1980'ler, hemen her şehirde olduğu gibi, Ankara için de önemli bir dönüşümün başlangıcıydı. 

Serbest piyasa ekonomisine geçişle kentleşme hızlanmış; bu durum bir yandan çarpık yapılaşmayı diğer yandan yeni yatırımları beraberinde getirmişti. 

Cumhuriyet'in ilanı ve sonrasında sosyal hayatın Ulus ve çevresinde yoğunlaştığı başkentte eğlence kültürü, yavaş yavaş bir dönem bağ ve bahçeleriyle ünlü Çankaya'ya doğru kaymaya başlamıştı. 

Ankara'nın simgesi olan Atakule de tam bu zamanda ortaya çıktı. 

Vakıflar Bankası'nın desteği ile yapılan, Mimar Ragıp Buluç imzalı yapı, dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından Ankara'nın başkent oluşunun 66'ıncı yılında 13 Ekim 1989'da açıldı. 
 

Ankara'nın ilk alışveriş merkezi Atakule, özellikle 1990'larda çocuk olanlar için önce oyun salonu Dreamland'di, daha sonra "tepesi gerçekten dönüyor mu?" sorusu. 

Çocuk aklımızla döndüğünü sandığımız şey mantar tepesi değildi elbette. Mantarın içinde yer alan ve Ankara manzarası turunu bir saatte tamamlayan Dönen Restoran'dı. 

Atakule'den 32 yıl sonra Ankara'nın bir dönen restoranı daha olacak ve o da bir kule içerisinde yer alacak. 

Aslında, "hayata geçmesi için çalışmalar 2003'ten bu yana devam ediyor" demek daha doğru.

Mimarı yine Ragıp Buluç olan, Keçiören'deki Cumhuriyet Kulesi'nden bahsediyoruz. 

İlk ihalesi 2002'de gerçekleştirilen Kule'nin temeli, şarkıcı Gülben Ergen'in de konser verdiği büyük bir törenle, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atılmıştı. 
 

O dönem yapılan açıklamalarda restoranlar, uzay ve bilim merkezine sahip olacak Cumhuriyet Kulesi'nin, Atatkule'ye rakip olması ve bir buçuk yıl içerisinde tamamlanması bekleniyordu. 

Tamamlanamadı. 

İhaleyi alan firma sözleşme şartlarına uymadı, kule yıllarca bekledi

Keçiören Belediyesi'nden 2005'te yapılan açıklamaya göre ihaleyi yüzde 49,50 indirimle kazanan müteahhit firma, yükümlülüklerini yerine getirememiş ve sözleşmesi feshedilmişti. 

İhale yasasına göre sözleşmenin feshinden hemen sonra yeni ihale yapılamayınca Keçiören Belediyesi, Mart 2006'da temel betonunu kendi imkanlarıyla atma kararı aldı. 

Keçiören Belediyesi Başkanı Turgut Altınok, o dönem yaptığı açıklamada Kule'nin yapımının yeniden başladığını, bittiğinde Türkiye'nin en yüksek kulesi olacağını söylemişti. 
 

Altınok ayrıca, kulenin bitmesiyle Keçiören'in cazibe merkezi olacağını ifade ederek, "Biz bu hizmetleri yaparken iç ve dış kredi kullanmıyoruz. Tamamen kendi özkaynaklarımızla bu eserleri yapıyoruz" demişti. 

ABB: Uçak geçişlerini engelleyebilir

2008 yılına gelindiğinde ise Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) ile Keçiören Belediyesi arasındaki ipler Cumhuriyet Kulesi yüzünden gerildi. 

Zira onaylı imar planında Kule arazisinin hemen Kule'nin yanındaki huzurevine ait olduğu, inşaatın imar planına aykırı yapıldığı, Güvercinlik'teki Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı askeri havalimanının mania hattını (hava araçlarının geçişlerinin engellenmemesi için düzenlenen yükseklik) engellediği, Kule'nin huzurevi sakinleri için değil tamamen turizm amaçlı olduğu gerekçeleriyle ABB, konuyu yargıya taşıdı. 
 

ABB Başkanlığı'nın adaylığı da Keçiören Belediye başkanlığı adaylığı da olmadı

2009 yılı yalnızca Kule için değil Keçiören Belediyesi için de önemliydi. 

29 Mart 2009'da gerçekleşen yerel seçimlerden önceki son dört ay oldukça hareketliydi. 

1 Aralık 2008'e bir basın toplantısı düzenleyen Turgut Altınok, "Ankara'da artık değişim ve yeni vizyona ihtiyaç var" diyerek Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na aday adayı olduğunu açıkladı.

Ankara'nın ekonomik anlamda geriye gittiğini, büyükşehir belediye başkanlarının halkın sıkıntılarını giderecek, ekonomik anlamda ileriye götürecek projeleri faaliyete geçirmesi gerektiğini söyleyen Altınok "Göreve seçilmem halinde 5 yıl içinde yapacaklarım, Cumhuriyet tarihinde yapılan hizmetlerden çok fazla olacak" demişti. 

O dönem başbakanlık koltuğunda olan Recep Tayyip Erdoğan'ın 1 Ocak'ta yaptığı açıklamada Melih Gökçek, yeniden ABB Başkanlığı'na aday gösterildi. Keçiören Belediyesi'nin adayı ise Turgut Altınok'tu. 
 

Altınok: Mücadelem, kravatlı çete ve kenelerle

Altınok, 17 Şubat 2009'da yaptığı bir açıklamayla da Keçiören Belediye Başkanlığı adaylığından çekildiğini duyurdu. Gerekçe olarak ise "Keçiören Belediye Meclis üye listelerinin belirlenmesinde yaşanan sıkıntı" gösterildi. 

Keçirören'de 15 yıl bu görevi yürüten Turgut Altınok, o gün yaptığı basın açıklamasında "Keçiörenli bize güvendi biz de bu güveni boşa çıkarmadık. Zamana ve zemine göre hareket edenlerden olmadık. Ankara'da onur, fazilet ve dürüstlük mücadelesi verdim. Yetimin hakkını yiyen kravatlı çetelerdir. Mücadelem kravatlı çete ve kenelerle. Benim ilkem her şeyden önce yola çıktığın arkadaşları satmamak önemlidir. Liste anlaşmazlıkları oldu. Ben kendimi kurtarayım anlayışı bende yok. Kirli insanları siyasetten temizleyemezseniz, Türk siyasetini temizleyemezsiniz" ifadelerini kullanmıştı. 

Gökçek-Altınok çekişmesi

İlk kez 1994'te Milliyetçi Hareket Partisi'nden Keçiören Belediye Başkanı olan Altınok'un yıldızı Melih Gökçek'le bir türlü barışmadı. 

Gazeteci Emin Çölaşan, 24 Temmuz 1998'de Hürriyet'teki köşesinde kaleme aldığı yazıda Altınok'un kendisine gönderdiği mektubu paylaşmış, Gökçek'in Keçiören Belediyesi'ne asfalt ambargosu yazdığını belirtmişti. 
 

"Gökçek, Ankara'da MHP'li olan tek belediyeye bugüne kadar hiçbir yardımda bulunmadığı gibi, birçok projemizi engellemiştir" diyen Turgut Altınok, "Melih Gökçek, Turgut Altunok'u cezalandıracağım derken, sonuçta bütün Keçiören'i cezalandırmaktadır" ifadelerine mektubunda yer vermişti. 

1999'daki yerel seçimler için partisi adaylığını kabul etmeyince Altınok, 1999'da MHP'den istifa etmiş ve Fazilet Partisi'ne katılmıştı. 18 Nisan'daki seçimlerden de galibiyetle ayrılmıştı. 

Sonrasında AK Parti'nin kuruluşunda da yer alan Altınok, 2004'te yeniden oturduğu Belediye Başkanlığı koltuğundan 2009'da anlaşmazlıkla kalktı. Yerine aday gösterilen Mustafa Ak, yeni belediye başkanı oldu. 

2009'da ruhsatı iptal edildiğinde 27 milyon lira harcanmıştı

Bu karmaşada askıya alınan Cumhuriyet Kulesi'ndeki çalışmalar, Ankara 10'uncu İdare Mahkemesi'nden gelen kararla tamamen durdu. Mahkeme'nin inşaat ruhsatını iptal etmesiyle 171 metre planlanan kule, 144'üncü metresinde durmuş oldu. 

Kule durdurulana kadar ne kadar harcandığı ile ilgili ilk resmi açıklama Nisan 2010'da yeni Başkan Mustafa Ak'tan geldi. 

Ak, yargının "imara aykırılık'' ve ''mania hattı dolayısıyla uçuş güvenliğini tehdit etmesi'' gerekçesiyle durdurduğu proje için o güne kadar 27 milyon lira harcandığını söyledi. 

2010'un eylül ayında Anadolu Ajansı'na da bir açıklama yapan Mustafa Ak, 144 metrede kalan Cumhuriyet Kulesi'nin imar planına göre 25 metre fazlalığı olduğunu ancak bunun yıkılmasını istemediklerini söyledi. 

Projeyi revize edeceklerini belirten Ak, "Bu kulenin üzerine daha 30 metre daha çıkılması lazım. Hadi ondan vazgeçtik, ama en azından bu 25 metreyi korumak istiyoruz. Bunun için mücadelemiz devam ediyor" diyerek kaybettikleri iki davayı temyize götürdüklerini hatırlatmıştı. 
 

Mustafa Ak, Danıştay'daki temyiz başvurusunun olumlu sonuçlanması durumunda, projenin revize edilerek üst kısmındaki (döner restoranın da olacağı) cam fanusun iptal edileceğini, seyir terası ve restoran kısmının korunacağını sözlerine eklemişti. 

Vali Yüksel: 40,3 milyon lira harcandı

Cumhuriyet Kulesi'ne ne kadar harcandığı ile ilgili diğer bir resmi açıklama ise 2012'de dönemin Ankara Valisi Alâaddin Yüksel'den geldi. 

Yüksel, MHP'nin 24'üncü dönem Ankara Milletvekili Prof. Dr. Özcan Yeniçeri'nin yazılı soru önergesine verdiği yanıtta Cumhuriyet Kulesi inşaatının keşif artışlı ihale bedelinin 27 milyon 259 bin 170 lira, tasfiye dahil toplam ödenen hakediş bedelinin ise 13 milyon 80 bin 372 lira olduğunu söylemişti. 

Alâaddin Yüksel ayrıca Keçiören Belediyesi'nin hazırladığı imar planını 27 Aralık 2011 tarihinde ABB'ye gönderdiğini ve karar sonucunun beklendiğini belirtmişti. 

Cumhuriyet Kulesi ile ilgili nihai kararını Ağustos 2013'te açıklayan Danıştay, Kule'nin yıkılmasına hükmetmişti. 

Gerekçesinde "imara aykırılık" ve "mania hattı"na vurgu yapılan karar sonrası kulenin yıkım ihalesinin yapılması, ardından bölgeye kimsesizler yurdu inşa edilmesi planlanıyordu. 

Eski Belediye Başkanı: Zararın neresinden dönülürse kârdır

Danıştay'ın yıkım kararının ardından Keçiören Belediyesi yeni bir imar düzenlemesi yaptı. 

Ancak yapılan imar değişikliği, Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar ve Bayındırlık Komisyonu tarafından planlama ilke ve esaslarına aykırı bulundu. Belediye Meclisi'nden de kulenin yıkılması yönünde karar çıktı. 

Nisan 2015'te Hürriyet'e konuşan dönemin Keçiören Belediye Başkanı, "Biz yönetime geldiğimiz tarihten itibaren bu yanlış projenin düzeltilmesi için elimizden gelen çalışmayı yaptık" demiş ve şunları söylemişti: 
 

Reddedilen imar çalışmamız kanunen bir ilçe belediyesi olarak yapabileceğimiz son yasal hamleydi. Ortada zaten büyük bir israf ve görüntü kirliliği vardı. Mecbur kaldığımız bu yıkımla ilçedeki tek büyük görüntü kirliliğinden ve israfın daha da artmasından kurtulmuş olacağız. Zararın neresinden dönülürse kârdır.

Patlatmayla yıkılacaktı, halk oylamasına gitti

Cumhuriyet Kulesi'nin nasıl yıkılacağı ile ilgili bir rapor bile hazırlandı. 

Bu raporu 2016'nın mart ayında açıklayan Mustafa Ak, bilirkişi heyetinin de önerisiyle kulenın birkaç ay içinde patlatma yöntemiyle yıkılacağını söylemişti. 

Ancak öyle olmadı… 

Kule'nin kaderi halka bırakıldı. 

25 Kasım 2017'de Kalaba Meydanı, Gazino, Esertepe, Sancaktepe ve Aşağı Eğlence semtlerinde kurulan sandıklarla halk oylamasına gidildi. Oylamada kulenin yıkılmaması için yüzde 76 oranında oy çıktı. 

Halkın kararının ardından Keçiören Belediyesi'nin imar planında bir kez daha değişiklik yapması gerekiyordu. 
 

2018'de imar değişikliği ve kule alanında yapılan proje revizyonu Büyükşehir Belediyesi'ne gönderildi. 

Başıboş kalan kulede tehlikeli denemeler... 

O güne kadar sosyal medyada pek çok espriye de konu olan Cumhuriyet Kulesi, boş kaldıkça insanların tehlikeli denemelerine de sahne oldu. 

16-17 yaşlarında beş gencin Cumhuriyet Kulesi'nin en tepesine tırmandığı video YouTube'da 1,7 milyonun üzerinde izlendi. 

2015'te de Cengiz Koçak isimli bir vatandaş, Avustralyalı serbest atlayışçı Cam Tracey ile yaklaşık 130 metre yükseklikten paraşütle atlamıştı.  

Keçiören'de dördüncü Altınok dönemi

2019'un mart ayı yine bir yerel seçim dönemiydi ve bu seçimle birlikte Turgut Altınok 10 yıl sonra siyasete dönerek Keçiören Belediye Başkanlığı'na seçildi. Altınok, göreve geldiği ilk gün kule etrafında hafriyat çalışmalarının başlatılması talimatını verdi. 
 

Zira, Cumhuriyet Kulesi, "Keçiören'i yeniden Çankaya'da yaşayanların evini satıp geleceği bir cazibe merkezine dönüştüreceğiz" diyen Altınok'un seçim vaatleri arasındaydı. 

Kule en az 15 metre daha yükseltildi

Seçimden bir ay önce Anadolu Ajansı'na konuşan Turgut Altınok, daha önce 171 metre olarak açıklanan Cumhuriyet Kulesi'nin 186 metreye yükseltileceğini söyledi. Atakule'nin yüksekliği ise 125 metre. 

İçerisinde alışveriş merkezi, sanat galerisi, uzay ve bilim merkezinin olacağını söyleyen Altınok, "20'nci metrede kafeler, 160'ıncı metreden itibaren ise seyir terası olacak" demişti. 

Ankara ve Kurtuluş Savaşı'nı anlatan heykeller ve en üst katında düğün salonunun da olacağını söyleyen Belediye Başkanı, projenin 1 buçuk yıl içerisinde biteceği vaadinde bulunmuştu.

Projenin mimarı: Uçağın çarpacağının düşünülmesi çok saçmaydı

2020 yılında yaşamını yitiren projenin mimarı Ragıp Buluç, ölümünden bir yıl önce yaptığı açıklamada "Yüzde 70'i bitmiş bir kulenin yıkılması kadar saçma sapan bir şey yoktu. Gerekçeler çok saçmaydı. Etimesgut'tan kalkan uçağın gelip kuleye çarpacağı düşünülerek mania hattı gibi saçma gerekçeler öne sürüldü. Yeni idarenin bütün bilgimle yanlarındayım ve destekliyorum" demişti. 

Aynı yıl OdaTV'ye konuşan İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi eski Başkanı Erdoğan Balcıoğlu ise şunları söylemişti:
 

Planın dışında bir yüksekliğe çıkılması teknik açıdan hata olur. Mimari projede deprem, rüzgar, statik ve devrilme riski gibi birçok hesap yapılır. Bu hesaplar planlanan yüksekliğe göre yapılır. Planlanan yüksekliğin dışına çıkılmamalıdır.

TMMOB olarak kentlerin siluetini bozacak, hava sirkülasyonunu engelleyecek ve trafiği aksatacak yapılara karşıyız. Kentler nefes almalı ve silueti bozulmamalı.

Dördüncü Turgut Altınok döneminde Cumhuriyet Kulesi için ilk ihale 10 Nisan 2020'de yapıldı. 

Dört firmanın katıldığı ihaleyi, 59 milyon 753 bin lira teklif veren Has-Kar Harita Kadastro Mühendislik Taahhüt ve Ticaret Limited Şirketi kazandı. 
 

Has-Kar'ın bağlı olduğu Kartallar Holding'in Yönetim Kurulu Başkanlığı'nda Hasan Kartal oturuyor. Kartal aynı zamanda Çaykur Rizespor ve Etimesgut Belediye Spor Başkanı. 

Has-Kar ile Keçiören Belediyesi arasında 6 Mayıs 2020'de, kule inşaatının 480 gün içerisinde tamamlanması için bir sözleşme imzalanmıştı. 

Belediyenin kasasından 22 milyon lira çıktı

İhaleden sonraki süreci ise Keçiören Belediye Başkanı Turgut Altınok, Independent Türkçe'ye anlattı. 

Cumhuriyet Kulesi'nin yüzde 85'inin tamamlandığını söyleyen Altınok'un aktardığına göre açılış, 2021 sonu veya 2022 başına yetişecek. 

Bugüne kadar ilk ihale bedeli 27 milyon lira, 10 Nisan'da gerçekleşen ikmal (tamamlama) inşaatı ihalesi bedeli 59 milyon lira olan proje için belediyenin kasasından çıkan miktar ise yaklaşık 22 milyon lira. 

"Proje, 2010'da tamamlansaydı, ayda en az 1 milyon liralık getiriyle kendini 27 ayda amorti edecekti" diyen Altınok, bu sürecin dövizdeki yükselişle birlikte uzadığını söyledi: 
 

Dolar ve euro, 2010'daki seviyede değiller. İnşaatta kullandığımız cam da dövizle demir de dövizle… Dolayısıyla yapılan yatırımın kendini amorti etmesi 4-5 yılı bulacak.

Pandemiyle birlikte alışveriş merkezlerini ziyaretin yavaşladığını hatırlattığımız Turgut Altınok, "Pandemi sonsuza kadar sürmeyecek. Alışveriş merkezi, Türkiye'de uluslararası sergilerin düzenleneceği sanat galerisi, şehir terası, restoranları, kafesi, çocuklar ve gençler için uzay merkezi, en üst katta nikah salonu olan bir yatırımdan bahsediyoruz. Bunun yanı sıra paraşüt kulesi ve paraşütle atlama yarışmaları buradan olacak" dedi. 

Bittiğinde Türkiye'nin en yüksek kulesi olacağını söyleyen Keçiören Belediye Başkanı, "Böyle bir yatırım, Türkiye'de ilk defa belediyenin kendi imkanlarıyla yapılıyor" ifadesini kullandı. 

Görevinin ilk iki yılı biterken Keçiören Belediyesi'nin borçluluğunu da sorduğumuz Turgut Altınok şunları anlattı: 
 

Geldiğimizde Ankara'nın en borçlu belediyesi Keçiören'di. Aldığı malları bir yılda ödüyordu. Şimdi 15 günde ödüyoruz. 

Belediyenin piyasaya 113 milyon lira borcu vardı. Bu borç, 4,5 milyon liraya indi ama belediyenin kasasında para da var.  

Kamu kurumları, SGK, vergi borcu dışında piyasaya doğru dürüst borcu olmayan bir belediyeyiz. 

Altınok'un aktardığına göre bir yandan borç ödenirken diğer yandan yatırım da yapılıyor. 

80 milyon liralık araç aldıklarını söyleyen Altınok, "Özel bankalara 33 milyon lira borcumuz vardı. Şimdi bir kuruş borcumuz yok. İller Bankası'na 214 milyon lira borcumuz vardı. 45 milyon lira borç kaldı" dedi. 

200 bin ton asfaltın dökülmesinden 300-400 parkın yenilenmesine kadar her şeyi kredi kullanmadan, özkaynaklarla karşıladıklarını söyleyen Altınok, "Eskiden sadece bankalara ödenen faiz 18 milyon liraydı. Neredeyse borcu olmayan, pandemiye rağmen yatırım yapan bir belediyeyiz" dedi.