Kamu bankaları aracılığıyla yeni bir finansman paketi devreye alındı.
Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank istihdamı artırmak şartıyla imalat, emek yoğun hizmet, inşaat ve yurt dışı müteahhitlik sektörlerine uzun vadeli işletme kredisi verecek.
Kredi, 2 yıla kadar anapara ödemesiz, 5 yıla kadar vadeyle kullandırılacak.
Şartlarına bakıldığında en az 10 çalışanı olan imalat ve hizmet sektörü, 3 ay içerisinde istihdamı en az 5 kişi artırırsa krediden yararlanacak.
İstihdam artışı, kredi vadesi boyunca korunacak. Yani işletmeler, krediyi aldıktan sonra çalışanı işten atamayacak.
Ek istihdam başına kredi tutarı tekstil ve konfeksiyonda 100 bin TL, diğer imalat sanayiinde 200 bin TL, temizlik ve güvenlikte 5 bin TL, çağrı merkezinde 20 bin TL, turizmde 50 bin, IT ve yazılımda 100 bin TL’ye kadar kredi verilecek.
Finansman maliyeti, imalat, hizmet ve yurtdışı müteahhitlikte enflasyonun (TÜFE) iki puan üstünde veya yüzde 12 olacak.
İnşaatta, projenin tamamlanması gereken tutara kadar kredi
Söz konusu maliyet, devam eden inşaat projelerinde TÜFE’nin 3,5 puan üstü veya yüzde 14 olarak uygulanacak.
Bu kapsamda, hasılat paylaşım yönteminin uygulandığı, piyasa koşullarının bozulması veya finansmana erişim sıkıntısı nedeniyle tamamlanamayan projelerde firmalar, inşaatların tamamlanması için gereken tutar kadar kredi kullanabilecek.
Bu da desteğin, hasılat paylaşımlı projelerle sınırlı olduğunu gösteriyor.
Yurt dışı müteahhitlik sektörü ise istihdamın en az yüzde 75’ini Türkiye’den götürülecek işgücüyle sağlaması taahhüdüyle kredi alabilecek.
Bu firmalara, yurt dışında aldıkları ihalenin yüzde 5’ine kadar kredi verilecek. Geri ödeme, projenin vadesiyle uyumlu olacak.
İnşaat sektörü paketten memnun. Ancak tam bir canlılık için sadece hasılat paylaşımlı değil, kat karşılığı projelere de destekten yana.
Sektör temsilcilerine göre, müteahhitler halen bankadan kredi bulmakta zorluk çekiyor.
Bankalardan kredi bulmada 1,5-2 yıldır sıkıntı yaşanıyor
Finansmanın sektöre hareket getireceğini söyleyen Demir İnşaat Başkanı Hamit Demir, desteğin yarım kalan hasılat paylaşımlı işleri kapsadığının görüldüğünü, ancak piyasada kat karşılığı çalışan çok sayıda müteahhit firma da olduğuna işaret etti.
İnşaat sektörünün bankalardan 1,5-2 yıldır kredi temin etmekte zorlandığını öne süren Hamit Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:
Genelde inşaat sektörü yap sattır. Yap-sat satışta biraz sıkıntılar oldu.
Ödemesi iyi olan inşaat firmalarının bile bankalardan kredi bulmakta zorlanması sektörü sıkıntıya soktu.
Finansman bulma sıkıntısı, 2017 sonu, 2018 başından itibaren yaşanıyor. İnşaat sektörünün rahatlaması için bankalar inşaat sektörüne olumlu bakmalı.
Son dönemde art arda gelen faiz indirimlerinin olumlu olduğunu söyleyen Hamit Demir, “Faiz düşüşüyle bir hareketlilik var çok şükür. Ancak canlılık için bankalar sektörle barışmalı” dedi.
Öte yandan zamların da durmadığına işaret eden Hamit Demir, “Bir zam furyası var. Bugün tuğla, beton, demir, mekanik ürünler elektrik olsun yüzde 30-40 arasında zam geldi. Zamlı imal ediyoruz ancak satışların yavaş gitmesinden dolayı bu zamlar yansıtılmıyor konut fiyatlarına” açıklamasında bulundu.
10’a yakın projede tamamlanma en yüksek yüzde 57,7
Sektörde kaç projenin yarım kaldığına ilişkin net bir rakam olmamakla birlikte, bazı tüketici sitelerinde konutlarını teslim alamayan vatandaşların onlarca şikayetine rastlamak mümkün.
Teslim tarihini bir yıl geçen de, dört yıl geçen de var. Bazıları tapularını hala alamamaktan yakınıyor.
Konut projesi teslim sözleşmeleri genelde 18-36 ay arasında yapılıyor.
Hasılat paylaşımı işlerine bakıldığında ise inşaatı devam eden 38 projenin 11’inde tamamlanma oranı yüzde 32’ye çıkarken, altısında yüzde 40,4 - 57,7 seviyesinde.
Teslim tarihi lansman döneminde 2019 olarak açıklanan 10’a yakın inşaat projesi de aralarında. Geri kalan projelerde bu oran yüzde 73-98 seviyesinde.
Söz konusu projeler İstanbul, Avcılar, Sancaktepe, Fatih, Başakşehir, Kağıthane, Bakırköy gibi bölgelerde yer alıyor.
“Proje dönmeye başlarsa tüketici alıma geçer”
Kamu bankaları aracılığıyla sağlanacak kredinin yarım kalan inşaatların tamamlanmasına önemli katkı sağlayacağını söyleyen Akkuş Grup Başkanı Kadir Akkuş, “İnşaatçıların yanında kamu bankaları duruyor. Böyle bir destek can simidi olur. Yarım kalan inşaatlar tamamlanır. Bu yıl yeni projeler başlamadığı için stoklar da erimiş olur. Böylelikle 2020 yılına daha iyi bir şekilde başlarız” görüşünü dile getirdi.
Bulunduğu Esenyurt bölgesinde de yarım kalmış inşaatlardan söz edilebileceğine işaret eden Akkuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
Bir müteahhit, örneğin 100 milyon liralık ihtiyacının yüzde 30’unu bile finansa edebilse, o projeyi döndürebilir.
İnşaatın döndüğünü gören tüketici alıma geçer. Yüzde 30 krediden, yüzde 30 da satışlardan gelse o proje döner.
Şantiyelerde yarım kalan binalara harcanan rakamlarsa oldukça yüksek. İstanbul’da arsa hariç 650-700 konuttan oluşan bir proje inşa etmenin maliyeti ortalama 700 milyon lirayı buluyor.
Bazıları kaba, bazıları da ince inşaatıyla yarım kalan projeler düşünüldüğünde, inşaat yatırımları milyarlarca lirayı buluyor.
“Kaybedilen istihdamdan 250 bini geri kazanılır”
Finansmanın, yarım kalan projeleri ve istihdamı destekleyeceğini söyleyen İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, bu sayede kaybedilen yaklaşık 250 bin istihdamın geri kazanılacağını savundu.
İnşaat sektöründe geçen yıl ilk yarıda istihdam sayısının 2 milyon 200 bin kişi olduğuna işaret eden Durbakayım, bu yılın 7 ayında ise çalışan sayısının 1 milyon 555 bin kişiye gerilediğine işaret etti.
Durbakayım, “Finansman desteğiyle, yarım kalan inşaatlar yeniden harekete geçer, yeni projelerin de yapımına başlanırsa istihdama da katkısı olur. Bir ivme kazandırır. Kaybedilen 600 bin istihdamın yaklaşık 250 bini geri kazanılır” diye konuştu.
İnşaatta iki yılda 629 bin istihdam kaybı
Ekonomik daralmayla birlikte en çok istihdam kaybına uğrayan sektör inşaat.
Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) yapılan belirlemelere göre, son iki yılda inşaat sektöründe istihdam kaybı 629 bin.
İstanbul’un çeşitli bölgelerinde konut projelerinin yükseldiği 2017 Temmuz’da 2 milyon 184 bin olan istihdam sayısının, ekonomik yavaşlamanın kendini gösterdiği Temmuz 2019’da 1 milyon 555 bine düştüğü belirlendi.
Böylelikle sektörde işsizlik oranı da yüzde 12,7’den yüzde 13,8’e yükseldi.
İşsizliğin arttığı bir diğer sektör sanayi. Sektörde işsiz sayısı 817 bin olurken, işsizlik oranı da yüzde 15,2’den yüzde 17,8’e çıktı.
© The Independentturkish
