Gizli evlilik, Moritanya toplumunda yakın zamana kadar yalnızca bazı dul kadınların başvurduğu toplumsal bir skandal olarak görüyordu. Ancak yüksek boşanma oranları, yoksulluk ve geç evlilik gibi birçok faktör, gizli evliliğin Moritanya toplumunda eşi görülmemiş şekilde yayılmasına neden oldu.
Önceden utanç verici olarak görülen bu uygulama, şimdi ise çıkış yolu sayılan bir fenomene dönüştü.
Birçok şeyh ve hukukçu, hem erkek hem de kadın için yakışıksız ilişkilerden daha az zararlı ve daha az tehlikeli olduğu iddialarıyla gizli evliliği savunuyor.
Çocuklarına bakmakla yükümlü bazı dul kadınların sorunlarına hızlı çözüm sunan bu evlilik türü, bazı iş adamları ve zenginler için ise tatmin edici olabiliyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Moritanya'daki çoğu erkek, gizli evliliğin daha yaygın bir hale gelmesine, toplumca yasaklanan bir durumdan makbul bir duruma geçişine olan desteklerini gizlemiyor. Aynı zamanda gizli evliliği çok eşliliğin toplumda kabul görmemesi üzerinden haklı çıkarıyor.
Moritanya'nın Arap dünyasında istisnai durumda olduğunu söyleyen Sosyolog Beha Velid eş-Şeyh, “Şayet birden fazla kadınla evlenmek toplumda makbul görülseydi, gizli evlilik fenomeni bu derece yayılmazdı. Diğer yandan, Moritanya kadınları doğu ülkelerinde olduğu gibi otoriteyi erkeklere bırakmıyor. Gizli evliliğin sebep olduğu en büyük sorunun bu evlilikten doğan çocuklar ve bu çocukların hissedeceği kalacağı aşağılık hissi olduğu düşüncesindeyim. Aynı zamanda birçok hukuki ve adli mesele mevcut” ifadelerini kullanıyor.
Aracılar ve sorunlar
Gizli evlilik yapmak isteyenlerin bu istediklerini kolay bir şekilde gerçekleştiremiyor olmaları, aracılık yapan komisyoncuların ortaya çıkmasına neden oldu. Bazıları ise, hali vakti yerinde dul kadınların yaptığı bu tür evliliklere ‘iş evliliği’ diyor. Sosyal medya da gizlice evlenmek isteyenlerin tanışıp anlaşmasına imkan sağlıyor.
Moritanyalı boşanmış kadınlar, kendi haklarındaki toplumsal yetkilerin tümünü elinde bulunduruyor. Pek çok fıkıhçı ise, gizli evlilik savunucularına destek olarak bu hususu baz alıyor.
Bazı erkeklerin evliliği belgelemeyerek veya göstermelik tanık kullanarak gizli evlilik yapması, ardından ise kadından sözlü şekilde boşanarak ortadan kaybolmaları, gizli evliliğin neden olduğu en büyük sorunlardan biri sayılıyor. Bu tür bir durumda kadın hamile olduğu taktirde prosedürler için gerekli delil ve belgeler eksikliğinde bir hukuki dava dizisi patlak veriyor.
Bu tür durumlarda kadınların arkasında duran sivil toplum kuruluşlarının verdiği destek ise ciddi derecedeki manevi zararları telafi etmiyor.
Kadınlar, gizli evliliği genellikle maddi istikrar sağlama yolu olarak görüyor. Zenginler ise çok eşliliğin imkansızlığı nedeniyle gizli evliliğe başvurarak hem yeni eşini gizli tutuyor hem de kurduğu ilk ailedeki istikrarı bozmamış oluyor. Birçoğu, evlenecekleri gizli eşin çocuk sahibi olmamasını şart koşuyor.
Kadın hakları
Moritanya’daki birçok sivil toplum örgütü, eksik hususlar barındırdığı, kadınların tüm haklarını sağlamadığı ve gerekli manevi durumu garanti etmediği için gizli evliliğe karşı çıkıyor. Bazı insan hakları kurumları ise çok eşliliğe neden olduğu ve kadınların haysiyetine hakaret kabul ettikleri için gizli evliliği reddediyor.
Moritanya parlamentosu, kadınlar lehindeki hakları ve şartları içeren kişisel durum maddesini 2001 yılında onaylamıştı. Maddeye göre, erkek mihirden geriye kalanı ödemeye mecbur kalmazken vasinin varlığı ve evliliğin belgelenmesi, gerekli evlilik şartlarından kabul edildi. Nitekim taraflardan biri diğeri aleyhinde şikayette bulunmadıkça gizli evliliği sessiz kalınan alanlar dahilinde gören Sosyal İşler ve Aile Bakanlığı, bu tür evlilikleri iptal edebiliyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
