Tüm dünyada 3 bin 800’den fazla insanın yaşamına mâl olan koronavirüs salgını sonrası petrol talebinin gerilemesi üzerine Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ülkeleri ve Rusya’nın geçen haftaki toplantısından bir sonuç çıkmaması, küresel piyasalarda daha büyük bir yıkıma neden oldu. 

Petrol üretimini kısmak için Rusya’yı ikna edemeyen Suudi Arabistan hafta sonu aldığı sürpriz bir kararla petrol fiyatlarında son 20 yılın en büyük indirimine gitti. 

Bu durum piyasada bir “petrol seli” olabileceği endişesi yaratırken, Rusya, petrol üreticisi şirketlerine “İstediğiniz kadar üretin” talimatı verdi. Bunun üzerine ülkenin en büyük petrol üreticisi Rosneft, nisan sonrası petrol üretimini artırmaya hazırlandığını açıkladı. 

Bu restleşme ile petrol fiyatları bir gecede yüzde 31 geriledi. Avrupa’dan çıkarılan Brent petrolün varil fiyatı 31,02 dolar seviyesini gördü. Bu seviyede düşüş son olarak, 1991’deki Körfez Savaşı sonrası meydana gelmişti. 

Rus rublesine yüzde 10, Meksika pesosuna yüzde 7 kaybettiren, Norveç kronunu dolar karşısında 1980'lerden bu yana en düşük seviyeye çeken bu “petrol kıyameti” sonrası Uluslararası Enerji Ajansı (UAE) 2020 petrol tahminleri raporunu güncelledi. 

Raporda petrol talebinin tüm yıl düşüşte olduğu bir yılın 2009’dan bu yana ilk kez görüleceği belirtildi. 

UAE Başkanı Fatih Birol, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Koronavirüs etkisiyle 2020’nin petrol talebini günde bir milyon varil daha düşürdük” dedi. 

Resmi adıyla Kovid-19 ile gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyleyen Birol, bu durumun kömür, doğalgaz ve yenilenebilir kaynaklar dâhil enerji piyasasında geniş bir alanı etkilediğini aktardı. 

“Petrol talebindeki en fazla düşüş, dünyanın en büyük enerji tüketicisi ve 2019 talebinin lokomotifi Çin’de yaşandı” diyen Birol, transferlerin durdurulması nedeniyle salgının, petrol piyasasına etkisinin çok daha yıkıcı olacağını söyledi. 

Toplam petrol talebinin yüzde 80’i, 2019’da yalnızca Çin’de gelmişti. 

Koronavirüsün petrol piyasaları üzerindeki etkisinin geçici olabileceğini ifade eden UAE Başkanı, “Ancak uzun vadede üretici ülkelerin karışılacağı güçlükler yok olmuyor. Özellikle petrole ve doğalgaza aşırı bağımlı ülkeler…” diye konuştu ve ekledi: 

Düşük fiyatlar nedeniyle bazı petrol üreticisi ülkelerde, eğitim, sağlık, kamu istihdamı gibi alanların desteklenmesi güçleşebilir. Gelir çeşitliliği giderek daha önemli ve daha zor hâle geliyor.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın raporunda 2019’daki günlük petrol talebi 90 bin varil daha düşürülerek, 2020’deki talep, günde 99,9 milyon varil olarak tahmin edildi. 

Ajansın şubat raporunda küresel petrol talebinin 2020’de günde 825 bin varil artacağı öngörülmüştü. 

Konuyla ilgili olarak UEA’nın iki senaryosu var. Bunlardan ilki kötümser senaryoda, küresel veriler koronavirüs nedeniyle düşmeye devam edecek ve 2020’de toplam talep günde 730 bin varil gerileyecek. Daha iyimser senaryoda ise virüs kontrol altına alınacak ve küresel talep günde 480 bin varil artacak. 
 

Grafik: Uluslararası Enerji Ajansı

Orta vadeli tahminlerini de açıklayan UAE’ye göre 2020’deki düşüşten sonra 2021’de bir geri dönüş olabilir. Ancak talepteki yıllık büyüme yavaşlayacak. 

2019-2025 yılları arasında küresel petrol talebinin günde 1 milyon varilin altında büyüyeceğini ve 5,7 milyon varile yakın olacağını tahmin eden UEA, Çin ve Hindistan’ın talepteki büyümenin yarısının sebebi olacağını hatırlattı. 

ABD ve diğer OPEC dışı ülkelerde 2022 sonrası petrol üretiminin momentum kaybedeceğini söyleyen rapor, Orta Doğu’daki üreticilerin ise dengeyi sağlamak için “musluğun ağzını açacağını” öngörüyor. Günlük küresel petrol üretimi kapasitesi beklentisi ise günde 5,9 milyon varil. 

Tüm bu gelişmeler “temiz enerji dönüşümünü” de etkileyecek. UEA’ye göre 2019-2025 arası benzin ve dizele talep düşecek ve elektrikli araçların popülaritesi artacak. 


Independent Türkçe