Bilim insanları dinozorların yaygın kanının aksine soğuk iklim sayesinde yeryüzünün hakim türü haline geldiğini öne sürdü.

İlk olarak 230-240 milyon yıl önce ortaya çıkan dinozorlar bu dönemde genellikle küçük, iki bacaklı hayvanlardı. 

Gelişip büyüyerek karaların baskın türü olmalarıysa yaklaşık 201 milyon yıl önceki Triyas-Jura Yok Oluşu'nun ardından gerçekleşti. 

Bu kitlesel yok oluşla birlikte gezegendeki türlerin yaklaşık yüzde 75'i ortadan kalkmıştı. Bilim insanları bu olayın, aynı dönemde meydana gelen Orta Atlantik Magmatik Bölgesi'ndeki (CAMP) volkanik patlamalarla bağlantılı olduğunu düşünüyordu.

Yüzbinlerce yıl sürdüğü tahmin edilen patlamalar, süperkıta Pangea'yı ayırarak Lavrasya (Avrupa, Asya, Kuzey Amerika ve Grönland) ve Gondvana (Antarktika, Afrika, Güney Amerika, Hindistan, Madagaskar ve Avustralya) olarak ikiye bölmüştü.

Ayrıca patlamalarda salınan karbondioksitin binlerce yıl boyunca birikerek Dünya'yı ısıttığı ve türlerin yok oluşuna zemin hazırladığı öne sürülüyordu.

Ancak PNAS adlı hakemli dergide 28 Ekim Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre kitlesel yok oluş yükselen değil, düşen sıcaklıklar nedeniyle gerçekleşti. 

Bilim insanları ABD, Kanada ve Fas'taki CAMP lav tortularını analiz etti. Kayaların manyetik özelliklerini inceleyen ekip, lav birikintilerinin 40 bin yıla yayıldığı ve her bir atımın yaklaşık 100 yıl sürdüğü sonucuna vardı. 

Araştırmacılar patlamaların kısa sürmesi nedeniyle karbondioksitten önce sülfatın atmosferde birikip etkisini daha hızlı göstereceğini savunuyor. 

Bu nedenle gezegen karbondioksit nedeniyle ısınmadan çok önce ciddi soğuklar yaşamış ve kitlesek yok oluş bu şekilde meydana gelmiş olabilir. 

ABD'deki Columbia Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Dennis Kent, "Karbondioksit ve sülfat sadece zıt şekillerde değil, zıt zaman dilimlerinde de hareket ediyor" diye açıklıyor:

Karbondioksitin birikmesi ve ortalığı ısıtması uzun zaman alıyor ancak sülfatın etkisi neredeyse anında görülüyor. Bu olaylar bir yaşam süresi içinde gerçekleşti.

Bilim insanları bu durumu, İzlanda'daki Laki Yanardağı'nın 1783'teki patlamasına benzetiyor. Patlamanın ardından çok soğuk bir kış yaşanmış ve dünya genelinde mahsul kıtlığı görülmüştü.

Çalışmanın ortak yazarı Paul Olsen "Çevresel etkilerin büyüklüğü, olayların ne kadar yoğun yaşandığıyla ilgili" diyerek ekliyor:

Onbinlerce yıla yayılan küçük olaylar, bir yüzyıldan daha kısa bir süreye yoğunlaşan aynı miktardaki volkanizmadan çok daha az etki yaratıyor. Buradan çıkarılacak sonuç, CAMP lavlarının olağanüstü yoğunlaşmış olayları temsil etmesi.

Independent Türkçe, Cosmos Magazine, Newsweek, PNAS

Derleyen: Büşra Ağaç