Suriye’nin Haseke kentinde bulunan askeri üste Kürt siyasi parti liderleriyle toplantıların düzenlenmesine öncülük eden Amerika, Kürt partiler arasında diyalog yoluyla safların sıklaştırılması, ortak bir yönetim ve Suriye kriziyle ilgili uluslararası toplantılarda Kürtlerin birlik fotoğrafını vermesini sağlayacak bir heyet oluşturmaya odaklanmış durumda.
Demokratik Birlik Partisi (PYD) liderliğindeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (Rojava) geçen hafta yayınladığı açıklamada, etkili bir ortaklık kurmaya hazır olduğunu vurgularken, bu çağrı muhalif Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) kanadında memnuniyetle karşılandı.
ENKS, söz konusu çağrıyı ‘olumlu bir adım’ şeklinde niteleyerek, gerçek anlamda bir ortaklıkla sonuçlanacak birlik fotoğrafı vermeye hazır olduğunu duyurdu.
Kürt grupları arasındaki anlaşmazlık konularını ele alan Şarku’l Avsat, kaynaklarına dayandırdığı 8 anlaşmazlık konusu şöyle:
1- ENKS’ye bağlı siyasi tutuklular
ENKS’ye bağlı 10 muhalif siyasetçi Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi cezaevlerinde tutulmakta.
Rojava Yönetim, söz konusu iddia ile ilgili daha önceki açıklamasında, tutukluların akıbetini ortaya çıkarmak için bir komisyon kuracaklarını ilan etmişti.
2- Erbil ve Duhok anlaşmalarının uygulanmaması
Suriye krizinden sonra Kürt siyasi partiler 2012 yılında birlikte hareket edilmesini öngören Erbil Anlaşması’nı imzaladı.
Ancak ENKS aynı yılın sonunda Rojava Yönetimi gücü kendi tekeline almakla suçlayarak, anlaşmadan çekildi.
2015’te Kürt Birlik Partisi lideri Muhyiddin Şeyh Âli ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Eski Başkanı Mesud Barzani’nin girişimi ile ENKS ve Özerk Yönetim Duhok Anlaşması’nı imzaladı.
Bu anlaşma, iki tarafın ortak yönetim kurmasını öngörüyordu ancak sahada pek bir karşılığı olmadı.
3- Şam rejimi şüpheli ilişkiler
Rojava Yönetim’i Suriye rejimiyle şüpheli ilişkiler kurmakla suçlayan ENKS, Suriye muhalefetiyle olan siyasi ittifaklarını da hesaba katarak rejimle doğrudan müzakereleri reddediyor.
Buna karşılık Rojava Yönetimi de ENKS’yi Türkiye merkezli muhalif güçlerle işbirliği yapmakla suçluyor.
4- Askeri güçlerin aynı çatı altında birleştirilmesi
PYD, bölgede askeri başarılar elde etmek için 2012’nin sonlarına doğru silahlı kanadı olan YPG’yi kurdu.
Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) bağlı militanların sayısının yaklaşık 80 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
ENKS ise Mart 2012’de Suriye rejim ordusundan kaçan, zorunlu askerlik hizmetine karşı çıkan genç Kürtlerden oluşan Rojava Peşmerge gücünü kurdu.
Rojava Peşmerge birliklerinde silah taşıyanların sayısı yaklaşık 10 bine ulaşırken, eğitim görenlerin sayısı 20 bin civarında.
ENKS ve Rojava Yönetimi arasında, söz konusu iki askeri gücü aynı çatı altında nasıl birleştirileceği hususunda anlaşmazlık bulunuyor.
5- Karşılıklı suçlamalar
ENKS, Özerk Yönetimi PKK’nın uzantısı olmakla suçlarken, PYD, ENKS çatısı altındaki siyasi partileri Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) itaat etmekle suçluyor.
6- Kürt kimliği vurgusu
ENKS, anayasada Kürt ulusal kimliğinin ve halkının tanınmasını, toprak bütünlüğü çerçevesinde yönetimde Adem-i merkeziyetçilik anlayışının benimsenmesini talep ediyor.
SDG’nin siyasi kanadı Suriye Demokratik Meclisi (SDM) ve PYD ise Suriye’nin kuzeydoğusunda Rojava Yönetimin kontrolündeki 7 bölgede sivil yönetimin ve demokratik adem-i merkeziyetçiliğin tanınmasını, toprak bütünlüğü ve istikrarın korunmasını ve Türk işgalinin sonlandırılmasını istiyor.
Yani ENKS, Kürt halkının ulusal haklarının güvence altına alınması çağrısında bulunurken, PYD ise demokratik millet anlayışını ve Suriye halkının bileşenleri arasına eşitliğin güçlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
7- Eğitim müfredatı
Özerk yönetim ilanı sonrasında PYD’nin 2013’te kontrolündeki bölgelerde bulunan okullarda kendi ideolojisi doğrultusunda hazırladığı eğitim müfredatını dayatması hem rejim hem de ENKS’nin tepkisini çekti. Suriye Hükümeti ve Eğitim Bakanlığı, bu program dahilinde eğitimini tamamlayanların diplomasını tanımayacağını ilan etti. ENKS ise Kürtçe dil dersi haricinde eğitim-öğretim sahasının nüfuz alanlarından uzak tutulması gerektiğini dillendiriyor.
8- Zorunlu askerlik
PYD, özerk yönetim ilanının ardından zorunlu askerlik yasasını kabul etti.
Bu duruma karşı çıkan ENKS’li üyelerin ve destekçilerinin büyük bir kısmı IKBY’ye yerleşti. ENKS, yasanın iptal edilmesini, savaşçıların Arap bölgelerinden çekilmesini ve eldeki Kürt bölgelerin korunmasını talep ediyor.
Şarku'l Avsat
