Sudan hükümeti polise, dans eden veya pantolon giyen kadınları tutuklama veya kırbaçlama yetkisi veren tartışmalı yasaları yürürlükten kaldırdı.

Eski devlet başkanı Ömer Beşir döneminde kadınların davranışını kontrol etmek için kullanılan çok sayıda kamu düzeni kanunu artık feshedildi.

Yasaklı faaliyetler arasında kadınların sokakta satış yapması, eşleri veya akrabaları olmayan erkeklerle arkadaş olması ve saçlarını örtmemesi de yer alıyordu.

Yasakları ihlal edenler tutuklanma, kırbaçlanma, para cezası ve nadir durumlarda idam ve taşlamayla karşılaşıyordu.

Ülkenin geçici başbakanı Abdullah Hamduk Twitter'da kararı takdir etti ve şu ifadeleri kullandı:

Kamu Düzeni Yasası'nın geçiş hükümetince feshedilmesi bana, protestolardan birinde duvarı tırmanmasına yardım eden genç adamın sırtına çıkan cesur genç kadının görüntüsünü hatırlatıyor. O an, genç erkek ve kadınlarının birbirine ateş hattından geçmeye yardım ettiği, asla yenilmeyecek bir ulusun zaferinin damgası ve sağlığının göstergesiydi. Bu yasa sömürü, aşağılama ve hak ihlali aracı olarak kullanılmasıyla kötü bir nam salmış. Pek çoğu bu yasayı finansal ve psikolojik sömürü için kullandı. Bu sürede birçok kadın ve genç sahip oldukları şeylerden yoksun bırakılmaya ve unutulmayacak zarara katlandı. Yasanın kaldırılmasını ülkemde bu kanunun uygulanmasından kaynaklanan zulme katlanan kadınlara ve gençlere ithaf ediyorum.

Ülkede mücadele verenler de geçiş hükümetinin eski iktidar partisini de dağıttığı adımı takdir etti.

1989'dan bu yana iktidarda olan Beşir, kadınların öncülük ettiği ülke çapındaki yaygın gösterilerin sonucunda nisan ayında devrilmesinden bu yana tutuklu.

Sudan'da gösteriler geçen aralıkta başka şeylerin yanı sıra ekmek fiyatının üç katına çıkması, içinde nakit bulunmayan ATM'ler ve yakıt ödeneklerindeki kesintiye tepki olarak başlamıştı.

Uluslararası Af Örgütü şu anda ortak bir askeri ve sivil konsey tarafından yönetilen ülkedeki kısıtlayıcı yasaların yürürlükten kaldırılması kararını överken hükümeti kadınların özgürlüğünü kısıtlayan diğer yasaları da gözden geçirmeye çağırdı.

İnsan hakları örgütünün Doğu Afrika, Afrika Boynuzu ve Büyük Göller Bölgesi Direktör Yardımcısı Seif Magango şunları söyledi:

Bu, Sudan'da kadın hakları için atılmış büyük bir adım. Kamu düzeni yasalarının feshi çoktandır gecikmişti. Bu ayrımcı yasa altında birçok kadın keyfi şekilde tutuklandı, dayak yedi, örgütlenme ve ifade özgürlüğü haklarından mahrum bırakıldı. Geçiş hükümeti artık baskıcı kamu düzeni rejiminin bütünüyle feshini garanti altına almalı. Bu, ceza hukuku altında hala yürürlükte olan ve kadınlara kıyafet kuralları dikte eden maddelerin feshedilmesini, kamu düzeni polisinin ve özel mahkemelerin dağıtılmasını ve bir ceza biçimi olarak kırbaçlanmanın yürürlükten kaldırılmasını içeriyor.

Afrika Boynuzu Stratejik Kadın Girişimi (Strategic Initiative for Women in the Horn of Africa) ve Redress Vakfı'nın 2017'de yayımladığı bir rapor yürürlükten yeni kaldırılan yasaları "kadınları kamusal hayata aktif katılımdan dışlamak ve sindirmek için tasarlanmış" yasal ve ahlaki kuralların bir birleşimi diye tanımlamıştı.

Birleşik Krallık'ta yaşayan Sudanlı spiker Ahmet Kaballo konuya dair şunları söyledi:

Bu yasalar kadın hak ve özgürlüklerini bastırma araçlarıydı ama sık sık Sudan'da siyasi aktivizmi gereken her şekilde ezmesi için cesaretlendirilmiş güvenlik güçlerince kadınların aktivizmini bastırmak için özel olarak kullanılırdı. Aynı zamanda çizginin dışına çıkan kadınları küçük düşürmek ve sömürmek için aile reislerince de kullanılırdı. Bu yüzden bu politikanın tersine çevrilmesi kesinlikle ileri bir adım ama sonraki adım bu tarz yasaların en başta meyve vermesine izin veren tutumları ele almak olmalı.

Hükümet karşıtı bir protestoda bir arabanın tepesinde hararetle tezahüratlara öncülük eden genç bir Sudanlı kadının cüretkar görüntüsü geçen bahar dünya genelinde sosyal medya üzerinden hayli yayılmıştı.

Sudan'ın başkenti Hartum'da çekilmiş fotoğraf kısa sürede uzun zamandır kadınlara uyguladığı sistematik baskıyla tanınan ülkedeki Sudanlı kadınlar için bir direniş sembolüne dönüşmüştü.

Bahsi geçen fotoğrafta, 22 yaşındaki Alaa Salah kalabalığa slogan atarken öncülük ettiği sırada kolunu kaldırırken ve kalabalık da onun kelimelerini tekrar ederken görülebilir.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://www.independent.co.uk/news/world/africa

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral