Suriye'deki Captagon imparatorluğuna ne olacak?

Esad düşse de bağımlılar duruyor

İktidarı ele geçiren muhalifler "Suriye dünyanın en büyük Captagon üreticisi oldu" diyerek bu duruma karşı çıkıyor (AFP)

Ebu Muhammed el-Colani diye de bilinen HTŞ lideri Ahmed eş-Şera, devrilen Beşar Esad rejiminin Captagon üretimine kendilerinin son vereceğini vurgularken BBC, "Suriye'nin 4,5 milyar sterlinlik (yaklaşık 200 milyar Türk lirası) yasadışı uyuşturucu imparatorluğuna şimdi ne olacak?" diye sordu.

Birleşik Krallık'ın kamu yayımcısı, Captagon adıyla bilinen fenetillinin amfetamine benzeyen ve bağımlılık yapan bir hap olduğunu bildirdi. 

"Fakir kokaini" lakabı takılan uyarıcının Ortadoğu dışında pek bilinmediği de ifade edildi. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Dünya Bankası'nın yılda 5,6 milyar dolarlık ticaret tahminiyle Suriye'yi kaçak Captagon ticaretinin ana kaynağı diye nitelendirdiği anımsatıldı. 

İç savaş, yaptırımlar ve azalan nüfusla ekonomisi çöken ülkede Esad reijimine bağlı güçlerin Captagon üreterek para kazanmaya çalıştığı hatırlatıldı. 

Rejimi ele geçiren muhaliflerin Esad'ın akrabalarına bağlı mülklere baskın yaparak yakalanan Captagonların videolarını yayımladığı belirtildi.

BBC muhabiri Emir Nader, Suudi Arabistan'ın zengin gençlerinden Ürdün'ün işçilerine Ortadoğu'daki farklı çevrelerde Captagon'un yaygın olarak kullanıldığını söylüyor. 

Amman'daki bir rehabilitasyon merkezinde yatan Yasser şöyle diyor:

19 yaşındaydım ve Captagon kullanmaya başladım. Hayatım da mahvolmaya başladı. Yemek yemeden çalışıyor ve yaşıyorsunuz. Bedenim mahvoldu.

Washington merkezli düşünce kuruluşu New Lines Institute'ten Caroline Rose, bağımlıların bir anda yoksunluğa düşmesinin yaratacağı sıkıntılara işaret ediyor:

Tedariği baskılarken talebi azaltmaya yönelik hiçbir şey yapmamalarından korkuyorum.

Rose, İdlib'deki HTŞ yönetiminin bu konuda çok yetersiz kaldığını ve Captagon bulamayanların kristal mete geçtiğine dair bilgiler aldığını söylüyor.

Suriye ordusunda mühendis olarak çalışırken ülkeyi terk eden Issam el Reis, "Ana oyuncular kaçtı" diyerek HTŞ'nin şu anda çok fazla operasyon yapması gerekmediğini savunuyor. Ancak yeni kişilerin bu boşluğu doldurmaya çalışacağı uyarısını da yapıyor:

Suriyelilerin paraya ihtiyacı var.

Captagon konusunda uzmanlaşan BBC muhabiri Emir Nader, bir Suriye askerinin ordunun maaşları yetersiz kaldığı için bu ticarete bulaştıklarını geçen yıl kendisine söylediğini belirtiyor. 

AP

Muhalifler, Mahir Esad tarafından komuta edildiği söylenen bir askeri karargah deposunda bağımlılık yapan captagon dolu çok sayıda kutu bulduklarını bildirmişti (AP)


Beşar Esad'ın kardeşi Mahir'in oynadığı kilit role de haberde değinildi. Mahir Esad'ın Suriye'de abisinden sonra en güçlü kişi olduğu ve muhaliflere yönelik kimyasal saldırılarla ilgili de suçlandığı hatırlatıldı. 

Çevredeki ülkelerin de bu ticaretten rahatsız olduğu ve Captagon'la mücadelenin yeni Şam yönetimine destek getireceği vurgulandı. 

1960'larda Almanya'da narkolepsi, depresyon ve dikkat eksikliği bozukluğunu tedavi etmek üzere üretilen bir ilaçken, 1986'da çoğu ülkede yasaklanan captagon, Bulgar çetelerince 1990'larda Lübnan'ın Bekaa Vadisi'nde üretilmeye başlandı.

Suriye'de 2011'de başlayan iç savaş, Lübnan'daki siyasi ve ekonomik düzenin çöküşüyle birleşince, bölge Captagon ticaretinin merkezi oldu. 

Arap dünyasındaki Captagon ticaretini takip eden Observatory of Political and Economic Networks, Esad rejiminin, 2020-2022'de yıllık ortalama 2,4 milyar dolar elde ettiğini hesaplıyor. Bu miktar Suriye'nin gayrisafi yurtiçi hasılasının yaklaşık dörtte birine denk geliyor.

Çoğunlukla Lübnan üzerinden kaçakçılığı yapılan uyuşturucudan sağlanan kazancın, Suriye'nin yasal ihracat gelirinin neredeyse iki katına ulaştığı öngörülüyor.

Birleşik Krallık'ın hesabına göreyse rejim yasadışı Captagon ihracatından yaklaşık 57 milyar dolar kazandı. Bu miktarın, Meksika uyuşturucu kartellerinin toplam ticaretinin yaklaşık üç katına denk geldiği bildiriliyor.

ABD'nin Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi'nin (OFAC) Captagon konusunda "küresel bir lider" diye tanımladığı Suriye'nin, üretimin yüzde 80'inden sorumlu olduğu tahmin ediliyor.

ABD Hazine Bakanlığı, Captagon üretimi ve ihracatında rol oynadıkları gerekçesiyle aralarında Esad'ın iki kuzeninin de bulunduğu 6 kişiyi yaptırım listesine eklemişti.

 

Independent Türkçe, BBC, AA

Derleyen: Eren Umurbilir

DAHA FAZLA HABER OKU