Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR), eylül tarihli “İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni”ne göre hükümetin, pandeminin etkilerini sınırlamak için devreye aldığı, şirketlerin çalışanlarını işten çıkarmamaları şartıyla verilen kısa çalışma ödeneği desteğinden faydalananlarını sayısı bir miktar azaldı.
Buna göre ağustosta 1 milyon 302 bin 755 kişi kısa çalışma ödeneğinden ücretini alırken, eylülde bu sayı, 1 milyon 24 bin 377 kişiye düştü.
Yapılan ödeme miktarı da 2 milyar 42 milyon liradan 1 milyar 575 milyon liraya geriledi.
Kısa çalışma ödeneğinin en yoğun kullanıldığı mayıs ayında, 3 milyon 282 bin 817 kişi bu ödeneği almıştı. Söz konusu dönemde İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 5,5 milyar liralık kısım kısa çalışma ödemelerine aktarılmıştı.
Martta 96 bin 636 kişinin faydalandığı kısa çalışma ödeneğinden nisanda bir anda 3,2 milyon seviyesine çıkılmıştı.
Karantina, sonrasında da normalleşme adımlarının uygulamaya alındığı Nisan-Eylül döneminde kısa çalışma ödeneği için toplam 20 milyar 294 bin 321 lira harcandı.
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan uygulamaya, kısa çalışma ödeneği adı veriliyor.
Ücretsiz izin desteği dokuz ayda 5,1 milyar lira oldu
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın pandemiyle mücadele kapsamında açıkladığı ve ilk başvurularını 22 Nisan’da başlattığı bir diğer uygulama ise nakdi ücret desteği.
Nakdi ücret desteğinden, ücretsiz izne çıkarılanlar ile 15 Mart 2020'den sonra iş akdi feshedilen ancak işsizlik ödeneğine hak kazanamayanlar ve yaşlılık aylığı almayanlar faydalanıyor. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan desteğin aylık miktarı 1177 lira.
Kamuoyunda “ücretsiz izin desteği” olarak da bilinen “nakdi ücret desteği”, nisan-eylül ayları arasında toplam 5 milyar 116 milyon 119 bin liraya ulaştı. Bu dönemde desteği almaya hak kazananların sayısı 2 milyon 45 bin 139 kişi oldu.
İşsizlik Sigortasu Fonu, 21 milyar lira ekside
Peki işsizlik sigortası, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği gibi fonlamaların kaynağı İşsizlik Sigorta Fonu ne durumda?
Yüzde 1 oranında işçi, yüzde 2 oranında işveren primleri ile devlet katkısı ve faiz gelirlerinden oluşan İşsizlik Sigorta Fonu toplam gelirleri 2020’nin ocak ve eylül ayları arasında 29 milyar 294 milyon 617 bin lira oldu. Bu miktar, 2018’de 34,6; 2019’da 40,3 milyar liraydı.
İşsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret ödeneği, ücret garanti fonu ödemesi, aktif işgücü programları, işbaşı eğitim programları ile teşvik ve destek ödemelerinden oluşan toplam giderler ise bu yılın ilk dokuz ayında 51 milyar 279 milyon 263 bin liraya ulaştı. Yani fon toplam 21 milyar 984 milyon 646 bin lira açık veriyor. Toplam giderler, 2018’de 23,7; 2019’da 36,4 milyar liraydı.
Ocak-Eylül 2020 tarihleri arasında 51,2 milyar liralık giderin 21,9 milyar lirasını, yani yaklaşık yüzde 43’ünü kısa çalışma ödeneği oluşturdu. İşsizlik ödeneğine ise 7 milyar 178 milyon 469 bin ayrıldı.
Kısa çalışma ödeneğinin toplam giderlere oranı 2019’da yüzde 0,53’üydü.
İşsizlik Sigorta Fonu’nda biriken paranın kullanıldığı yatırım araçlarının oranı ise, 2020 sonu itibarıyla tahviller için yüzde 80,18, mevduat için yüzde 19,82 oldu.
Independent Türkçe
