de son bir yılda yavaşlarken, 26 Aralık 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan karar daha fazla ithal tohuma kapı aralandı. Buna göre, 30 Haziran 2019 tarihine kadar 300 bin ton yağlık ay çiçeği tohumu ithalatı için gümrük vergisi sıfırlandı.
Karara ziraat mühendislerinden eleştiri
Ziraat Mühendisleri İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Atalık, alınan kararın yerli üretimi etkilediğini söyledi.
Atalık’ın açıklaması şöyle:
“Çiftçinin kullandığı tarımsal girdilerde yurtdışı bağımlılığından kaynaklı üretim maliyetleri yükselmekte dış piyasalarla rekabet edilemeyerek ithalat baskısı oluşmakta ve yerli üretimimiz zarar görmektedir. Hammaddelerin ülkemizde üretilme olanakları araştırılmalı, ilk aşamada ise girdiler desteklenerek maliyetler aşağı çekilmelidir. Sanayicinin ve kooperatif birliklerinin ambalajlamada kullandıkları sac ve plastik materyalin bile önemli miktarda yurtdışından gelmesi yağın fiyatını arttırmaktadır. Ambalaj materyallerinin de kaliteli bir şekilde ülkemizde üretilmesi desteklenmesi tüketiciye sunulan yağ fiyatlarında gerilemeye yol açacaktır.”
Atalık aynı zamanda ayçiçeği tohumu tarımının tıpkı buğday gibi susuz şartlarda rahatlıkla yapılabileceğini söyleyerek, bu durumun avantaja çevrilebileceğini ve tarımının yaygınlaşabileceğini söyledi.
