Terör zanlılarının tutulduğu Guantanamo cezaevinin komutanının birdenbire kovulması, kampta yaşanan insan hakları ihlali sorularını yeniden alevlendirdi.
Tuğamiral John Ring’in ayrılışı, hapishanede yaşlanan nüfusun karşılaştığı tıbbi sorunları ve diğer zorlukları gündeme getirmesinin hemen ardından yaşanırken, bu gelişme eski Başkan Barack Obama’nın kampın kapatılma emrini vermesindense yaklaşık 10 yıl sonra meydana geldi.
Cezaevinin denetiminden sorumlu ABD Güney Komutanlığı, söz konusu yetkilinin görev süresinin dolmasına yalnızca birkaç hafta kala işten el çektirilmesi konusunda açıklama yapmadı. Komutanlık, konuyla ilgili fikir beyan etmeme sebebi olarak bu ayın başlarında basına yaptıkları açıklamaları gerekçe gösterdi.
Bununla birlikte bir komutanlık sözcüsü, kararın bir ay süren uzun bir soruşturmanın sonucu olarak, Ring’in komuta kabiliyetine güven kaybının onaylanması üzerine alındığını söyledi.
Uzmanlar, George W. Bush’un 11 Eylül saldırılarından sonra sözde terörle savaşının bir parçası olarak kurduğu tartışmalı ve gizemli hapishaneyi, insan hakları ihlallerinin yaşandığı ve işkencenin hüküm sürdüğü kanunsuz bir alan olarak tanımlıyor.
Guantanamo zanlılarını temsil eden Anayasal Haklar Merkezi’nin (CCR) üst düzey raportörü J. Wells Dixon, The Independent’a verdiği röportajda, komutanın görevine son verilmesinin zamanlama açısından epey şüpheli olduğuna dikkati çekti.
“Amiral Ring’in görevinin sonlandırılmasına bir neden bulmakta zorlanıyorum” diyen Dixon, şöyle devam etti:
“Aklıma gelen tek olasılık, Amiral Ring’in yaşlı tutukluların artan sağlık yardımı ihtiyacıyla ilgili yakın zamanda medyaya yaptığı açıklamalar. İfadeleri çok dürüst ve dosdoğru olduğu için kovulmuş olabilir. Ring’in yorumları, Guantanamo’da kalan insanların sözümona ‘kötünün kötüsü’ oldukları anlatısıyla ters düşüyor. Durum öyle değil.”
Görevden alma haberini pazar günü New York Times’a yaptığı açıklamayla doğrulayan Albay Amanda Abuike, konuyla ilgili şahsen bilgilendirilen Tuğamiral Ring’in yerine vekaleten Tuğgeneral John Hussey’nin atandığını, Ring’in de Güney Komutanlığı içinde geçici olarak başka bir göreve getirileceğini bildirdi.
Albay açıklamasında ayrıca, “Komutanların büyük çoğunluğu, görev sürelerini övgüye değer bir şekilde tamamlıyor. Yetersiz kaldıkları zamansa bu durumdan komutanlarımızı sorumlu tutuyoruz. Bu da halkın ordudaki komutanlarımıza güvenine atfettiğimiz önemin bir yansımasıdır” ifadelerini kullandı.
Tesisin sorumluluğunu Nisan 2018’de üstlenen komutan Ring, Guantanamo Körfezi’nde modernize edilmiş bir hapishane çağrısı yapan Beyaz Saray eski Genel Sekreteri John Kelly’nin izinden gidiyordu.
Bu çağrıyı hafta boyunca yaptığı açıklamalarla daha da ileri götüren Ring, hapishanenin 40 tutuklusuna tıbbi yardım sağlamadaki engeller konusunda duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Diğer taraftan ABD Kongresi’nin bir önceki yönetimin hapishanenin kapatılmasına yönelik girişimlerini reddetmesi üzerine ordudan bu üssün en az 25 yıl daha işleyebilmesini hedefleyen planlar hazırlaması istenmişti.
New York Times’a göre komutan, “ABD’nin politikası değişmediği müddetçe, burada yaptığımız, hayatlarının sonuna gelmiş insanlara uygulanan hasta bakımına benzer bir şey olacaktır” dedi.
Gazetenin aktardığı haberde komutanın ağzından şu ifadelerin çıktığı belirtildi:
“Tutuklularımdan birçoğu gizli şeker hastası. Burada bir diyalize mi ihtiyaç duyacağım? Bilmiyorum. Birilerinin bana bunu söylemesi gerekiyor. Kanser bakım kompleksi mi oluşturacağız? Bilmiyorum. Birilerinin bana bunu söylemesi gerekiyor.”
Yetkililer, tutukluların yaşlandıkça yaşam öyküleri ve maruz kaldıkları işkenceler nedeniyle daha kapsamlı bakıma ihtiyaç duyabildiğini söyledi.
Gazeteye konuşan üst düzey bir subay doktor da “Bilirsiniz, bu insanların birçoğu Guantanamo Körfezi’ne gelmeden önce zor hayatlar yaşamışlar” dedi.
Hapishanede tutulan zanlıların tıbbi bakım için ABD’ye girmelerine izin verilmiyor. Bu durum da uzmanların kamptaklerin yaşadığı yüksek tansiyon, uyku apnesi, eklem ağrıları ve diğer sorunlarla ilgilenmek için bölgeye gitmesini zorunlu kılıyor.
Tesislerin modernize edilmesi için ilave bütçe talebiyse Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından reddediliyor.
Dixon’ın pazartesi yaptığı açıklamada şöyle konuştu:
“Geride kalan erkeklerin bazılarının başka yere transferi, uzun yıllar önce onaylandı. İçlerinden çoğu hakkında yöneltilmiş bir suçlama bulunmuyor. Dahası hasta ve yaşlılar. Guantanamo’nun, savaş fırsatçıları ve hükümet üzerinden para kazananlar dışında kimseye faydası yok.”
Dixon’a göre yaklaşık bin 500 birlik ve diğer personelle birlikte Guantanamo’da tutuklu başına yaklaşık 45 kişi düşerken, ABD hükümeti her tutuklu için yıllık 10 milyon dolardan fazla (yaklaşık 60 milyon TL) harcama yapıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) adına çalışma yürüten bağımsız bir insan hakları araştırmacısı, 2017’de yaptığı uyarıda Guantanamo’daki bir tutsağın ABD’de önceki yönetimin “gelişmiş sorgu teknikleri”ni yasaklamasının ardından hala işkenceye maruz kaldığıyla ilgili bilgi edindiğini belirtti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin (OHCHR) açıklamasına göre, 11 Eylül 2001’de gerçekleşen saldırıların işbirlikçisi olmakla suçlanan Ammar el-Beluçi adlı mahkumun işkence ve kötü muamele görmeye devam ettiği kaydedildi.
BM İşkence Raportörü Nils Melzer, bu konuyla ilgili açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“El-Beluçi’nin geçmişte yaşadığı işkencenin uzun süreli etkilerini taşımasının yanı sıra hala gürültü ve titreşim işkencesine maruz bırakıldığı, bu durumun da yeterli tıbbi yardım alamayan tutuklunun sürekli uyku yoksunluğu ve buna bağlı olarak fiziksel ve ruhsal sorunlar yaşamasına yol açtığı belirtiliyor.”
O dönem tüm bu suçlamaları reddeden Pentagon'sa söz konusu iddiaların doğruluğunu ispat edecek kayda değer bir delil bulamadıklarını savundu.
Yetkililer ayrıca, daha önce ileri derecede işkence yapıldığı belirtilen CIA’in “kara bölgelerinde” tutulan kişilerin gelecek yıllarda daha büyük tıbbi zorluklarla karşılaşabilecekleri konusunda uyardı.
Bununla birlikte Dixon gibi uzmanlar, tutukluların sağlık durumundaki kötüleşmenin, cezaevinin yenileme çalışmaları için ilave bütçe alması gerektiği anlamına gelmediğini, bunun yerine bu kampın dağıtılması gerektiğini ifade ediyor.
“Guantanamo modernize edilmemeli, kapatılmalı” diyen Dixon, sözlerini şöyle tamamladı:
“Guantanamo’ya belki de yarım milyar dolar para harcadık ama burada neredeyse gösterecek hiçbir şeyimiz yok. Bu konuda inat etmemeli ve herkesin başarısız addettiği bir operasyon için ek kaynak sağlamamalıyız.”
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news/world
Independent Türkçe için çeviren: Nazlı Esen Albayrak
© The Independent
