5 soruda ABD ve Ukrayna arasındaki maden anlaşması

Kiev henüz istediği güvenlik garantilerini alamadı

ABD-Rusya hattında görüşmeler tekrar başlarken, Ukraynalı askerler Rus birliklerinin ilerleyişini durdurmaya çalışıyor (AP)

ABD ve Ukrayna arasındaki nadir toprak elementleri anlaşmasının taslağının onaylanmasıyla, barış görüşmelerinde yeni bir evreye girildi. 

Ukrayna Başbakanı Denis Şmigal, sosyal medyada yaptığı açıklamada, nadir toprak elementlerine yatırım yapılmasını öngören anlaşma taslağının Bakanlar Kurulu toplantısında onaylandığını bildirdi. 

Anlaşma neleri kapsıyor?

Şmigal, sözkonusu anlaşma taslağını “Ukrayna’yla ABD arasında imzalanacak yatırım ve kalkınma fonu” diye niteledi. Bu kapsamda “Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu” kurulacağını belirtti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ukrayna Başbakanı, yeraltı ve doğal kaynakların ABD veya başka bir yabancı ülkenin mülkiyetine geçmeyeceğini söyledi. 

Taslak kapsamında Ukrayna doğal kaynak varlıklarından elde edilecek gelirlerin yüzde 50'si bu fona aktarılacak. Şmigal, ABD’nin de Ukrayna’nın yeniden inşası için kritik öneme sahip finansal araçlar ve diğer varlıklarla fona katkı sağlayacağını ifade etti. 

Fondaki gelirin sadece Ukrayna’nın yeniden inşasına yönelik projelere harcanacağını söyledi. 

CNN’in aktardığına göre anlaşma, nadir toprak elementi rezervleriyle sınırlı değil. Petrol, doğalgaz ve sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) yanı sıra bu sektörlere bağlı altyapılar da anlaşma kapsamında.

ABD ne istiyor?

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’ya yapılan yardımlar karşılığında 500 milyar dolarlık bir anlaşma imzalamayı hedeflediklerini belirtmişti. Ancak Şmigal, bu miktarı içeren bir anlaşma yapılmayacağını söyledi. 

Trump da salı günkü açıklamasında 350 milyar dolarlık bir anlaşma yapılacağını belirtti. Ukrayna’ya askeri ekipman sağlanacağını da sözlerine ekledi. 

Almanya merkezli düşünce kuruluşu Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü’nün verilerine göre Washington, savaşın başından beri Ukrayna’ya toplamda 124 milyar dolarlık yardım taahhüdünde bulundu. 

Trump, anlaşma sayesinde şimdiye dek yaptıkları maddi yardımın karşılığını alacaklarını söylemişti. Ancak CNN, ABD’nin bu anlaşmadan ne kadar kazanacağına dair net bir rakamın taslakta yer almadığını yazıyor.

Ukrayna talep ettiklerini alabildi mi?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, yarın Washington’ı ziyaret ederek Trump’la görüşecek. 

Zelenski, çarşamba günkü açıklamasında, anlaşmanın Ukrayna’nın yardım olarak aldığı paraları ABD’ye geri ödemesini içermediğini söyledi. 

Kiev’in anlaşmayla ilgili en önemli talebi güvenlik garantisiydi. Fakat Trump, basın açıklamasında güvenlik garantisi meselesinin “gelecekte görüşüleceğini” söylemekle yetindi. 

CNN’in aktardığına göre taslakta herhangi bir güvenlik garantisi verilmiyor fakat ABD'nin “Ukrayna'nın kalıcı barışı tesis etmek için gereken güvenlik garantilerini elde etme çabalarını desteklediği” belirtiliyor.
 


Ukrayna’da ne kadar maden var?

Ukrayna titanyum ve lityum gibi kritik elementlerin yanı sıra, milyarlarca dolar değerinde kömür, doğalgaz, petrol ve uranyum rezervine sahip. Reuters’ın aktardığına göre bunlar, dünyadaki "kritik hammaddelerin" yaklaşık yüzde 5'ine denk geliyor.

Ukrayna Jeoloji Enstitüsü'nün verilerine göre ülkede 19 milyon tonluk grafit rezervi var. Grafit özellikle elektrikli araçların bataryalarında kullanılıyor. 

Ayrıca ülkede TV'lerde ve aydınlatma sistemlerinde kullanılan lantan ve seryum; rüzgar türbinlerinde ve elektrikli araç bataryalarında kullanılan neodimyum ve nükleer enerjiden lazerlere kadar geniş bir kullanım alanına sahip erbiyum ve itriyum gibi nadir toprak elementleri de bulunuyor. 

Öte yandan sözkonusu maden rezervlerinin bir kısmı Rus işgali altındaki bölgelerde yer alıyor. Ukrayna Ekonomi Bakanı Yuliya Siviridenko’ya göre işgal altındaki madenlerin değeri yaklaşık 350 milyar dolar.

Rusya ne tepki verdi?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, pazartesi günü yaptığı açıklamada nadir toprak elementi alanında ABD’yle ortak çalışmaya hazır olduklarını söylemişti. Trump da aynı gün Rusya’yla ortak çalışma yapmaya hazırlandıklarını belirtmişti.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov da Rusya ve ABD'nin siyasi iradesi sayesinde Ukrayna krizinin çözülebileceğini söylemişti. 

Rusya Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na göre ülkede 29 farklı çeşit olmak üzere toplamda 658 milyon ton nadir toprak element rezervi var. Rusya'nın en büyük alüminyum üreticilerinden Rusal da yılda 1,5 ton üretim kapasiteli nadir toprak elementi tesisi kuracağını bildirmişti.

Trump’ın göreve gelmesiyle ABD, Ukrayna savaşı konusunda Rusya’ya daha yakın bir çizgiye yöneldi.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda (BMGK) 24 Şubat’ta düzenlenen oylamada ABD ve Rusya, Ukrayna’daki savaşa son verilmesini talep eden tasarıya dair ret oyu kullanmıştı. Joe Biden yönetimi altında Washington, BMGK oturumlarında Ukrayna savaşıyla ilgili tasarılarda Rusya’nın karşısında yer almıştı.


Independent Türkçe, CNN, Wall Street Journal, Reuters, AA

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU