Gazze'de ateşkes sağlandı: Bölgeyi neler bekliyor?

Aylardır tıkanan ateşkes görüşmeleri, Donald Trump iktidara gelmeden tamamlandı

Gazze'de İsrail bombardımanlarıyla öldürülenlerin sayısı 47 bine yaklaştı (AFP)

İsrail'le Hamas arasında ateşkes sağlanmasıyla, yaklaşık 15 aydır süren savaşta önemli bir dönüm noktasına gelindi. 

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, dünkü açıklamasında anlaşmanın 19 Ocak'ta uygulanmaya başlanacağını duyurdu.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Üç aşamalı anlaşmanın ilk etabı 6 ay sürecek. Hamas'ın İsrailli 33 esiri serbest bırakması öngörülüyor. Ayrıca Gazze Şeridi'ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönmesi sağlanacak. İkinci ve üçüncü aşamaların detaylarıysa ilk safhanın tamamlanmasının ardından açıklanacak.

Hamas'tan yapılan açıklamada, anlaşma şartlarının kabul edildiği bildirildi. Diğer yandan İsrail'de kabinenin bugün anlaşmayı onaylamak için toplanması bekleniyordu. Ancak Başbakan Binyamin Netanyahu, Hamas'ı "son dakika tavizleri koparmak amacıyla arabulucular ve İsrail'le varılan anlaşmanın bazı bölümlerinden vazgeçmekle" suçladı. İsrailli delegelerin, Hamas'ın tüm şartları kabul ettiğini onaylamasının ardından kabinenin toplanacağını duyurdu. 

Öte yandan Netanyahu hükümetindeki radikal sağcı Dini Siyonizm Partisi'nin, ateşkes anlaşması nedeniyle koalisyon hükümetinden çekilebileceği bildiriliyor. Partinin lideri İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, anlaşmanın "İsrail'in güvenliği için tehlikeli" olduğunu ileri sürüyor.  

"Biden ve Trump ortak çalıştı"

Aylardır tıkanan ateşkes görüşmelerinin tekrar hızlanması ve sonuca bağlanmasında ABD Başkanı Joe Biden ve 20 Ocak'ta onun yerine geçecek Donald Trump'ın ortak çalıştığı bildiriliyor. 

Trump, ateşkes anlaşmasını 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerini kazanmasına bağlayarak şunları söyledi: 

Daha Beyaz Saray'a gelmeden bu kadar çok şey başardık. Beyaz Saray'a geri döndüğümde olabilecek harika şeyleri bir hayal edin.

Biden ise "İsrail bizim sayemizde ateşkes dedi" ifadelerini kullandı. 

CNN'in analizinde, Biden'ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk'le Trump'ın Ortadoğu elçisi Steve Witkoff'un, anlaşma sağlanması için Katar'da ortak çalıştığına dikkat çekiliyor

McGurk'ün anlaşmanın parametrelerine odaklandığı, Witkoff'un ise Trump göreve başlamadan ateşkes sağlanması için Netanyahu'ya baskı yaptığı yazılıyor. 

"İki devletli çözüm çağrısı"

Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, anlaşmanın memnuniyetle karşılandığı, Ortadoğu’da kalıcı barış için "1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin Devleti’nin kurulması için barış müzakerelerine bir an önce başlanması gerektiğini" belirtildi.

ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris de Gazze'deki ateşkes anlaşmasının "iki devletli çözümün temelini oluşturabileceğini" söyledi.

Suudi Arabistan-İsrail görüşmelerinin akıbeti ne olacak?

Trump, sosyal medya paylaşımında, ateşkesin sağladığı ivmeyi kullanarak İbrahim Anlaşmaları'nın (Abraham Accords) kapsamını genişletmek istediğini belirtti. Trump'ın ilk döneminde yapılan anlaşmalar kapsamında Fas, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, İsrail'le ilişkileri normalleştirmişti. Sudan-İsrail görüşmeleriyse sürüyor.

Suudi Arabistan ve İsrail arasındaki normalleşme görüşmeleri, Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki saldırısıyla başlayan Gazze savaşı nedeniyle askıya alınmıştı. Riyad yönetimi, Filistin devleti kurulmadan normalleşmeyi kabul etmeyeceğini bildirmişti. 

Times of Israel'e konuşan ve kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, bazı Arap ülkelerinin, Trump'ın normalleşme çabalarını yeniden canlandırıp canlandırmayacağını görmek için beklediğini belirtiyor. Ayrıca kaynak, Trump kampında bir İsrail-Suudi Arabistan anlaşmasının hâlâ mümkün olduğunun düşünüldüğünü savunuyor. 

Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz da Gazze'deki ateşkesin, "İbrahim Anlaşmaları'nın yeni evresini başlatacağını" söylemişti. Waltz, İsrail-Suudi Arabistan normalleşmesine "büyük öncelik verdiklerini" belirtmişti
 


"Ölümler durabilir ama çatışma sürecek"

BBC Uluslararası Haberler Editörü Jeremy Bowen ise kaleme aldığı analizde, "Ateşkes önemli bir başarı ama çok geç atılmış bir adım" ifadelerini kullanıyor. Analizde, anlaşmanın ölümleri durdurabileceği fakat güçler arası çatışmayı sonlandırmayacağı değerlendirmesi paylaşılıyor

İsrail'le Filistinliler arasında uzun süredir devam eden çatışma hiç olmadığı kadar sert. Ateşkes ölümleri durdurabilir, İsrailli rehineleri ve Filistinli tutuklu ve mahkumları ailelerine kavuşturabilir. Ancak bir asırdan daha uzun süren bir çatışmayı sona erdirmez.

 

Independent Türkçe, Guardian, BBC, CNN, Times of Israel, Haaretz, Ynet, AA 

DAHA FAZLA HABER OKU