2019'da dünyada gerçekleşen seçimler

2019'da Portekiz'den Senegal'e, Birleşik Krallık'tan Hindistan'a pek çok farklı ülkede devlet başkanını belirlemek için ya da genel seçimler için sandık başına gidildi

Özellikle iklim krizine yönelik eylemlerin sandıkta önemli değişikliklere neden olduğu görülüyor (Reuters)

2019'da İspanya, İsrail, Portekiz, Avusturya, Kosova, Hindistan, Birleşik Krallık, Mozambik, Ukrayna gibi birçok ülke sandık başına gitti. Seçmenlerin devlet başkanlarını ya da parlamento üyelerini belirlemek için oy kullandığı 2019 için tabiri caizse seçimler yılı denebilir. Pek çok ülkede önemli değişikliklerin yaşandığı 2019 seçimlerinin sonuçları şu şekilde:

Romanya: Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda kazanan, mevcut Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis oldu. Merkez Seçim Bürosu tarafından açıklanan sonuçlara göre, Iohannis oyların yüzde 66,5'ini aldı.

Portekiz: Genel seçimleri, son 4 yıldır azınlık hükümetiyle iktidarda olan Sosyalist Parti (PS) kazandı. PS, 230 sandalyeli mecliste 106 milletvekili çıkarırken tek başına iktidar olmak için gerekli 116 sandalyeyi elde edemedi.

Avusturya: Genel seçimlerde eski Başbakan Sebastian Kurz'un liderliğindeki muhafazakar Halk Partisi, oyların yüzde 38'ini alarak net bir zafer kazandı.

Polonya: 460 sandalyeli Meclis (Sejm) ve 100 sandalyeli Senato'nun yeni üyelerini belirlemek üzere düzenlenen genel seçimi, oyların yüzde 44'ünü alarak Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) kazandı.

Çekya: Genel seçimde, liderliğini Slovakya asıllı milyarder ve eski Maliye Bakanı Andrej Babis’in yaptığı Gayrimemnun Vatandaşlar Hareketi (ANO) yüzde 29,8 oyla birinci oldu.

Slovakya: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların yüzde 58'ini alan Zuzana Caputova, cumhurbaşkanı seçildi. Caputova, Slovakya'nın ilk kadın cumhurbaşkanı oldu.

Kosova: Toplam 1 milyon 938 bin 869 kayıtlı seçmenin bulunduğu Kosova'da, 20 parti ve 4 seçim ittifakından bin 67 milletvekili adayı 120 üyeli meclise girebilmek için yarıştı. Kendin Karar Al Hareketi (VV) oyların yüzde 25,49, Kosova Demokratik Birliği (LDK) yüzde 24,82 ve Kosova Demokratik Partisi (PDK) de yüzde 21,24'ünü aldı. 

Kuzey Makedonya: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunu oyların yüzde 51,66’sını alan Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) adayı Stevo Pendarovski kazandı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Moldova: Avrupa’nın en yoksul ülkeleri arasında yer alan Moldova’da 24 Şubat’ta gerçekleştirilen seçimlerin sonucunda Sosyalistler oyların yaklaşık yüzde 31’ini alarak önemli bir galibiyet elde etmişti. Sosyalistleri destekleyen  Devlet Başkanı İgor Dodon seçimleri başarı olarak nitelendirmişti. Demokrat Parti lideri Vladimir Plahotniuc’sa oyların yalnızca yüzde 23’ünü alabildi. Daha önce iktidarda bulunan Demokrat Parti’nin üçüncü sıraya gerilemesinin ve Sosyalistlerin’se beklenenin altında bir oy oranı almasının ülkedeki ekonomik krizle ilintili olabileceği belirtilmişti. 

İspanya: 28 Nisan'da yapılan erken genel seçimlerde hükümet kurulamamasından dolayı yaklaşık 6 ay sonra bir kez daha sandık kuruldu. Resmi seçim sonuçlarına göre, Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) bir kez daha birinci siyasi parti çıksa da tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemedi. İspanya Kralı 6. Felipe, ülkede 10 Kasım'da yapılan erken genel seçimlerin ardından en fazla oyu alan PSOE'nin lideri ve geçici hükümetin Başbakanı Pedro Sanchez'i hükümeti kurmakla görevlendirdi. 

Ukrayna: İlk turu 31 Mart’ta, ikinci turuysa 21 Nisan’da gerçekleştirilen Ukrayna devlet başkanlığı seçimlerini komedyen Vladimir Zelenskiy kazandı. İkinci turda oyların yüzde 73,22’sini alan Zelenskiy, bir önceki devlet başkanı Petro Poroşenko’yu hezimete uğratmıştı. Zelenskiy daha önce Halkın Hizmetkarı isimli dizide canlandırdığı “Devlet Başkanı Goloborodko” karakteriyle hayli ün kazanmıştı. Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin göreve geldikten sonra parlamentoyu feshetmesinin ardından 21 Temmuz’da erken genel seçimler gerçekleştirildi. Seçim sonuçlarına göre Zelenskiy’nin partisi Halkın Hizmetkarı yüzde 43,9’la birinci sırada yer alırken, Yaşam İçin Muhalefet Platformu yüzde 11,5’le ikinci sırada yer aldı. Eski Devlet Daşkanı Petro Poroşenko’nun partisi Avrupa Dayanışması’ysa oyların yüzde 8,9’unu almıştı. 

Birleşik Krallık: 12 Aralık’ta gerçekleştirilen seçimlerde Boris Johnson’ın liderliğindeki Muhafazakar Parti, 1987 seçimlerinde Margaret Thatcher liderliğinde girdiği seçimlerden bu yana en büyük zaferini kazandı. Öte yandan 2017 genel seçimlerinde önemli bir başarı elde eden Jeremy Corbyn’se İşçi Partisi’nin 1935’ten bu yana aldığı en büyük yenilginin sorumlusu ilan edildi. Parlamentodaki 650 sandalyenin 364’ünü Muhafazakarlar kazanırken, İşçi Partisi’yse yalnızca 203 sandalye elde edebildi. Parlamento’ya 81 parlamenter gönderen İskoç Ulusal Partisi’yse seçimin kazananları arasında gösteriliyor. 

Hollanda: Senatodaki sandalye sayısını etkileyen 20 Mart’ta gerçekleştirilen eyalet meclisi seçimlerinde, ilk kez seçimlere katılan aşırı sağcı Demokrasi İçin Forum Partisi (FvD) büyük bir başarı elde ederek birinci sırada yer alırken, Senato’daki hükümet ortakları çoğunluğu kaybetti. FvD Partisi 86, Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD) 78, Hristiyan Demokratlar Birliği (CDA) 74, Yeşil Sol (GL) 61, İşçi Partisi (PvdA) 53 üye çıkarırken geri kalan üyelerse diğer partiler arasında dağıldı. FvD katı bir göçmen politikası uygulanmasını ve Hollanda’nın Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasını savunuyor. Yeşil Sol Parti (GL) de oylarını en çok artıran bir diğer parti oldu. 

AP seçimleri: Avrupa ülkeleri 23-26 Mayıs'ta sandık başına giderek AB'nin gelecek 5 yılını şekillendirecek adayları oyladı. Seçimlerde, daha önce başat güç olan merkez sağ ve merkez sol partiler, oy kaybı yaşadı ve çoğunluğu kaybetti. Yeşiller, sağcılar ve liberaller sandıktan güçlenerek çıktı. Kazanımları göze çarpan Yeşillere olan ilginin kaynağında, Avrupa'da iklim değişikliği konusunda giderek yükselen endişeler ve bunun sonucunda patlak veren iklim protestoları bulunuyor. AB üyesi 28 ülkede yapılan seçimlerde oy kullanma oranının yüzde 51'i bulması, kıta nüfusunun sandığa olan ilgisindeki artışı ortaya koydu. Bir önceki seçimde bu oran yüzde 43 düzeyindeydi.

 

 

Güney Afrika: Genel seçimlerde Afrika Ulusal Kongresi oyların yüzde 57,68’ini alarak seçimin galibi oldu. Ana muhalefetteki Demokratik Birlik yüzde 20,69, Ekonomik Özgürlük Savaşçıları ise yüzde 10,60 oy aldı.

Mozambik: Devlet başkanlığı seçiminin galibi, oyların yüzde 73'ünü alan iktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesinin (Frelimo) adayı mevcut Devlet Başkanı Filipe Nyusi oldu.

Nijerya: Mevcut devlet başkanı ve Tüm İlericiler Kongresi (APC) adayı Muhammed Buhari 15 milyon seçmenin oyuyla yeniden devlet başkanı seçildi.

Burkina Faso: Eski Başbakan Roch Marc Christian Kabore oyların yüzde 53,4'ünü alarak ilk turda devlet başkanı seçildi.

Senegal:11. cumhurbaşkanını belirlemek için gerçekleştirilen seçimin galibi, oyların yüzde 58,27'sini alan iktidardaki Benno Bokk Yakaar koalisyonunun adayı Cumhurbaşkanı Macky Sall oldu.

Tunus: Bağımsız aday Anayasa Profesörü Kays Said, cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların yüzde 70'ten fazlasını alarak rakibi medya patronu Nebil el-Karvi karşısında ezici bir zafer elde etti.

Cezayir: Eski Başbakan Abdulmecid Tebbun, oyların yüzde 58,13'ünü alarak ülkenin resmi cumhurbaşkanı oldu.

İsrail: Erken genel seçimlerde Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Likud Partisi parlamentoda 36 sandalye kazanarak birinci oldu ancak Netanyahu'nun yeni koalisyon hükümetini kuramaması üzerine 17 Eylül'de yeniden erken seçime gidilmesi kararı alındı. Ülkede 17 Eylül'de yapılan ikinci erken seçime rağmen koalisyon hükümeti oluşturulamadı ve İsrail Meclisi bir kez daha erken seçime gitmek zorunda kaldı. Mecliste sabaha karşı yapılan oylamanın ardından erken seçimin 2 Mart 2020'de düzenlenmesi kararlaştırıldı.

Bolivya: Dördüncü kez devlet başkanı olmak için yarışan Evo Morales, oyların yüzde 46,85'ini alırken, rakibi Carlos Mesa'ysa yüzde 36,73'de kaldı. Muhalefetin seçimde usulsüzlük olduğu yönündeki iddiaları üzerine Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) bir heyet göndererek seçimleri inceledi. Seçim sonuçlarıyla oynandığı yönündeki iddialarla, ordunun ve emniyet güçlerinin baskısıyla Morales 10 Kasım'da istifa ederek ülkeyi terk etti. Devlet başkanının belirlenmesi için yeni seçim Ocak 2020'de gerçekleştirilecek. 

Uruguay: Devlet başkanlığı seçimini Ulusal Partinin sağcı adayı Luis Lacalle Pou kazandı. Pou, seçimin ikinci turunda oyların yüzde 48,73'ünü aldı.

Arjantin: Devlet başkanlığı seçimini Alberto Fernandez kazandı. Oyların yüzde 48'ini alan Fernandez, ikinci tura gerek kalmadan seçimi kazanmış oldu.

Panama: Devlet başkanlığı seçimini, Demokratik Devrimci Partinin (PRD) adayı Laurentino Cortizo kazandı. Cortizo, oyların yüzde 33’ünü aldı.

El Salvador: Orta Amerika ülkesi El Salvador'da devlet başkanlığı seçimini Filistin kökenli aday Nayip Bukele kazandı. Bukele, oyların yaklaşık yüzde 54'ünü alan Ulusal Birlik İçin Büyük İttifak koalisyonunun lideriydi.

Küba: Yeni anayasa için düzenlenen ve yaklaşık yüzde 85 katılımın olduğu referandumda, sandıktan "Evet" oyu yüzde 86.8, "Hayır" oyu yüzde 9, boş oylar da yüzde 4 oranında çıktı.

Filipinler: Yeni devlet başkanıyla yerel yöneticileri belirlemek üzere sandık başına gidildi. Başkanlık yarışını kazanan isim seçim kampanyasını suçla mücadele ve ekonomik vaatler üzerinden yürüten Rodrigo Duterte oldu.

Belarus: 25 yıldır Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun yönettiği Belarus’ta yapılan parlamento seçimlerinde muhalefetin hiçbir adayı parlamentoya giremedi. Parlamentodaki 110 koltuğun hepsini hükümet yanlıları kazandı.

Hindistan: Başbakan Narendra Modi'nin Hindistan Halk Partisi (BJP), parlamento seçimlerinin galibi oldu. Ülkede dünyanın en uzun seçimi olan parlamento seçimleri 7 aşamada gerçekleştirildi ve seçimde yaklaşık 900 milyon kayıtlı seçmen oy kullandı. Tek başına yüzde 31,34 oyla 243 sandalye elde eden BJP’nin meclis kapasitesi, liderliğini yaptığı Ulusal Demokratik İttifak bünyesindeki diğer müttefiklerinin de kazanmış olduğu 60 sandalyeyle birlikte 303'e ulaştı.

Tayland: Ordunun 2014'te yönetime el koymasının ardından 24 Mart'ta yapılan ilk genel seçimlerde darbeyle devrilen eski Başbakan Yingluck Şinavatra ve babası eski Başbakan Taksin Şinavatra'nın destekçilerinin kurduğu Pheu Thai Partisi, 136 sandalye ile Temsilciler Meclisinde en fazla milletvekiline sahip parti oldu. Seçimde askeri cuntanın kurduğu Palang Pracharath Partisi 116, İleri Gelecek Partisi 81, Demokrat Parti 53, Bhumjaithai Partisi de 51 sandalye kazandı. Seçimlerde beklenmeyen bir başarı elde eden İleri Gelecek Partisi'ne daha sonra "İlluminati" davası açıldı.

Endonezya: Mevcut Devlet Başkanı Joko Widodo, devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 55,50’ini alarak yeniden başkan seçildi.

Kazakistan: Merkezi Seçim Komisyonu, cumhurbaşkanlığı seçimlerini eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'ın desteklediği Kasım Cömert Tokayev'in kazandığını açıkladı. Tokayev, oyların yüzde 70,8'ini alarak zaferini ilan etti.

Afganistan: 14 cumhurbaşkanı adayının yarıştığı seçimde, 9 milyon 600 bin seçmenden 2 milyon 695 bini oy kullandı. Seçim sonuçlarının açıklanması ertelendi.

Sri Lanka: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Sri Lanka Halk Cephesi adayı Gotabaya Rajapaksa, geçerli oyların yüzde 51,68'ini alarak birinci oldu.

 

AA, Independent Türkçe

DAHA FAZLA HABER OKU